گردشگری همچنان در رکود

رکنا : صنعت گردشگری ایران در شرایط بسیار نابسامانی قرار دارد. دوسال و نیم، شیوع کرونا موجب رکود گردشگری شد. سپس این ویروس کنترل شد اما اتفاقات دیگری موجب شد تا گردشگری همچنان شاهد رکود و نابسامانی باشد. دولت‌های بسیاری از کشورها شهروندان خود را از ایران فراخوانده اند یا به آن‌ها گفته‌اند به ایران سفر نکنند. از سویی دیگر، آلودگی هوای تهران و خشکسالی در بسیاری از نقاط کشور هرگونه جذابیتی را برای توریست های ورودی از بین برده است.

به گزارش رکنا ، توریست‌های خارجی به تهران سفر می‌کنند و سپس بازدید از مسیر کلاسیک گردشگری که شامل اصفهان، شیراز، کاشان و یزد است آغاز می کنند. این مسیر هم دچار آلودگی هوا است و هم خشکسالی. بیشتر تورهای ورودی که از این پس قرار بود به ایران سفر کنند لغو شده اند. اوضاع گردشگری ورودی بسیار نابسامان است اما کمتر نهادی است که به فکر چاره باشد. گویی گردشگری در این شرایط کوچکترین اهمیتی ندارد.

چندی پیش، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران درحالی که از لغو حدود ۹۰ درصد سفر گردشگران خارجی به ایران و بیش از ۵۰ درصد ریزش سفرهای خارجی ایرانی‌ها خبر داد و از مداخله و بی‌درایتی‌ درباره سفرهای جام جهانی فوتبال قطر گفت.

حرمت‌الله رفیعی با عنوان دبیر مجمع ملی تشکل‌های گردشگری کشور با اشاره به اوضاع کشور، اظهار کرد: تظاهرات در کشورهای مختلف اتفاق می‌افتد، مگر ما دخالت کردیم که بیگانه دخالت می‌کند. توقع ما این است سریع‌تر در این‌باره چاره‌اندیشی کنند تا به عامه مردم آسیبی وارد نشود.

او سپس با بیان این‌که حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد سفر گردشگران خارجی به ایران لغو شده و سفرهای خروجی ایرانی‌ها هم حدود ۵۰ تا ۶۰ ریزش داشته است، افزود: طبیعی است وقتی خانه‌ای آتش می‌گیرد، اطراف آن ناامن می‌شود، اما موضوع این است که با وجود اتفاقات اخیر، امنیت عمومی در کشور از بین نرفته است.

از سویی دیگر، آمار و ارقام منتشر شده از سوی سازمان جهانی گردشگری از نزول چشمگیر ورود گردشگران خارجی به ایران از سال ۲۰۱۹ به بعد حکایت دارد. بر اساس آخرین آمار رسمی منتشر شده در وبسایت سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، شمار گردشگران ورودی به ایران از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۱۹ میلادی با شیب ملایمی، روندی صعودی را تجربه کرده است، اما از سال ۲۰۱۹ _ همزمان با تشدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران و وقایع آبان ۹۸_ با ثبت رکورد ورود ۲ میلیون گردشگر بین‌المللی به خاک ایران، سقوط چشمگیری در میزان ورود گردشگران بین‌المللی داشته است.  

بر این اساس در سال ۲۰۱۹ شاخص گردشگری ایران روی عدد ۹.۱۰۷ بوده است اما در سال ۲۰۲۰ این عدد با کاهش شدید به ۱.۵۵۰ نزول پیدا کرده و در سال ۲۰۲۱ هم با کاهشی دیگر عدد ۸۵۵ را نشان می‌دهد. بر اساس آمار، مردم آفریقا، منطقه شرق آسیا و پاسیفیک کمترین علاقه را برای سفر به ایران در سالیان اخیر داشته‌اند و خاورمیانه اروپا و جنوب آسیا، منبع اصلی تامین گرشگران خارجی برای ایران بوده است. همچنین سهم سفر دریایی گردشگران خارجی به ایران در حدود دو دهه اخیر بسیار کم بوده و در چهار سال اخیر تقریبا به صفر رسیده است. در سال ۲۰۲۰ در مجموع ۸۷.۴ درصد از راه زمینی و ۱۲.۶ درصد نیز از راه هوایی به ایران سفر کرده‌اند و این آمار در سال ۲۰۲۰ به ترتیب ۶۵.۱ درصد و ۳۴.۸ درصد بوده است. نکته دیگر در آمارهای سازمان جهانی گردشگری این است که در سال ۲۰۱۶ (آخرین سالی که این اطلاعات در اختیار آن‌ها قرار گرفته است)، ۹۹/۷ درصد از مسافران ورودی با "اهداف شخصی" و تنها ۰.۰۳ درصد با مقاصد "تجاری" و "کسب و کار" به ایران سفر کرده‌اند.

