دکتر نوری زاده: گزارش نشدن کرونای" لامبدا"و "مو" دلیلی نبود آنها در ایران نیست / تعیین توالی ژنتیکی را انجام دهیم

کرونای لامبدا و کرونای مو جدیدترین سویه های خطرناک کرونا هستند که در سطح جهان شناسایی شده اند. کرونای لامبدا برای نخستین بار در پرو شناسایی شد و کرونا مو هم برای اولین بار در کلمبیا شایع شد. تا کنون هم کرونای لامبدا و هم کرونای مو به ترکیه رسیده اند. بنابراین خطر شیوع کرونای لامبدا و کرونای مو، بیخ گوش ایران قرار دارد. البته باید توجه داشت با وجود این که تا کنون هیچ مستند علمی دقیقی درباره این که میزان سرایت پذیری کرونای لامبدا یا کرونای مو از کرونای دلتا بیشتر است یا این که این سویه های جدید، کشندگی بالاتری نسبت به سویه های قبلی دارند، ارائه نشده است، اما بیشتر گزارش های علمی از این حکایت دارد که کرونای لامبدا و کرونای مو، هر دو نسبت به سویه های قبلی کرونا در برابر واکسن مقاوم تر هستند.

کرونای لامبدا و کرونای مو؛ هر دو در بیخ گوش ایران

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، از آگوست سال 2020 که کرونای لامبدا در کشور پرو شناسایی شد و سپس از ژانویه 2021 که کرونای مو در کلمبیا شیوع پیدا کرد، بسیاری از متخصصان بهداشتی جهان نسبت به احتمال شیوع این دو سویه جدید کرونا در سراسر دنیا هشدار دادند؛ البته هنوز کرونای لامبدا و کرونای مو در سطح جهان همه گیر نشده اند و سویه غالب کرونا در بیشتر کشورها، همچنان کرونای دلتا یا همان کرونای هندی است.

اما نکته مهمی که باید به آن توجه داشت، این است که هر دو سویه جدید کرونا که ایمنی زایی واکسن ها در برابر آنها پایین تر است، در کشور همسایه ایران یعنی ترکیه شناسایی شده اند و با توجه به مراودات تفریحی و تجاری زیاد میان مردم ایران و ترکیه و بسته نبودن پروازهای میان دو کشور، احتمال شیوع هر دو سویه در ایران دور از انتظار نیست.

این نکته ای است که دکتر مصطفی نوری زاده، عضو هیات علمی دانشگاه بولنت اجوینت ترکیه در گفت و گو با رکنا در میان گذاشت و عنوان کرد: وقتی کرونای لامبدا و مو در کشورهای مختلف از جمله کشورهای همسایه ایران گزارش شده اند، اما هنوز این سویه های جدید در ایران گزارش نشده اند، باید توجه داشت که گزارش نشدن یک سویه جدید کرونا در یک کشور دلیلی بر عدم شیوع آن سویه در آن کشور نیست. بنابراین وقتی کرونای لامبدا یا کرونای مو در کشورهای همسایه ایران شایع شده اند، بعید نیست که این دو سویه خطرناک کرونا در ایران هم شیوع پیدا کرده باشند.

وی افزود: قطعا تنها راهکارهای جلوگیری از شیوع گسترده کرونای لامبدا و کرونای مو در ایران، نظارت دقیق بر ورود و خروجی مرزها، بالا بردن تعداد تست ها و زیر نظر قرار دادن دقیق روند شیوع کرونا در مناطق مختلف کشور است؛ به نحوی که اگر تعداد مبتلایان کرونا در یک منطقه به صورت ناگهانی جهش پیدا کند، مسئولان بهداشتی کشور باید فورا آن منطقه را از نظر احتمال شیوع سویه های جدید بررسی کنند.

