شکایت کیفری چگونه است؟ ۰ تا 100 نحوه ثبت + مجازات شکایت کیفری

شکایت کیفری چیست؟ 

در سیستم دعاوی کشور ایران به 2 روش برای احقاق حق، می‌توان دادخواهی کرد؛ یکی حقوقی و دیگری کیفری که طرح شکایت ازطریق هر کدام تبعات و تفاوت‌هایی دارد. اما شکایت کیفری چیست؟ در واقع اقدام قانونی با طرح دعوا علیه فرد یا افرادی که مرتکب جرم شده‌اند را شکایت از نوع کیفری می‌نامند. این طرح شکایت، آغاز فرایند دادرسی کیفری است که با هدف تعقیب فرد خاطی به نهادهای قضایی یا دادسرا تقدیم می‌شود. 

قابل ذکر است که در این مسیر کمک گرفتن از وکیل کیفری، برگ برنده‌ای است که در پروسه حقوقی به کمک شاکی می‌آید. وکلای متخصص در این زمینه با قوانین و مقررات کیفری آشنا هستند و پیچیدگی‌های این مسیر را پیش‌بینی می‌کنند. همکاری شما با یک وکیل با تجربه باعث شفاف‌سازی مسائل حقوقی و کاهش استرس می‌شود؛ در نتیجه هم پرونده شانس موفقیت بسیاری پیدا می‌کند. 

هدف اصلی دادرسی کیفری، پیگیری و انجام اقدامات طبق قانون برای بازپس‌گیری حق فردی که حقوقی از او ضایع شده است؛ به همین دلیل شکایاتی که درخصوص جان، مال، آبرو و شخصیت اتفاق افتاده باشد در این گروه قرار می‌گیرند. این نوع شکایت تنها زمانی مطرح می‌شود که جرمی رخ داده باشد و فرد یا دولت به عنوان شاکی باشند. 

شرایط شکایت کیفری 

شرایط شکایت کیفری برای طرح این دعوا، الزامی است تا بر این اساس نظارت قانونی انجام گیرد. ضابطان قضایی موظف هستند مطابق با ماده 37 قانون آیین دادرسی کیفری، تمامی شکایات شفاهی و کتبی را بررسی و پیگیری کنند؛ اما شرایط شکایت کیفری چیست؟ 

1. اهلیت قانونی شاکی: فرد شاکی باید سن قانونی، عقل و قدرت تمییز داشته باشد. 
2. ارائه ادله و مستندات کافی: شهادت شهود، اسناد و مدارک مکتوب، گزارش کارشناسی و هر آن چیزی که جرم را اثبات کند، لازم است. 
3. تنظیم شکواییه: شرط رسیدگی به شکایت کیفری، ثبت و طرح دعوا با درج جزئیات جرم و ادعای مطرح شده است. 
4. ثبت شکایت در مرجع قضایی صالح: شاکی باید شکایت خود را در مرجع قضایی صالح مانند دادسرا یا دادگاه عمومی، ثبت کند. 
5. پرداخت هزینه دادرسی: برای طرح شکایت کیفری خصوصی، پرداخت هزینه الزامی است؛ اما برای شکایات عمومی، دولت به نمایندگی از جامعه، هزینه خدمات دادرسی را پوشش می‌دهد. 
6. رعایت مدت زمان قانونی: برخی از شکایت‌ها پس از گذشت زمان مشخص، امکان پیگیری قضایی ندارند. 

عواقب و مجازات شکایت کیفری چیست؟ 

مجازات شکایت کیفری به 2 نوع عمومی و خصوصی تقسیم می‌شود. این تقسیم‌بندی به نوع جرم و تاثیر آن بر جامعه بستگی دارد و عواقب آن نیز بر همین اساس، تعریف می‌شوند. مجازات‌های عمومی شامل حبس و زندان، جریمه نقدی، محرومیت‌های اجتماعی مانند انفصال از مشاغل دولتی و مجازات‌های بدنی (شلاق) می‌شوند. 

حال این‌که در جرایم خصوصی، مجازات شکایت کیفری چیست؟ عواقب این دعاوی به‌طور مستقیم به حقوق و اموال فرد آسیب‌دیده بستگی دارد. بر همین اصل مراجع قضایی باتوجه به نوع جرم، مجازات‌های زیر را در نظر می‌گیرند: 

1. دیه 
2. جبران خسارت مالی 
3. حبس تعزیری 

مراحل و نحوه ثبت شکایت کیفری 

در قوانین وضع شده، شخصی که از نظر قانونی متضرر می‌شود یا نماینده او باید مراحل شکایت کیفری و طرح دعوا را طی کند تا بررسی و پیگیری آغاز شود. در ادامه توضیح می‌دهیم که مراحل و نحوه شکایت کیفری چیست و چگونه انجام می‌شود: 

1. تهیه و تنظیم شکواییه 

شاکی باید شکایتی تنظیم کرده و اطلاعاتی نظیر مشخصات هویتی، شرح دقیق جرم، محل و زمان آن به‌همراه درخواست خود را در آن قید کند. 

