وحید علی پور: امیدوارم ارکسترهای خصوصی حداقل نیمه خصوصی شوند+ فیلم

به گزارش رکنا، وحید علی پور از موزیسین های برجسته کشورمان است که به طور جدی به موسیقی آذربایجان می پردازد. به بهانه کنسرت وی و گروهش در تهران مصاحبه ای را با او انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.

آقای علی پور، شما رهبر ارکستر ، نوازنده پیانو و آهنگساز هستید. لطفا کمی بیشتر با فعالیت های موسیقایی تان ما را آشنا کنید.

من در رشته رهبری ارکستر در شهر باکو کشور آذربایجان فارغ التحصیل شدم و از سال 94 در همان شهر باکو ارکستر فیلارمونیک باکو را تشکیل دادم و اجراهای مختلفی را در شهر باکو داشتم. در سال 95 چند اجرا با همان ارکستر در شهر اردبیل داشتیم و در سال 97 اولین اجرای من در تالار وحدت با ارکستر فیلارمونیک باکو انجام شد که بازخورد خیلی خوبی داشت و ما توانستیم حدود 40 نفر از نوازندگان خوب آذربایجان را به طور خصوصی و بدون هیچ حمایت دولتی و اسپانسرینگ با هزینه خودمان و ارکستر به ایران بیاوریم و اجرای خوبی را در ایران شاهد بودیم.

رشته دوم من در دانشگاه آهنگسازی بود و کارهای مختلفی را در بخش کلاسیک نوشتم؛ دوئت هایی برای پیانو و ویولن و گروه کر و ارکستر مجلسی

سال 98 ارکستر آلمان را تاسیس کردم که فعالیتش را از همان 2،3 ماه اول شروع کرد. اولین اجرای ما در تالار وحدت بود. در شهر اردبیل و تبریز هم در همان سال اجرا داشتیم. در حال برگزاری اجراهای مختلف در سال 98 بودیم که 2،3 اجرای ما به دلیل جو حاکم در آن زمان و بعد به دلیل شیوع کرونا در کشور لغو شد. البته ما سعی کردیم فعالیت خودمان را تعطیل نکنیم و سال 99 با شرکت ایرانسل جزو معدود ارکسترهایی بودیم که توانستیم اجرای شب آذربایجانی داشته باشیم که بازخورد خیلی خوب و بینندگان زیادی داشت.

چه شد که سراغ رهبر ارکستر شدن رفتید؟

موسیقی را من با پیانو شروع کردم ولی به دلیل علاقه شدیدم به رهبری ارکستری وارد دانشگاه که شدم با همان رشته رهبری ارکستری فعالیتم را آغاز کردم. من متولد اردبیل هستم و در آن شهر با ساز پیانو فعالیت موسیقایی داشتم ولی بعدها احساس کردم که نیاز دارم بیشتر در حوزه موسیقی فعالیت داشته باشم. وقتی شما رهبر ارکستر باشید می توانید تمام سازها را اداره کنید و این حس مرا به سمت رهبری ارکستر کشاند. الان هم در رشته پیانو فعالیت دارم ولی نه در قالب اجرا و در گروه ها بلکه در بخش تدریس پیانو فعالیت دارم و خوشبختانه توانسته ام هنرجوهای خوبی را هم در این سال ها پرورش دهم که حتی برخی از آنها با شرکت در مسابقات کشورهای مسلمان باکو توانستند دیپلم افتخار کسب کنند.

آیا موسیقی آذربایجان را می توان جزو موسیقی های فولکلور دانست؟ و چرا در همه اجراهای تان صرفا موسیقی آذربایجان را دنبال می کنید؟

موسیقی آذربایجان جزو موسیقی های فولکلور نیست و خیلی غنی و پرطمطراق است. حدود 100،110 سال پیش فردی به نام اوزیز حاجی بیگوف که هم موزیسین بزرگی بود و هم یک متفکر، کنسرواتور موسیقی باکو را تشکیل داد و اولین اپرانویس (آهنگساز اپرا) کشورهای مسلمان و به طور کلی شرق بود که خیلی به موسیقی آذربایجان خدمت کرد.

