مهاجرت پرستاران؛ گریختن از نظام ناکارآمد بهداشت و درمان یا جستجوی آینده‌ای بهتر؟/ خانه پرستاری فقط نقد می کند!

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، بحران مهاجرت پرستاران در ایران به عنوان یکی از مسائل جدی در حوزه بهداشت و درمان به‌ویژه در سال‌های اخیر نمایان شده است. این بحران نه تنها به دلیل بیکاری و عدم استخدام فارغ‌التحصیلان پرستاری بلکه به خاطر حقوق پایین و شرایط نامناسب کاری نیز به وجود آمده است. بیکاری پرستاران در حالی رو به افزایش است که به نظر می‌رسد نیاز به پرستاران متخصص و با تجربه در کشور بیش از پیش احساس می‌شود.

آموزش به نیازهای واقعی بازار کار نزدیک نیست

در سال‌های اخیر، به دلایل مختلفی از جمله شرایط اقتصادی، بسیاری از پرستاران و متخصصان حوزه بهداشت تصمیم به مهاجرت گرفته‌اند. این مهاجرت‌ها نه تنها به از دست رفتن سرمایه‌های انسانی منجر می‌شود بلکه بار زیادی بر دوش سیستم بهداشت و درمان کشور می‌گذارد. در حقیقت، با افزایش آمار بیکاری، عدم تناسب بین تعداد فارغ‌التحصیلان و نیاز واقعی بازار کار بیشتر نمایان می‌شود. این مساله نشان می‌دهد که آموزش‌های ارائه شده در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به نیازهای واقعی بازار کار نزدیک نیست.

خانه پرستاری ایران فقط نقد می کند!

این وضعیت ناپایدار به وضوح نشان‌دهنده نیاز به یک بازنگری جدی در نظام آموزشی و استخدام پرستاران است. خانه پرستاری ایران به عنوان نهاد متولی و حامی پرستاران باید به این مساله توجه ویژه‌ای داشته باشد. این نهاد می‌تواند با ارائه طرح‌های نوآورانه و حمایتی برای بهبود شرایط کاری پرستاران و جذب آنان به بازار کار، نقشی کلیدی ایفا کند.

متأسفانه، به نظر می‌رسد که در سال‌های اخیر فقط به نقد و انتقاد از وضعیت پرستاران پرداخته شده و اقدامات عملی و موثر برای بهبود شرایط آنها انجام نشده است. این نهاد باید به‌جای تمرکز بر انتقاد، راهکارهای عملی برای حل مشکلات موجود ارائه دهد.

یکی از مسائل کلیدی دیگر، شرایط کاری و حقوق پرستاران است. در بسیاری از موارد، پرستاران با حقوق‌هایی بسیار پایین و ساعات کاری طولانی روبه‌رو هستند. این شرایط نه تنها بر کیفیت خدمات ارائه‌شده تأثیر می‌گذارد، بلکه انگیزه و روحیه پرستاران را نیز کاهش می‌دهد. خانه پرستاری باید با ارگان‌های دولتی و خصوصی همکاری کند تا بتواند بهبود حقوق و مزایای پرستاران را پیگیری کند.

مشکلات حوزه پرستاری یک شبه حل نخواهند شد

علاوه بر این، لازم است خانه پرستاری به تأسیس و تقویت شبکه‌های حمایتی برای پرستاران اقدام کند. ایجاد انجمن‌ها و گروه‌های همفکری می‌تواند به پرستاران این امکان را بدهد تا مشکلات خود را به اشتراک بگذارند و از تجربیات یکدیگر بهره‌مند شوند. این امر می‌تواند باعث ایجاد یک فضای حمایتی قوی برای پرستاران شود.

به‌طور کلی، باید به این نکته توجه داشت که مشکلات موجود در حوزه پرستاری یک شبه حل نخواهند شد. این امر نیازمند همکاری گسترده بین دولت، خانه پرستاری و سایر نهادهای مرتبط است. اقدامات بلندمدت و مدون می‌تواند به کاهش آمار بیکاری و مهاجرت پرستاران کمک کند و شرایط را برای آنها بهبود بخشد.

ضروری است که خانه پرستاری ایران به عنوان نهاد حامی پرستاران، به‌جای صرفاً انتقاد از وضعیت موجود، نقش خود را در بهبود شرایط شغلی و اجتماعی پرستاران ایفا کند. تنها در این صورت است که می‌توان به آینده‌ای امیدوارکننده برای پرستاران و نظام بهداشت و درمان کشور دست یافت. توجه به این مسائل و ارائه راهکارهای عملی می‌تواند به کاهش مشکلات و چالش‌های موجود کمک کند و در نهایت به ارتقاء کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی در کشور منجر شود.

