7 ایراد اصلی طرح نسخه نویسی الکترونیکی که باید رفع شود

نسخه نویسی الکترونیکی / بیش از یک سال است که وزارت بهداشت اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیکی را آغاز کرده است. با این که در ابتدا قرار بود از مهرماه امسال طرح نسخه نویسی الکترونیکی به صورت سراسری اجرایی شود و نسخ کاغذی به طور کامل حذف شود، اما کمبود زیرساخت های مناسب برای اجرای کامل طرح نسخه نویسی الکترونیکی باعث شد که حذف نسخ کاغذی تا اردیبهشت 1401 به تاخیر بیفتد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، روز گذشته انتشار اطلاعات شخصی بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت، توسط یک پزشک آنکولوژیست نشان داد که طرح نسخه نویسی الکترونیکی هنوز ایرادات زیادی دارد که هرچه زودتر باید رفع شود.

ماجرا از این قرار است که یک پزشک آنکولوژیست که مانند سایر پزشکان می تواند با استفاده از کد ملی افراد به اطلاعات آنها دسترسی پیدا کند، با انتشار برخی اطلاعات شخصی وزیر بهداشت نشان داد که سامانه نسخه نویسی الکترونیکی بیمه سلامت ایران و البته سایر بیمه های پایه کشورمان دارای ایرادات زیادی است که برطرف نشدن آن می تواند خطرات زیادی را برای ایرانیان به همراه داشته باشد.

این ایرادات را در این مطلب فهرست کرده ایم تا مسئولان وزارت بهداشت، فکری به حال رفع آنها کنند:

1. با دسترسی هایی که اکنون در سامانه نسخه نویسی الکترونیکی به پزشکان داده شده است، همه پزشکان می توانند با وارد کردن کد ملی افراد به اطلاعاتی نظیر شماره های موبایل، تاریخ تولد و وضعیت تاهل آنها دسترسی پیدا کنند. این در حالی است که قطعا همه پزشکان، معتمد نیستند و آن طور که بهمن برزگر، مجری طرح نسخه الکترونیک در سازمان بیمه سلامت گفته است، در روزهای اخیر 44 پزشک با در دست داشتن کد ملی وزیر بهداشت، به اطلاعات شخصی او دسترسی پیدا کرده اند.

2. با دسترسی هایی که اکنون در سامانه نسخه نویسی الکترونیکی به پزشکان داده شده است، همه پزشکان می توانند بدون اجازه و صرفا با در دست داشتن کد ملی افراد مختلف، برای آنها نسخه بنویسند. این اتفاق قطعا نوعی فاجعه تلقی می شود، اولا در شرایط کمبود دارو در ایران، آزاد بودن نسخه نویسی به این شکل اتفاق بسیار نامناسبی است و ثانیا به این روش، پزشکان می توانند هر طور که خواستند در فرآیند درمانی افراد مختلف دخالت کنند.

3. اگر فرض کنیم تمام پزشکان کشورمان انسان های شریف و پاک دستی باشند، بازهم قطعا نمی توان به همه منشی ها و کارمندان مطب های پزشکان اعتماد کرد؛ چراکه اگر آنها بتوانند به نام کاربری و رمز عبور پزشکان دسترسی پیدا کنند، به راحتی می توانند به اطلاعات شخصی افراد مختلف هم دست پیدا کنند و حتی در نسخه های تجویزشده از سوی پزشکان معتبر برای آنها نیز دست ببرند.

4. ایراد مهم دیگر طرح نسخه نویسی الکترونیکی نیز این است که خود بیماران رمز عبور مشخصی ندارند. یعنی در شرایطی که تمام پزشکان و حتی منشی ها و کارمندان مطب های آنها به راحتی می توانند در اطلاعات شخصی کاربران نفوذ کنند، بهتر است خود بیماران یک رمز عبور دائم یا ترجیحا یک‌بارمصرف داشته باشند تا آنها باشند که به پزشکان معتمد خود این اختیار را بدهند که با اسفاده از رمز عبور هر فرد، به اطلاعات او دسترسی پیدا کنند یا برای او نسخه ای بنویسند.

5. ایراد مهم دیگر طرح نسخه نویسی الکترونیکی نیز نبود پوشش مناسب اینترنت در سراسر کشور است که باعث می شود اگر نسخ کاغذی به طور کامل برچیده شود، بسیاری از پزشکانی که در مناطق محروم فعالیت می کنند، نتوانند به راحتی برای بیماران خود نسخه بنویسند. بماند که همین حالا حتی در شهرهای بزرگ هم اینترنت با قطعی و وصلی بسیار همراه است و اگر زمانی اینترنت یک مرکز درمانی بزرگ به طور کامل قطع شود، معلوم نیست با برچیده شدن نسخ کاغذی، نسخه نویسی برای بیماران به شکل انجام خواهد شد.

6. بررسی های متخصصان حوزه رایانه و امنیت شبکه نشان می دهد که اساسا سامانه طرح نسخه نویسی الکترونیکی به شدت ضعیف است و کسانی که اندکی به فرآیند هک کردن وارد باشند، به راحتی می توانند این سایت را هک کنند و به اطلاعات شخصی تمام بیمه شدگان از جمله وضعیت تاهل و شماره موبایل آنها دسترسی پیدا کنند، بنابراین برای جلوگیری از این اتفاق، وزارت بهداشت باید هرچه زودتر این مشکل سامانه نسخه نویسی الکترونیکی را نیز برطرف کند و امنیت آن را ارتقا دهد.

7. عدم آشنایی کامل همه پزشکان، متصدیان داروخانه ها و به ویژه مردم عادی به طرح نسخه نویسی الکترونیکی نیز از دیگر معایب این طرح است که باعث می شود هنوز هم نتوانیم به طور کامل از نسخه نویسی الکترونیکی دفاع کنیم. بنابراین به نظر می رسد که مسئولان وزارت باید تا اردیبهشت ماه 1401 که قرار است نسخ کاغذی به طور کامل جمع شود، بسیار بیشتر از گذشته، از طریق رسانه های عمومی به آموزش ضوابط طرح نسخه نویسی الکترونیکی به مردم بپردازند.

در مجموع به نظر می رسد با رفع این ایرادات، طرح نسخه نویسی الکترونیکی به عنوان مهمترین گام اجرای نظام ارجاع در سیستم بهداشت و درمان کشور، بتواند گامی مفید برای بهبود کیفیت ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به ایرانیان تلقی شود.