موسیقی کلاسیک آذربایجان آهنگسازان بسیار بزرگی دارد مانند فکرت امیروف، توفیق قلی اف، قارا قارایف و ... اینها آهنگسازانی هستند که توانسته اند سبک و ایده های جدید را در موسیقی کلاسیک شرقی و کلاسیک آذربایجانی به وجود بیاورند مثلا آقای فکرت امیروف اولین آهنگساز موسیقی سمفونی مقامی است؛ سمفونی بیات شیراز ، سمفونی شور که در ایران هم با ارکستر ملی و ارکستر سمفونی اجرا شده است. این روزها متاسفانه نسبت به موسیقی کلاسیک آذربایجانی بی تفاوتی ایجاد شده بود که سعی من بر این است تا با ایجاد ارکستر آلنام این روند را برگردانم و با اجرای کارهای کلاسیک آذربایجانی این نوع موسیقی را در ایران دوباره بشناسانم. البته خیلی از اساتید ازجمله استاد فخرالدینی در این بخش فعالیت داشتند اما من خواستم دوباره این موسیقی را در کشورم احیا کنم.

رشته اصلی من رهبری ارکستر سمفونیک در رشته کلاسیک است و در آذربایجان پیانو کنسرت موتزارت و سمفونی 4 برامس را اجرا کردم و اینکه در ایران به موسیقی کلاسیک آذربایجانی می پردازم را وظیفه خودم می دانم.

رهبری ارکستری با جمع کثیری از نوازندگان در ارتباط است. کمی از سختی کار یک رهبر ارکستر برای مان بگویید.

از دو بعد می توان به رهبری ارکستری پرداخت؛ شما یک زمان در یک ارکستر آماده می روید به عنوان مهمان رهبر ارکستر هستید و هیچ ارتباط به خصوصی با نوازندگان ندارید به جز بحث موسیقی ولی وقتی ارکستر خصوصی برگزار می کنید دغدغه هایی به وجود می آید. متاسفانه ما ارکسترهای خصوصی در ایران مظلوم هستیم و مجبوریم با این موضوع کنار بیاییم. همه رهبران ارکسترهای خصوصی در ایران با نوازندگان جز بخش موسیقی در موارد دیگر هم وارد بحث می شوند که انتظاراتی را ایجاد می کند. عملا باید ارکسترها حمایت شوند. ما در ایران فقط ارکستر ملی و ارکستر سمفونی را داریم و بقیه ارکسترها به صورت کاملا خصوصی در حال فعالیتند و هیچ حمایتی چه اسپانسرینگ و چه دولتی از این قشر نمی شود زیرا اسپانسرینگ بیشتر به دنبال موسیقی پاپ و موسیقی که برایش درآمدزایی داشته باشد می رود.

امیدوارم روزی برسد که ارکسترهای خصوصی حداقل نیمه خصوصی شده و از طرف دولت کمی به آنها رسیدگی شود.

وظیفه اصلی رهبر ارکستر چیست؟

رهبری ارکستر هدایت ارکستر را برعهده دارد و رهبری کار را انجام می دهد. همچنین صدایی که از ارکستر می گیریم برعهده رهبر ارکستر است. یکی از اساتیدم می گفت وظیفه رهبر ارکستر این است که حس خودش را به ارکستر القا کند و آن صدا را از ارکستر بگیرد و به مخاطبان که پشت سرش هستند تحویل دهد ولی به شکل تخصصی تر اگر نگاه کنیم رهبر ارکستر سرعت (تمپو) را به ارکستر می دهد و موزیکالیته اثر برعهده اوست تا بتواند صدای مد نظرش را از ارکستر بگیرد. هر رهبر ارکستر امضا و حس خودش را دارد. باید بدانیم پشت صحنه اتفاقاتی که در کنسرت می شنویم این است که تمرینات متعددی وجود دارد و رهبر ارکستر باید حتما با ارکستر تمرین داشته باشد تا بتواند صدای دلخواه و مدنظرش را از آن قطعه یا سمفونی بگیرد.