در زیر جدولی از کشورهایی که پرستاران ایرانی بیشتر به آن‌ها مهاجرت می‌کنند و برخی از دلایل مهاجرت به هر یک از آن‌ها آورده شده است:

کشور دلایل مهاجرت
کانادا فرصت‌های شغلی بالا، حقوق و مزایای مناسب، سیستم بهداشتی پیشرفته و امنیت اجتماعی.
آلمان نیاز به پرستاران، دستمزدهای بالا، شرایط کار مناسب و فرهنگ پذیرای کارگران خارجی.
استرالیا شرایط زندگی مطلوب، حقوق مناسب، برنامه‌های حمایتی برای پرستاران مهاجر.
انگلستان فرصت‌های شغلی متعدد، نیاز به پرستاران در NHS، حقوق مناسب و امکانات آموزشی.
امریکا دستمزدهای بسیار بالا، فرصت‌های شغلی فراوان و کیفیت بالای زندگی.
سوئد حقوق و مزایای بالای پرستاران، سیستم بهداشتی پیشرفته و شرایط کار مناسب.
هلند نیاز به پرستاران با تجربه، حقوق مناسب و کیفیت بالای زندگی.
نیوزیلند کیفیت بالای زندگی، فرصت‌های شغلی خوب و فرهنگ پذیرای مهاجران.

این جدول به طور خلاصه نشان می‌دهد که پرستاران ایرانی به چه کشورهایی بیشتر مهاجرت می‌کنند و چه عواملی در این تصمیم‌گیری نقش دارند.

وظایف وزارت بهداشت چیست؟

وزارت بهداشت و وزارت علوم به عنوان نهادهای کلیدی در حوزه بهداشت و درمان و آموزش عالی در ایران، مسئولیت‌های مهمی در قبال پرستاران فارغ‌التحصیل و بیکار دارند. نخستین وظیفه وزارت بهداشت، تعیین نیازهای نیروی انسانی در بخش پرستاری است. این وزارتخانه باید به‌طور دقیق نیازهای واقعی بازار کار را شناسایی کند و بر اساس آن تعداد پرستاران مورد نیاز را اعلام کند. اطلاعات دقیق در این زمینه می‌تواند به دانشگاه‌ها کمک کند تا در پذیرش دانشجویان برنامه‌ریزی بهتری داشته باشند.

علاوه بر این، وزارت بهداشت می‌تواند با همکاری بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی، فرصت‌های شغلی مناسبی برای فارغ‌التحصیلان پرستاری ایجاد کند. این همکاری شامل تأمین اعتبار برای استخدام پرستاران جدید و بهبود شرایط استخدام است. همچنین، توسعه برنامه‌های آموزشی و کارآموزی برای فارغ‌التحصیلان یکی دیگر از وظایف این وزارتخانه محسوب می‌شود. این برنامه‌ها می‌توانند به پرستاران کمک کنند تا با چالش‌های واقعی محیط کار آشنا شوند و مهارت‌های خود را بهبود بخشند.

حمایت از بهبود حقوق و مزایای پرستاران نیز وظیفه‌ای اساسی برای وزارت بهداشت است. این وزارتخانه می‌تواند با مذاکره با دیگر ارگان‌ها، شرایط بهتری برای حقوق و مزایای پرستاران فراهم کند و سعی کند تا این حرفه را به عنوان شغلی با ارزش و حیاتی معرفی کند.

وظیفه وزارت علوم چیست؟

از سوی دیگر، وزارت علوم نیز باید در زمینه‌های مختلف به پرستاران بیکار کمک کند. یکی از وظایف این وزارتخانه، اصلاح و به‌روزرسانی برنامه‌های آموزشی در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی است. این وزارتخانه باید اطمینان حاصل کند که محتوای درسی با نیازهای واقعی بازار کار هماهنگ است. همچنین، توسعه دوره‌های تخصصی و کارآموزی در زمینه‌های مختلف پرستاری می‌تواند به فارغ‌التحصیلان کمک کند تا در زمینه‌های خاص خود تخصص بیشتری پیدا کنند.

وزارت علوم باید کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی بیشتری برای بهبود مهارت‌های شغلی و نرم‌افزاری فارغ‌التحصیلان برگزار کند. این امر به پرستاران این امکان را می‌دهد که با چالش‌های جدید در محیط کار بهتر کنار بیایند. همکاری نزدیک میان وزارت علوم و وزارت بهداشت نیز ضروری است. این همکاری می‌تواند به شناسایی نیازهای واقعی بازار کار کمک کند و برنامه‌ریزی‌های لازم را تسهیل کند.

علاوه بر این، تشویق و حمایت از پژوهش‌ها و نوآوری‌های مرتبط با حوزه پرستاری می‌تواند به بهبود کیفیت آموزش و ارائه خدمات بهداشتی کمک کند. با توجه به این وظایف، می‌توان به بهبود شرایط پرستاری و کاهش بیکاری در این حوزه امیدوار بود. به همین ترتیب، وزرات بهداشت و وزارت علوم باید با یکدیگر همکاری کنند تا بتوانند شرایط مناسبی برای پرستاران فارغ‌التحصیل و بیکار ایجاد کنند و به بهبود سیستم بهداشت و درمان در کشور کمک کنند.