اوضاع بسیار نابسامان است

راهنمایان گردشگری معتقدند اوضاع بسیار نابسامان است و تقریبا تمام تورهایی که از این پس قرار به برگزاری بود، کنسل شده اند. حضور توریست های ورودی در ایران به زودی به صفر می رسد.

حسین عبادتی، راهنمای گردشگری انگلیسی زبان به « رکنا » گفت: اوضاع گردشگری ایران حتی بدتر از اظهارات آقای رفیعی است. کنسلی تورهای گردشگری خارجی و توریست های ورودی بسیار زیاد است. در حال حاضر من یک تور را راهنمایی می کنم اما این آخرین توری است که راهنمای آن هستم و مابقی لغو شده اند.

او افزود: همکارانم نیز می گویند تورهای ورودی شان کنسل شده است. تا پیش از این به مدت 2 سال و نیم شیوع ویروس کرونا بود و ما نیز بیکار بودیم. اکنون معلوم نیست بیکاری تا چه زمانی ادامه داشته باشد. حداقل پاندمی کرونا معلوم بود تمام می شود و اوضاع به حالت عادی برمی گردد اما در حال حاضر هیچ چیز مشخص نیست.

عبادتی گفت: شرایط تورلیدرها بسیار سخت است و هیچ نهادی از راهنمایان گردشگری حمایت نمی کند. در دوران شیوع کرونا نیز هیچ بسته حمایتی برای ما وجود نداشته و اکنون نیز کوچکترین اهمیتی به بیکاری تورلیدرها نمی دهد.

او در رابطه با افزایش شدید مهاجرت شغلی گفت: مهاجرت شغلی بسیار زیاد شده، همکاران خوب و کار بلد در دوران کرونا به مشاغل دیگر روی آوردند و اکنون نیز همچنان کوچ شغلی ادامه دارد. بسیاری از افراد حرفه ای در جوزه حمل و نقل، رستوران داری و آژانس های گردشگری کوچ کرده اند. اکنون نیز برنامه های سفری که تدوین می شود غیر حرفه ای است چراکه حرفه ای ها از این شغل رفته اند. کارمندانی که در هتل ها کار می کنند نیز افراد غیرحرفه ای هستند. راهنمایان قدیمی و باتجربه کوچ کرده اند و این امر اتفاق ناگواری است که در حوزه گردشگری در حال رخ دادن است.

عبادتی گفت: همه نمی توانند صبر کنند تا اوضاع گردشگری سامان یابد و اصلا معلوم نیست این اتفاق بیفتد، افراد حرفه ای توانایی اینکه چند سال بیکار بمانند را ندارند و بسیاری از کشور مهاجرت کرده اند.

او در رابطه با ورشکستگی ها در دوران و بعد از کرونا گفت: هم در دوران شیوع کرونا ورشکستگی فعالان گردشگری بسیار زیاد بود و هم اکنون بسیاری از فعالان گردشگری در حال ورشکستگی هستند. بسیاری از فعالان حرفه ای گردشگری خودروهای مخصوص گردشگری خریداری کرده بودند که با قیمتی بسیار ارزانتر آن را می فروشند. خودروی گردشگری مناسب فعالیت های دیگر نیست و فعالان گردشگری حتی توان پرداخت قسط های خودروی خود را ندارند.

او در رابطه با وضعیت هتل ها گفت: بیشتر هتل ها با 20 الی 30 درصد از توان خود فعالیت می کنند. هتل شیخ بهایی اصفهان یک هتل 4 ستاره است اما رستوران خود را بسته و آشپز را تعدیل کرده است. اعلام کرده اگر توریست غذا بخواهند از بیرون برایشان سفارش می دهد. ادامه فعالیت بسیاری از هتل ها توجیه اقتصادی ندارد و به همین دلیل تعطیل کرده اند.