در این چند سال اخیر  به دلیل شیوع ویروس کرونا فعالیت موزیسین ها در قالب اجرا و کنسرت به طور کلی متوقف شده بود؛ کمی از آن دوران و لطمه ای که به کار هنری تان وارد شد بگویید.

متاسفانه در زمان کرونا وضعیتی پیش آمد که تمام ارکسترها و کنسرت ها تعطیل شدند و ما هم از این قاعده مستثنا نبودیم. حتی یکی از اجراهای ما قرار بود در تاریخ 5 اسفند ماه باشد که از 28 بهمن ماه به خاطر شیوع کرونا در ایران همه اجراها لغو شد. موزیسین ها ضربه زیادی از این ماجرا خوردند البته هر قشری ضرر و زیان زیادی را در دوران کرونا دید اما موزیسین ها واقعا اذیت شدند. البته حمایت هایی ازسوی صندوق هنر هرازگاهی می شد ولی آنقدر که باید کارساز نبود. حالا موزیسین های جوان به طریقی می توانستند ارتباط بگیرند و از این بحبوحه کاری و مالی تا حدی خود را نجات دهند ولی خیلی از موزیسین های پیشکسوت را می شناسم که در این دوران سختی زیادی کشیدند که بسیار غم انگیز بود و اتفاق های خیلی بدی برای اکثر موزیسین ها افتاد.

البته ما در دوران کرونا توانستیم اجرایی را به صورت آنلاین با تلویزیون اینترنتی لنز (ایرانسل) داشته باشیم که جزو معدود ارکسترهایی بودیم که این کار را انجام دادیم. باید بگویم که باز هم موسیقی آذربایجانی بود و بازخورد خیلی خوبی داشت. امسال که کنسرت ها شروع شده ما هم بلافاصله اقدام کردیم و با اینکه خیلی ارکستر جوانی هستیم و 2،3 سال بیشتر نیست که گروه ما شکل گرفته است اما سعی کردیم این ارکستر را در اولین اجراهای خود در کشور شروع کنیم.

درباره اجراهای خود و تاریخ دقیق آن در تهران توضیح بدهید.

نام کنسرت ما کنسرت موسیقی آذربایجان است. اولین اجرای ما در اردبیل بود در تاریخ دهم تیرماه و اجرای بعدی 11 تیر در تبریز بود که بازخورد خیلی خوبی داشت. اجرای تهران هم 3 مرداد ساعت 21:30 در تالار وحدت خواهد بود که به دلیل محدودیت و ترافیک در اجراها در تهران یک اجرا داریم ولی مطمئنم برای مخاطبان بسیار دوست داشتنی است. قطعات خوبی را برای مخاطبان آماده کرده ایم از آهنگسازان بزرگ و قطعات فولکلور. البته در فصل پاییز ما دوباره قصد داریم در شهرستان های اردبیل، تبریز، ارومیه، تهران و احتمالا زنجان این ارکستر را اجرا کنیم ولی کمی متفاوت تر.

نوازندگان و خوانندگان گروه را نام ببرید تا بیشتر با آنها آشنا شویم.

خوانندگان: ودود موذن _مسعود امیر سپهر با همکاری مجموعه هنری گلوری تار، کنسرت مایستر: دانیال جورابچی، مدیر ارکستر: ساناز نوربخش، سولیست کمانچه: محمدرضا عرفانی، سولیست تار : سونار نجاری، ناقارا: رضا نباهت، کوبه ای: فرهاد دلشادی، تنظیم: ذاکر اسد اف (zakir asadov) _جواد آبراهان به همراه گروه کر "باریش" که گروه کر تبریز هستند به رهبری مسعود امیرسپهر با ما همراهی می کنند و در اردبیل و تبریز هم با ما همکاری داشته اند.