در زیر جدولی از وظایف وزارت بهداشت و وزارت علوم در قبال پرستاران فارغ‌التحصیل و بیکار ارائه شده است:

وزارت وظایف
وزارت بهداشت 1. تعیین نیازهای نیروی انسانی: شناسایی دقیق نیازهای بازار کار و اعلام تعداد پرستاران مورد نیاز.
  2. ایجاد فرصت‌های شغلی: همکاری با بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی برای ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب.
  3. توسعه برنامه‌های آموزشی و کارآموزی: ارائه برنامه‌های آموزشی و کارآموزی برای آشنایی با چالش‌های واقعی.
  4. حمایت از بهبود حقوق و مزایا: مذاکره با ارگان‌ها برای بهبود شرایط حقوق و مزایای پرستاران.
  5. ایجاد شبکه‌های حمایتی: تأسیس انجمن‌ها و گروه‌های همفکری برای اشتراک‌گذاری تجربیات و مشکلات.
وزارت علوم 1. اصلاح و به‌روزرسانی برنامه‌های آموزشی: به‌روز کردن محتوای درسی متناسب با نیازهای بازار کار.
  2. توسعه دوره‌های تخصصی: ارائه دوره‌های تخصصی و کارآموزی در زمینه‌های مختلف پرستاری.
  3. برگزاری کارگاه‌های مهارت‌آموزی: برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای بهبود مهارت‌های شغلی.
  4. همکاری با وزارت بهداشت: ایجاد همکاری نزدیک با وزارت بهداشت برای شناسایی نیازهای واقعی بازار کار.
  5. حمایت از تحقیقات و نوآوری: تشویق و حمایت از پژوهش‌ها و نوآوری‌های مرتبط با حوزه پرستاری.

این جدول به وضوح وظایف هر یک از وزارت‌خانه‌ها را در قبال پرستاران فارغ‌التحصیل و بیکار بیان می‌کند و می‌تواند به عنوان مرجع مفیدی برای درک بهتر نقش این نهادها در بهبود وضعیت پرستاری در ایران استفاده شود.

آمار مهاجرت پرستاران از ایران

مهاجرت پرستاران از ایران در سال‌های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است. به گفته احمد نجاتیان، رئیس سازمان نظام پرستاری ایران، آمار درخواست‌های صدور گواهی صلاحیت شغلی، که برای مهاجرت لازم است، در سه سال گذشته دو برابر شده است.

در زیر جدولی از آمار مهاجرت پرستاران ایرانی و اطلاعات مرتبط ارائه شده است:

عنوان اطلاعات
افزایش درخواست مهاجرت آمار درخواست‌های صدور گواهی صلاحیت شغلی از سه سال گذشته دو برابر شده است.
تعداد پرستاران مهاجر (۲۰۲۳) حدود ۳۰۰۰ پرستار در سال ۲۰۲۳ ایران را ترک کردند.
نارضایتی از شرایط کاری تقریباً ۲۰ درصد از ظرفیت آموزشی سالانه دانشگاه‌های علوم پزشکی و پرستاری، درخواست مهاجرت می‌کنند.
کشورهای مقصد محبوب آلمان و دانمارک به دلیل شرایط بهتر استخدام، از مقاصد محبوب پرستاران ایرانی هستند.
علت مهاجرت شرایط نامناسب کاری، تبعیض در نظام بهداشتی و یادگیری زبان‌های خارجی برای مهاجرت.

این اطلاعات به وضوح نشان‌دهنده وضعیت نگران‌کننده پرستاران ایرانی و دلایل مهاجرت آن‌ها است. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به منابع معتبر مراجعه کنید.

بحران مهاجرت پرستاران در ایران؛ یک چرخه معیوب از بیکاری و نارضایتی

در جمع بندی این گزارش اینگونه می توان گفت که بحران مهاجرت پرستاران در ایران نمایانگر یک عدم تعادل جدی در سیستم بهداشت و درمان کشور است. این بحران به‌ویژه ناشی از بیکاری، شرایط کاری نامناسب و حقوق پایین پرستاران است که به رغم نیاز فزاینده به نیروی کار ماهر، همچنان ادامه دارد. بی‌توجهی به نیازهای واقعی بازار کار و عدم تطابق آموزش‌ها با آن، تنها به بحران مهاجرت دامن می‌زند و خسارات جبران‌ناپذیری به سرمایه‌های انسانی و سیستم بهداشت و درمان وارد می‌کند.

به نظر می‌رسد نهادهای مرتبط، به‌ویژه خانه پرستاری، باید از رویکرد انتقادی صرف به سوی اتخاذ تدابیر عملی و مؤثر حرکت کنند. همکاری بین وزارت بهداشت و وزارت علوم در بهبود شرایط کاری، افزایش حقوق و به‌روزرسانی آموزش‌ها ضروری است. همچنین، تشکیل شبکه‌های حمایتی و انجمن‌های همفکری می‌تواند به پرستاران کمک کند تا به مشکلات خود بپردازند و از تجربیات یکدیگر بهره‌مند شوند. در نهایت، تنها از طریق اقداماتی مدون و هدفمند می‌توان به کاهش مهاجرت و بیکاری پرستاران امیدوار بود و آینده‌ای روشن برای نظام بهداشت و درمان کشور ایجاد کرد.