تعیین توالی ژنتیکی، مهمترین راهکار شناسایی سویه های جدید کرونا

به گفته این متخصص بیوتکنولوژی، اگر آمار شیوع کرونا در یک منطقه کشور به صورت ناگهانی رشد کند، مسئولان بهداشتی کشور باید هر چه سریع تر، از تمام افرادی که در موج جدید به کرونا مبتلا شده اند، تست PCR بگیرند و این تست را برای آزمایشگاه های معتبر ویروس شناسی کشور بفرستند تا نوع ویروسی که این افراد به آن مبتلا شده اند، از نظر توالی ژنتیکی بررسی شود.

نوری زاده در توضیح بیشتر گفت: با تعیین توالی ژنتیکی ویروس هایی که وارد بدن بیماران کرونایی شده است، می توان فهمید که آیا کرونای مو یا لامبدا وارد ایران شده اند یا خیر؛ همچنین اگر ما تعیین توالی ژنتیکی را به صورت دقیق انجام دهیم، ممکن است حتی خودمان به شیوع یک سویه تازه‌کشف‎شده کرونا در کشور پی ببریم.

عضو هیات علمی دانشگاه بولنت اجوینت ترکیه تاکید کرد: به هیچ وجه نمی توان بدون بررسی توالی ژنتیکی ویروس ها، این نکته را فهمید که یک سویه جدید کرونا در کشورمان شایع شده است یا خیر. این در حالی است که متاسفانه مسئولان بهداشتی کشور عمدتا در تعیین توالی ژنتیکی بخصوص وقتی شاهد بروز پیک های جدید کرونا هستیم، تعلل زیادی به خرج می دهند.

وقتی متوجه شیوع کرونای دلتا شدند که کار از کار گذشته بود

در این میان اما به گفته نوری زاده، متاسفانه در زمان آغاز پیک چهارم و پنجم کرونا، مسئولان بهداشتی کشور، اطلاعات بالینی مختلفی را که از بیماران کرونایی جدید ارائه می شد و حاکی از شیوع سویه های جدیدی از کرونا در کشورمان بود، چندان جدی نگرفتند و در تعیین توالی ژنتیکی این ویروس ها تعلل زیادی به خرج دادند؛ مساله ای که به منجر به شیوع گسترده کرونای انگلیسی در پیک چهارم و شیوع گسترده کرونای هندی در پیک پنجم کرونا شد.

این متخصص بیوتکنولوژی با تاکید بر این که مسئولان بهداشتی کشور وقتی متوجه شیوع کرونای دلتا در ایران شدند که کار از کار گذشته بود، تصریح کرد: در شرایطی که ما چند هفته قبل از شیوع کرونای دلتا در ایران، به مسئولان وقت وزارت بهداشت هشدار دادیم که به‌زودی قرار است سویه جدیدی از کرونا در شرق و جنوب شرق کشور شایع شود، اما متاسفانه مسئولان بهداشتی ما این هشدارها را چندان جدی نگرفتند و نه تنها هیچ اقدام موثری برای جلوگیری از ورود کرونای دلتا به ایران انجام ندادند، بلکه در تعیین توالی ژنتیکی این ویروس هم بسیار تعلل کردند.

دانش فنی تعیین توالی ژنتیکی را داریم، اما تعلل می کنیم

عضو هیات علمی دانشگاه بولنت اجوینت ترکیه با تاکید بر این که ایران از دانش فنی لازم برای تعیین توالی انواع ویروس ها برخوردار است، عنوان کرد: در حالی که در سال های قبل ما از کشورهایی مثل کره جنوبی و آلمان برای تعیین توالی ژنتیکی ویروس ها کمک می گرفتیم، اما اکنون پژوهشگاه های ویروس شناسی کشور ما به راحتی می توانند تعیین توالی ژنتیکی ویروس ها را انجام دهند و فناوری لازم برای این کار نیز در کشور ما موجود است.

