افزایش گرایش 4 برابری دانش آموزان به فنی و حرفه و کاردانش / هنرجویان مناطق محروم بیش از 4 برابر شده اند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، از آنجا که هدف اصلی آموزش های فنی و حرفه ای ، تربیت نیروی کار مورد نیاز بخش های مختلف جامعه است، به نظر می رسد هدف از این آموزش ها، افزایش توانایی های دانش، مهارت و قدرت درک افراد و انجام مطلوب تر کار در محدوده وظایف شغلی است. رشته های تحصیلی فنی و حرفه ای به سبب انعطاف پذیری نشأت گرفته از خصیصه های بازار کار و اوضاع اقتصادی کشور و نیز به دلیل آموزش و ایجاد مهارت های لازم در افراد برای توانایی در احراز مشاغل، نقش به سزایی در اشتغال، کارآفرینی و توسعه کشور دارد.

در این راستا، مصطفی آذرکیش، مدیر کل سابق دفتر فنی و حرفه ای و کار و دانش وزارت آموزش و پرورش در گفت و گو با رکنا می گوید: «اسناد بالادستی از جمله سیاست های کلی اشتغال، سند تحول بنیادین، قانون اهداف و وظایف آموزش و پرورش و قانون نظام جامع آموزش و تربیت فنی، حرفه ای و مهارتی کشور به این موضوع اشاره می کنند که جهت گیری در نظام های آموزشی باید ناظر بر ارتقا کارآفرینی فرزندان ایران باشد. همچنین توسعه و تقویت آموزش مهارتی برای تولید سرمایه،  کاهش فقر ، بهره مندی بیشتر سرمایه های انسانی در توسعه کشور و آماده کردن فرزندانمان برای مواجهه با چالش های تحولات آینده بازار کار ایجاد می کند.»

وی با اشاره به اینکه آموزش و پرورش، در مقطع ابتدایی در ساحت تعلیم و تربیت اقتصادی به دنبال این است که دانش آموزان مفاهیم پایه اقتصاد مثل فایده، هزینه، مصرف و... را بیاموزند، می گوید: «در این راستا در دوره متوسطه اول، شیوه های پس انداز، مدیریت مالی ریسک و... آموزش داده می شود.»

آذرکیش در ادامه می افزاید: «همچنین آموزش و پرورش در دوره اول متوسطه، به دنبال آن است که دانش آموزان با شناخت مشاغل، حرفه ها و کسب صلاحیت فنی پایه در تولید و عرضه محصول، متناسب با علایق و استعدادهایشان، برای زندگی آینده شان برنامه ریزی کنند. بازه سنی متوسطه اول، دوره هویت یابی است و این آموزش ها برای این سنین می تواند بسیار موثر باشد.»

سید مصطفی آذرکیش با اشاره به اینکه آنچه دانش آموزان پایه نهم در مرحله انتخاب رشته بر می گزینند، نه تنها در آینده شخص دانش آموز بلکه در توسعه کشور نیز موثر است می گوید: «در دوره دوم متوسطه، دانش آموزانی که به فنی و حرفه ای و کاردانش گرایش پیدا می کنند، با درک ابعاد و روند شکل گیری مسائل و تحولات اقتصادی، در یک فضای واقعی می توانند الگوی اقتصادی زندگی خودشان و جامعه را بررسی کنند.»

بیش از یک میلیون و 30 هزار نفر در هنرستان ها تحصیل می کنند

وی در ادامه می گوید: «در حال حاضر بیش از یک میلیون و 30 هزار هنرجو در بیش از 7 هزار هنرستان در بیش از 200 رشته فنی و حرفه ای و کار و دانش در چهار زمینه صنعت، خدمات، کشاورزی و هنر حال تحصیل هستند.»

آذرکیش با اشاره به اینکه در سنوات اخیر، نامگذاری سال، عموما حول محورهای اقتصادی بوده است، می گوید: «در این میان مقام معظم رهبری، بر موضوع تولید تاکید بیشتری داشتند. در این راستا، کارهایی که در هنرستان ها انجام می شود در قالب رشته های مختلف، بیشتر تولید محور و خدمات محور هستند.»

او با تاکید بر اینکه تولیدی با کیفیت است که نیروی انسانی خلاق و نوآور آن را تولید کرده باشد، می گوید: «گام اول در کاهش نرخ بیکاری و تقویت تولید داخلی، مهارت آموزی است. مهارت آموزی در تمام دوره های تحصیلی از نظر آموزش و پرورش، بر مهارت های پایه، عمومی، زندگی و فنی و حرفه ای تاکید دارد. در قانون نظام جامع آموزش تربیت فنی و حرفه ای و مهارتی هم که در سال 1396 مصوب شد، جهت گیری قوانین به سمتی رفت که توان کارآفرینی دانش آموزان را افزایش داده شود.»

سید مصطفی آذرکیش می افزاید: «جایگاه آموزش و های فنی و حرفه ای و کار و دانش در زندگی افراد مهم است چراکه در تربیت سرمایه های انسانی مداخله مستقیم دارد. سرمایه های انسانی ایران، دانش آموزان هستند؛ بنابراین آموزش و پرورش باید برای توانمندسازی آن ها برنامه ریزی ویژه ای داشته باشد. شرایط برای کارآفرینی در کشور فراهم است؛ اما باید جهت گیری ها را به این سمت بیشتر کنیم. در این راستا، از هنرآموزان انتظار می رود تا به جای اینکه انتقال دهنده بودن، تسهیلگر دانش و مهارت باشند. چراکه این تسهیلگری می تواند در توسعه کشور نقش زیادی داشته باشد.» 