1. ارائه شکایت به مراجع قضایی

شکوایه باید به دادسرای عمومی یا دادگاه صالح مربوط به محل جرم، تحویل داده شود. این مرجع رسیدگی بر اساس نوع جرم تعیین می‌شود. 

1. ثبت شکایت و تشکیل پرونده 

مرجع قضایی پس از دریافت شکواییه، پرونده‌ را تشکیل می‌دهد و پیگیری آغاز می‌شود. 

1. بررسی و تحقیقات مقدماتی توسط دادسرا 

دادسرا بررسی‌های اولیه مانند احضار متهم و بازجویی، جمع‌آوری مدارک، گزارش شهود و بررسی شواهد را انجام می‌دهد. 

1. صدور قرار نهایی و ارجاع به دادگاه 

پس از تکمیل تحقیقات، دادسرا قرار نهایی را صادر می‌کند. اگر جرم ثابت شود، پرونده به دادگاه کیفری ارجاع می‌شود تا رای نهایی توسط دادگاه صادر شود. 

مدارک لازم برای شکایت کیفری 

این‌که مدارک شکایت کیفری چیست به‌طور دقیق به نوع پرونده بستگی دارد. هر پرونده مدارک و ادله متفاوتی نیاز دارد؛ اما در کل می‌توانیم این مدارک را در موارد زیر خلاصه کنیم: 

1. نام کاربری و رمز عبور سامانه ثنا 
2. مدارک هویتی شاکی 
3. شکواییه تنظیمی 
4. ادله اثبات وقوع جرم

هزینه شکایت کیفری 

هزینه شکایت کیفری شامل هزینه دادرسی آن می‌شود. واضح است که درصورت وجود وکیل، حق‌الوکاله او نیز به هزینه اضافه می‌شود. اگر شکایت کیفری شامل جمع‌آوری مدارک پزشکی، کارشناسی یا اسناد دیگر باشد، این هزینه نیز به جمع کلی اضافه می‌شود. بنابراین هزینه‌ها در خصوص دعاوی کیفری، مبلغ ثابت و مشخصی ندارند. 

مدت زمان شکایت کیفری 

مدت زمان شکایت کیفری به نوع و پیچیدگی پرونده، زمان مورد نیاز برای جمع‌آوری مدارک و شواهد و شلوغی کار دادسرا یا دادگاه بستگی دارد. با این حال در بخش‌نامه سازمان دادگستری این زمان برای دادگاه کیفری یک 224 روز، دادگاه کیفری دو 79 روز و دادسرای عمومی و انقلاب 46 روز، پیش‌بینی شده است. اما گاهی ممکن است یک پرونده چند سال زمان برای رسیدگی و رای نهایی نیاز داشته باشد؛ به همین دلیل نمی‌توان مدت زمان ثابتی را برای آن تعریف کرد. 

پیگیری شکایت کیفری 

روش‌های پیگیری شکایت کیفری به‌صورت حضوری و غیرحضوری انجام می‌شود. امروزه سامانه adliran.ir  برای پیگیری دادخواست و شکواییه‌  طراحی شده که به راحتی امکان رسیدگی به شکایات کیفری را ممکن می‌سازد.

مراجع قضایی برای رسیدگی به شکایت کیفری 

در نظام قضایی ایران، شکایت کیفری توسط مراجع متعددی بررسی و رسیدگی می‌شود. تعیین مراجع باتوجه به نوع و موضوع جرم است. آشنایی با این مراجع به شاکیان کمک می‌کند تا پرونده‌های خود را به درستی به مرجع صالح ارائه دهند. شکایات کیفری در یکی مراجع قضایی زیر رسیدگی می‌شوند: 

1. دادسرا 
2. دادگاه 
3. دادسرای عمومی و انقلاب 
4. دادسرای نظامی 
5. دادسرای ویژه روحانیت 
6. دادگاه عمومی کیفری 
7. دادگاه انقلاب 
8. دادگاه اطفال و نوجوانان 

سخن پایانی

در این صفحه در مورد این‌که شکایت کیفری چیست و تمامی جوانب آن، صحبت کردیم. از مراحل ابتدایی، شرایط و مدارک مورد نیاز گرفته تا نحوه پیگیری، مراحل رسیدگی و مراجع صالح؛ همچنین نکات مهم حقوقی پیرامون آن را شرح دادیم.