نوازندگان : پیانو :جواد آبراهان، کلارینت: مینلی دانلیان، فلوت: غزاله میرزازاده، ویولن ۱:دانیال جورابچی، مونیکا لران، عرفان شریف زاده، آذین نصرتی، سارا نادری، کیانا آرامش، سنا معزز، غزاله صحرانورد

ویولن ۲: بهراد سوخکیان، احسان شامی، موژان میرزائی، ساناز نوربخش، محمدعلی غریبی، مهرنوش جوادزاده، محمد سیفی، ژنوس عزت پناه

ویولن آلتو: الهام عادلی زاده، اشکان نظر، منیژه ساده، نیاز لاهرودی

ویولن سل: محمدحسین غریبی، کورش کشاورز، شهرزاد مجد، زهرا ساجدی، محیا نامداری مقدم

کنترباس: پروانه انارکی و عادل اصغرزاده

بنده هم که وظیفه رهبری ارکستر را بر عهده دارم.

شما سابقه ساختن موسیقی فیلم "طرلان" را هم در کارنامه هنری خود داشته اید. دوست دارید درباره آن اثر هم صحبتی داشته باشید؟

موسیقی فیلم طرلان به کارگردانی سیدمحمد حسینی و تهیه‌کنندگی اتابک نادری به من پیشنهاد شد. با اینکه زمان محدودی داشتیم ولی چون حس خوبی از آن داشتم توانستیم در مدت محدودی کار را جمع کنیم و با نوازندگان خوبی در ارتباط بودیم و سریع کار را ضبط کردیم. خوشبختانه از طرف کسانی که فیلم را دیدند و خود کارگردان و تهیه کننده بازخوردهای خوبی گرفتیم و از کار راضی بودند.

کمی از دنیای موسیقی خارج شویم؛ آقای علی پور در اوقات فراغتش چه می کند؟

سعی می کنم در دوران فراغتم یک زندگی عادی داشته باشم و صبح ها زودتر بیدار شوم. حتی اگر گاهی مجبور باشم شب دیر بخوابم تایمی را در صبح سعی می کنم  زود بیدار شوم و تمرینات پیانو را انجام می دهم. مطالعات موسیقایی را هم دارم. من شدیدا به علم نجوم علاقه مندم و اگر موسیقی نمی خواندم قطعا به سمت نجوم می رفتم و زمانی می خواستم نجوم را به طور جدی دنبال کنم اما دیدم که 2 هندوانه را نمی توان با یک دست گرفت و به همین دلیل برنامه ریزی می کنم تا مطالعات و فعالیتم را در بخش نجوم داشته باشم.

آیا در خانواده شما کسی غیر از خودتان در عالم موسیقی فعالیت دارد؟ مشوق تان در مسیر موسیقی که بود؟

خانواده من متاسفانه ارتباط چندانی با موسیقی ندارند و نمی دانم از کجا وارد موسیقی شدم اما مشوق اصلی من برادر و خواهر بزرگترم بودند و البته خودم به شدت از بچگی به موسیقی علاقه داشتم و همیشه در عالم کودکی یک میکروفن دستم بود و ادای خوانندگی را در می آوردم.

گفتید خوانندگی؛ امروزه شاهدیم که در دنیای بازیگری و ورزش بسیاری از چهره ها دستی هم در خوانندگی دارند. شما با توجه به علاقه تان به خواندن در کودکی آیا به دنبال خوانندگی به طور جدی رفتید؟

واقعیت را بگویم رنگ صدای خودم را برای خوانندگی دوست ندارم و آنچه تعریف کردم مربوط به دوران کودکی و حال و هوای آن سن بود ولی خیلی از بازیگران و ورزشکاران به سمت خوانندگی می روند چون جامعه ما متاسفانه در بحث موسیقی تک بعدی و شدیدا خواننده محور است. هر  گروه موسیقی در ایران به اسم آن خواننده ثبت شده است در حالی که در دنیا گروه های مختلفی را داریم که خواننده با آن گروه معروف می شود ولی تمایل مردم در ایران به سمت خواننده است که اصلا خوب نیست.

کسانی که به این سمت می روند بیشتر از چهره شان استفاده می کنند برای درآمدزایی و برای اینکه تهیه کننده را به سمت خودشان بکشانند و مرتب می گویند من مخاطب دارم! خب شما مخاطب داشته باشی ولی صدای خوبی نداشته باشی چه ارزشی دارد؟!

چندی پیش شاهد فالش خواندن یک پزشک بودیم که خوانندگی می کند و برایش همین موضوع حاشیه ایجاد کرد.