وی می افزاید: «در سال های اخیر نقش آفرینی هنرجویان هنرستان ها را در حوادث غیر مترقبه و بلایای طبیعی بسیار دیدیم. برای مثال در زمان شیوع کرونا، همین هنرجویان، میلیون ها ماسک، هزاران لیتر ماده ضدعفونی کننده و لباس های پرستاری تولید کردند و در اختیار نظام سلامت کشور قرار دادند.»

آذرکیش با اشاره به اینکه آینده شغلی هنرجویان را می توان به طور مشخص پیش بینی کرد می گوید: «بیش از صد هزار هنرجو در خارج از محیط آموزش و پرورش در قالب آموزش های مهارتی در سازمان آموزش های فنی و حرفه ای، شهرک های صنعتی، موسسات تولیدی و... مشغول به تحصیل هستند. که این مهم فرایند یادگیری را برای دانش آموزان تسهیل می کند.»

هنرجویان مناطق محروم بیش از 4 برابر شده اند

وی در ادامه در خصوص اقبال بیش از پیش رشته های فنی و حرفه ای سخن می گوید و می افزاید: «طی چند سال اخیر، تعداد هنرجویان در روستاها و مناطق محروم از 26 هزار به حدود 103 هزار نفر رسیده است. همچنین در سال تحصیلی 1400، 588 میلیارد تومان و در سال 1399، 200 میلیارد تومان اعتبار برای تجهیز کردن هنرستان ها در نظر گرفته شده بود که سبب پیشرفت بیش از پیش این حوزه شد. این نشان می دهد اراده خوبی برای تقویت فنی و حرفه ای وجود دارد.»

مدیر کل سابق دفتر فنی و حرفه ای و کار و دانش وزارت آموزش و پرورش، می گوید که برای توسعه آموزش های فنی و حرفه ای و کاردانش، نیاز به مشارکت و همکاری دستگاه های اجرایی، بنگاه های اقتصادی  موسسات خدماتی است. او در تبیین گفته هایش می افزاید: «مشارکت متقاضیان آموزش های مهارتی و عرضه کننده های آن، یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. بخش خصوصی و دستگاه های متولی مهارت، متقاضیان این آموزش دیدگان هستند. همچنین عرضه کنندگان نیز در حوزه آموزش رسمی، وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم و در آموزش های غیر رسمی، سازمان فنی و حرفه ای و وزارتخانه های دیگر نظیر جهاد کشاورزی، فرهنگ و ارشاد و... است.»

هنرجویان باید از بدو ورود به هنرستان تسهیلات دریافت کنند

وی در پاسخ به اینکه با توجه به شرایط اقتصادی کنونی، نیاز به کمک مالی به هنرجویان برای تهیه مواد اولیه بیش از پیش حس می شود، می افزاید: «باید در قوانین مجلس یا مصوبات دولت، جهت گیری ها در راستای حمایت از دانش آموختگان مهارتی باشد. هنرجویان باید از کمک های فنی و اعتباری برخوردار شوند. الان قوانین کشور، به اندازه کافی از کسب و کار دانش آموزی حمایت نمی کند. اگر هنرجویان از بدو ورود به هنرستان بتوانند تسهیلات دریافت کنند، قطعا اتفاق بهتری در راستای توسعه کشور رقم خواهد خورد.»

او می گوید: «آنچه برای مهارت آموزی دانش آموزان صرف می شود را نباید به عنوان هزینه دید؛ بلکه یک سرمایه گذاری در راستای توسعه خانواده و کشور است. در این راستا آموزش و پرورش متاثر از سیاست های ابلاغ شده از سمت مجلس یا شورای عالی انقلاب فرهنگی است. آموزش و پرورش به تکالیف خود عمل کرده است؛ اما باید مشارکت بین دستگاه ها تقویت شود. توجه به فنی و حرفه ای می تواند در کاهش فقر و افزایش اشتغال، خود را نشان دهد.»

آذرکیش می افزاید: «لازم است تا دولت، مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی با یک عزم ملی و عملیاتی برای تقویت هنرستان ها و مهارت آموزی دانش آموزان در تمام دوره های تحصیلی، با وضع قوانین حمایتی گام بردارند. قوانین تکلیفی زیاد است؛ اما اجرای این ها نیازمند یک سری قوانین حمایتی است. امیدواریم در برنامه هفتم توسعه شاهد قوانین حمایتی بیشتری از مهارت آموزی به ویژه در دوره متوسطه و هنرستان های فنی و حرفه ای باشیم.»

سید مصطفی آذرکیش در پایان می گوید: «شرط اساسی توسعه کشور، سرمایه گذاری در حوزه تربیت نیروی انسانی ماهر است.آموزش و پرورش یک فرا وزارتخانه است و در این راستا همه باید به کمک این وزارتخانه بیایند. ما تا رسیدن به نقطه مطلوب راه سخت و دشواری داریم و همه باید کمک کنند. آموزش های فنی و حرفه ای ارتباط نزدیکی با تولید و اشتغال دارد و تمام دستگاه های مرتبط باید با آموزش و پرورش همکاری داشته باشند.»