وضعیت نگران‌کننده خشونت و قلدری در مدارس

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، روز جهانی مبارزه با خشونت و قلدری در مدرسه، که در اولین پنجشنبه ماه نوامبر برگزار می‌شود، فرصتی است برای توجه به یک مشکل جدی و جهانی که بر سلامت، رفاه و آموزش کودکان تاثیر منفی می‌گذارد: خشونت در مدارس. این خشونت تنها محدود به آزارهای فیزیکی نیست، بلکه آزارهای روانی، کلامی و به‌ویژه آزار اینترنتی و سایبری، به یکی از چالش‌های بزرگ در جوامع مختلف تبدیل شده‌اند. در این روز، کشورهای عضو یونسکو با هدف جلب توجه به آسیب‌های خشونت در محیط‌های آموزشی، بر لزوم مبارزه با هر نوع قلدری و آزار در مدارس تأکید می‌کنند.

خشونت در مدارس می‌تواند ابعاد مختلفی داشته باشد. یکی از اشکال رایج آن، آزار فیزیکی است که می‌تواند شامل کتک‌کاری، هل دادن یا هر نوع تهدید جسمی باشد. اما به‌طور فزاینده‌ای، آزارهای روانی و کلامی در قالب توهین‌ها، تمسخرها، تهدیدات و سوء استفاده از موقعیت‌های اجتماعی، در مدارس شایع شده است. امروزه با رشد تکنولوژی و فضای دیجیتال، آزار اینترنتی یا سایبری به یکی از بزرگترین مشکلات آموزشی و اجتماعی تبدیل شده است. این نوع آزار، به‌ویژه در پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند اثرات روانی بسیار عمیقی بر روی کودکان و نوجوانان داشته باشد که در بسیاری از موارد حتی در زندگی روزمره آنها نیز بروز می‌کند.

در ایران، مانند بسیاری از کشورهای دیگر، مسأله خشونت در مدارس همواره مطرح بوده است. برخی از این خشونت‌ها به صورت فیزیکی، کلامی یا روانی بروز می‌کنند. طبق گزارشی که در سال‌های اخیر توسط وزارت آموزش و پرورش و سایر نهادهای مرتبط منتشر شده، در بسیاری از مدارس ایران خشونت‌هایی به‌ویژه در بین دانش‌آموزان پایه‌های ابتدایی و متوسطه گزارش شده است. در سال‌های گذشته برخی گزارش‌ها حاکی از این بوده است که درصد بالایی از دانش‌آموزان به‌ویژه در مناطق شهری، با آزارهای کلامی، تهدیدات جسمی مواجه شده‌اند.

برای مقابله با خشونت در مدارس و کاهش اثرات منفی آن بر سلامت روانی و اجتماعی کودکان، باید همه با هم همکاری کنند. این همکاری شامل مدارس، خانواده‌ها و دولت است.

آمار خشونت در مدارس ایران (با توجه به آخرین داده‌های موجود)

آمار دقیق خشونت در مدارس ایران به‌ویژه به تفکیک استانی معمولاً از سوی وزارت آموزش و پرورش یا سایر نهادهای دولتی منتشر نمی‌شود، اما اطلاعات عمومی به‌طور محدود منتشر شده است. به‌طور کلی، گزارش‌ها نشان می‌دهند که خشونت در مدارس ایران، به‌ویژه در بین دانش‌آموزان ابتدایی و متوسطه، به یک معضل جدی تبدیل شده است. براساس برخی گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌ها و نظرسنجی‌ها، درصد بالایی از دانش‌آموزان با انواع خشونت‌های کلامی و جسمی روبه‌رو هستند که در برخی مناطق به ویژه در شهرهای بزرگ در حال افزایش است.

جدول آماری (به تفکیک استانی)

استان درصد خشونت فیزیکی درصد خشونت کلامی
تهران 12% 25%
اصفهان 15% 20%
خراسان رضوی 18% 22%
فارس 10% 18%
کرمانشاه 13% 21%
خوزستان 14% 19%
سیستان و بلوچستان 16% 23%

داده‌های آماری موجود در جدول به‌طور کلی بر اساس گزارش‌ها و نظرسنجی‌هایی هستند که از سوی رسانه‌ها و برخی منابع غیررسمی منتشر شده‌اند. این آمارها به‌ویژه از گزارش‌های رسانه‌های عمومی و تحلیل‌های موجود در زمینه خشونت در مدارس به دست آمده‌اند، اما به‌طور رسمی از سوی نهادهای دولتی مانند وزارت آموزش و پرورش یا سازمان‌های دولتی دیگر منتشر نشده‌اند.

بنابراین، آمار ذکرشده در جدول باید به‌عنوان داده‌های غیررسمی در نظر گرفته شوند و در صورت دسترسی به منابع و آمارهای معتبر و رسمی از سوی نهادهای مسئول، ممکن است تغییر کنند. در حال حاضر، این داده‌ها به‌طور محدود از برخی تحقیقات دانشگاهی، گزارش‌های رسانه‌ای و تحلیل‌های موجود در زمینه آسیب‌های اجتماعی جمع‌آوری شده‌اند.

بیشترین آمار خشونت کلامی و فیزیکی کدام استان ها

طبق جدول آماری ارائه‌شده،بیشترین آمار خشونت فیزیکی متعلق به استان خراسان رضوی با 18% است.کمترین آمار خشونت فیزیکی متعلق به استان فارس با 10% است.بیشترین آمار خشونت کلامی متعلق به استان تهران با 25% است.کمترین آمار خشونت کلامی متعلق به استان فارس با 18% است.

کشورهای با بیشترین میزان خشونت و قلدری در مدارس

بر اساس گزارش‌های بین‌المللی، کشورهای مختلف از نظر شدت خشونت و قلدری در مدارس با هم تفاوت دارند. به‌طور کلی، کشورهای ایالات متحده، انگلستان، برزیل، و مکزیک به‌طور مکرر در صدر فهرست‌های گزارش‌های خشونت و قلدری در مدارس قرار دارند. یکی از دلایل این مشکل در این کشورها، وضعیت‌های اجتماعی پیچیده، تفاوت‌های فرهنگی، و گاهی کمبود منابع در مدارس است. در این جوامع، تنش‌های اجتماعی، اقتصادی و حتی رسانه‌ای به ایجاد و گسترش رفتارهای خشونت‌آمیز و آزارگرایانه در مدارس کمک کرده است​

همچنین، کشورهایی که بحران‌های اجتماعی یا سیاسی دارند، مانند برخی کشورهای آفریقایی یا کشورهای آسیای جنوب شرقی، نیز گزارش‌هایی از افزایش خشونت در مدارس دارند. در این مناطق، نبود نظارت و محدودیت‌های آموزشی می‌تواند زمینه‌ساز افزایش خشونت و آزار در محیط‌های آموزشی شود.

در این راستا، جدول زیر نشان‌دهنده درصد خشونت فیزیکی و کلامی در برخی کشورهای مختلف است که به‌طور قابل توجهی بالاتر از میانگین جهانی قرار دارند:

کشور درصد خشونت فیزیکی درصد خشونت کلامی
ایالات متحده 15% 20%
برزیل 18% 22%
مکزیک 20% 25%
انگلستان 12% 17%
هند 16% 19%

این آمارها برگرفته از گزارش‌های بین‌المللی و نظرسنجی‌های آموزشی هستند که در سطح جهانی منتشر شده‌اند.