تمرین چقدر در موفقیت یک خواننده و نوازنده مهم و موثر است؟

هر موزیسین و خواننده ای هر روز باید تمرین کند و صداسازی داشته باشد و نزد معلم کار کند. خواننده های ما متاسفانه اغلب روی سن با مشکل مواجه می شوند یا مریض می شوند و مجبورند مدتی این حرفه را کنار بگذارند چراکه فکر می کنند دیگر خواننده شده اند و معروف و نیازی به هیچ تمرین و سواد و علمی ندارند اما توصیه من این است که هر روز حتما تمرین کنند.

آقای علی پور! از همکاری با آقای فریدون شهبازیان بگویید.

با ایشان همکاری مستقیم نداشتم اما وقتی ارکستر ملی را آقای شهبازیان برعهده داشتند مرا به عنوان رهبر ارکستر مهمان دعوت کردند و و شب موسیقی آذربایجان را به خوانندگی رشید وطن دوست و یاشار احمدی اجرا کردیم که از طرف مردم بازخورد خوبی داشت.

برای رهبر ارکستر شدن به چه فاکتورهایی نیاز است؟

شما قبل از رهبر ارکستر شدن باید یک موزیسین خوب باشید و حداقل یک ساز را به خوبی بنوازید و بعد صد درصد نزد یک رهبر ارکستر بروید چون یک رشته جداست و تمام حرکات با دست مستلزم یادگیری است و باید درست اجرا شود. فردی که می خواهد به دنبال رهبر ارکستری برود باید روانشناسی موسیقی را یاد بگیرد تا بتواند با نوازندگان ارتباط بگیرد. بحث چشم در چشم شدن با نوازندگان بسیار مهم است و البته تنها نزد یک معلم رفتن کافی نیست و باید ارکستر داشته باشد. حتی اگر فوق لیسانس یا دکترای رهبری ارکستر را یک فرد داشته باشد اما تجربه ارکستر را نداشته باشد آن طور که باید مفید نیست.

رهبری ارکستر امروزه خیلی پررنگ شده است و در ایران در حد مسترکلاس برگزار می شود ولی در کل محدودیت دارد در کشور و فقط ارکستر سمفونی و ارکستر ملی است.

حرف پایانی؟

از شما و پایگاه خبری "رکنا" بسیار ممنونم که این فرصت را در اختیار من قرار دادید تا ناگفته های خود را از موسیقی آذربایجانی و رهبر ارکستری بگویم. همچنین امیدوارم سوم مرداد عزیزانی که به ارکستر آذربایجانی ما در تهران می آیند از ما و اجرا راضی باشند.

صحبت های ودود موذن از خوانندگان ارکستر آلنام

من در رشته نقاشی و مجسمه سازی هم فعالیت حرفه ای دارم. با گروه های مختلف در ژانرهای مختلف کنسرت هایی را داشتم و با گروه آلنام دفعه سوم یا چهارم است که روی صحنه می روم. قطعاتی که اجرا می شود از قطعات اصیل آذربایجانی است که با فرم خاصی منطبق با ارکستراسیون و کارهای تنظیم شده است و اکثر کارها را دوستان حرفه ای و در سطح بالا تنظیم کرده اند. سعی کرده ایم از هر ژانری حتی مقام (ردیف خوانی) در کارها گنجانده شود تا افرادی که لطف می کنند و در سالن حضور دارند با سلیقه برخی از آنها هم مطابقت داشته باشد. سعی کرده ایم کار متنوع انجام شود و از همکاران بنده آقای امیرسپهر با من همکاری داشته و قطعات بسیار زیبایی را ایشان هم اجرا می کنند.

در این ارکستر به رهبری آقای وحید علی پور علاوه بر سازهای کلاسیک از سازهای مختص موسیقی آذربایجان مثل تار آذربایجانی، کمانچه آذربایجانی و نقاره آذربایجانی هم استفاده می شود. امیدوارم کسانی که این موسیقی را می شنوند از ما راضی باشند و از شما بسیار ممنونم بابت این مصاحبه.