اما با این وجود به گفته این متخصص بیوتکنولوژی، در پیک های قبلی کرونا تعلل مدیران وقت وزارت بهداشت در صدور دستورات لازم برای بررسی ویروس های موجود در بدن افراد مبتلا به کرونا و ارسال این ویروس ها به پژوهشگاه های ویروس شناسی برای تعیین توالی ژنتیکی، منجر به آن شد که ما در پیک های قبلی، با تاخیر بسیار زیادی متوجه شیوع سویه های جدید کرونا در کشورمان شویم.

احتمال بالای ورود کرونای لامبدا و کرونای مو از ترکیه

نوری زاده با ارائه هشدار درباره احتمال قوی شیوع کرونای مو و کرونای لامبدا در آینده ای نزدیک در ایران، تاکید کرد: مسئولان جدید وزارت بهداشت باید توجه داشته باشند که کرونای مو و کرونای لامبدا، هر دو به ترکیه در همسایگی ایران رسیده است و به احتمال بالا به زودی این دو سویه جدید در ایران هم شایع خواهند شد.

همچنین به گفته عضو هیات علمی دانشگاه بولنت اجوینت ترکیه، مسئولان بهداشتی کشورمان باید توجه داشته باشند که ما در همسایگی خودمان کشورهایی مانند افغانستان و عراق را داریم که نظام بهداشتی ضعیفی دارند و بعید است که بتوانند سویه های جدید کرونا را شناسایی کنند، بنابراین احتمال دارد که کرونای مو و کرونای لامبدا در این کشورها شایع شده باشد.

این متخصص بیوتکنولوژی ادامه داد: مسئولان بهداشتی کشور ما باید این طور تصور کنند که وقتی کرونای لامبدا و کرونای مو، هر دو در ترکیه شناسایی شده اند، احتمالا این سویه ها در عراق و افغانستان نیز شایع شده اند و اگر تا کنون وارد ایران نشده باشند، حتما در آینده به ایران می آیند.

مقاومت بالاتر کرونای لامبدا و کرونای مو در برابر واکسن ها

نوری زاده در بخش دیگری از صحبت هایش تاکید کرد: تا کنون هیچ مستند علمی دقیقی درباره این که میزان سرایت پذیری کرونای لامبدا یا کرونای مو از کرونای دلتا بیشتر است یا این که این سویه های جدید، کشندگی بالاتری نسبت به سویه های قبلی دارند، ارائه نشده است؛ اما بیشتر گزارش های علمی از این حکایت دارد که کرونای لامبدا و کرونای مو، هر دو نسبت به سویه های قبلی کرونا در برابر واکسن مقاوم تر هستند.

وی با اشاره به شیوع سویه های مختلف کرونا در ایران در چند ماه گذشته گفت: تجربه ماه های گذشته نشان داده است که تمام سویه های کرونا که از سوی سازمان بهداشت جهانی خطرناک شناخته شده اند، با یک فاصله زمانی چند ماهه، به ایران هم رسیده اند، اما سوال مهم این است که آیا این ویروس ها در سطح جهان غالب خواهند شد یا خیر؟

عضو هیات علمی دانشگاه بولنت اجوینت ترکیه ادامه داد: با وجود این که بیش از یک سال از شناسایی کرونای لامبدا و بیش از هشت ماه از شیوع کرونای مو در جهان می گذرد، هنوز این دو ویروس نتوانسته اند در سطح جهان غالب شوند. بنابراین به نظر می رسد در ماه های آتی همچنان کرونای دلتا، سویه غالب کرونا در سطح جهان باشد، چون میزان شیوع کرونای دلتا احتمالا بالاتر از کرونای لامبدا و کرونای مو است.

وی در پایان تصریح کرد: با وجود این که احتمالا هیچ کدام از دو سویه جدید کرونا یعنی کرونای لامبدا و کرونای مو در آینده ای نزدیک در سطح جهان غالب نخواهند شد، ولی بازهم ما باید تمام تلاش خودمان را برای پیشگیری از شیوع این دو سویه در ایران انجام دهیم، چراکه هر دو سویه احتمالا در برابر واکسن ها مقاوم تر هستند.