ایران در رتبه 20 جهانی در شیوع پوکی استخوان/برنامه ای برای پیشگیری از پوکی استخوان در کشور وجود ندارد

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، پوکی استخوان که به عنوان بیماری خاموش نیز شناخته می شود، در جهان شیوع رو به افزایشی دارد. بر این اساس که گفته می شود نیمی از جمعیت ایران درگیری این بیماری هستند میتوان پوکی استخوان را یکی از موضواعات مهم نظام سلامت ایران دانست، که نیازمند اقدامات جدی است.

در ایران برنامه ای برای پیشگیری از پوکی استخوان وجود ندارد

دکتر سید مرتضی کاظمی رئیس مرکز تحقیقات ارتوپدی دانشگاه شهید بهشتی در خصوص وضعیت ایران در پوکی استخوان، در گفت و گو با خبرنگار رکنا، گفت: ایران به لحاظ جهانی در مقایسه با کشورهای اروپایی و آمریکایی؛ همچنان برای پوکی استخوان برنامه روشن و واضحی ندارد. در این کشورها زنان و مردان بعد از سن ۵۰ تا ۶۰ سالگی مورد ارزیابی جلوگیری از پوکی استخوان قرار می‌گیرند و بر این اساس مراحل درمان خود را طی می‌کنند. در ایران این نوع از برنامه‌ها وجود نداشته و تنها مراکزی برای بررسی وضعیت پوکی استخوان و درمان آن وجود دارد.

ایران رتبه 20 جهان به لحاظ شیوع پوکی استخوان

او در خصوص جایگاه جهانی ایران در پوکی استخوان، گفت: فراوانی پوکی استخوان در کشورها بر اساس نوع آب و هوا و میزان دسترسی به خورشید متفاوت است. با وجودی که ایران به هوای آفتابی و خورشید دسترسی مناسبی دارد اما پیشروی زندگی و فعالیت انسانی به سمت زندگی ماشینی و عدم تحرک کافی موجب شده پوکی استخوان در ایران شیوع پیدا کند، بر این اساس می توان ایران را در رتبه بیستم جهانی به لحاظ شیوع پوکی استخوان دانست.

او در پاسخ به این سوال خبرنگار رکنا مبنی بر اینکه آیا شیوع پوکی استخوان نسبت به سال های قبل کمتر شده یا خیر، گفت: با توجه به افزایش آگاهی مردم در مورد این بیماری و مراجعه به پزشک انتظار می روند آمار پوکی استخوان در جمعیت شهری روند کاهشی داشته باشد. ولی بر اساس آمار های کلی، حدود 50 درصد مردم به این عارضه دچار هستند. براساس اینکه دسترسی به دستگاه سنجش تراکم استخوان و ام آر آی در ایران راحت، در دسترس و ارزان تر سایر کشورهای اروپایی است؛ انتظار می رود مردم نسبت به وضعیت پوکی استخوان خود آگاه باشند.

او در خصوص علت شیوع بیشتر پوکی استخوان در زنان نسبت به مردان، گفت: بخشی از هورمون های زنان، که نقش اساسی در تراکم استخوان دارد، در زمان یائسگی قطع شده و موجب شیوع بیشتر پوکی استخوان در میان زنان می شود.

وی در خصوص این مسئله که نقش تغذیه در پوکی استخوان بیشتر است یا ژنتیک، گفت: هر دو عامل از اهمیت زیادی برخوردار هستند. ژنتیک موجب تفاوت جسمی افراد شده و رژیم غذایی نیز بر این اساس که ممکن است کلسیم کمی در آن وجود داشته باشد می تواند عاملی برای پوکی استخوان باشد. اما جدای از ژنتیک و الگوی تغذیه ای فرد، مهم ترین عامل پوکی استخوان از دیدگاه من عدم تحرک و فعالیت کافی است.

شکستگی مهم ترین عارضه پوکی استخوان

او با اشاره به شکستگی مهره به عنوان مهم ترین عارضه پوکی استخوان، گفت: یکی از دلایلی که پوکی استخوان به عنوان بیماری خاموش شناخته می شود همین مسئله است. شکستگی ناشی از پوکی استخوان که در کمر ، لگن و... ایجاد می شود تا 50 درصد احتمال بهبود دارد و 50 درصد دیگر از این افراد تا آخر عمر ناتوان می شوند و خطر معلولیت و ناتوانی در حرکت آن ها را تهدید می کند. پوکی استخوان به تنهایی نمی تواند عاملی برای مرگ افراد باشد ولی به واسطه مشکلاتی که در حرکت افراد به وجود می آورد، عاملی برای کاهش عمر است.

وی در خصوص حداقل هزینه های درمان پوکی استخوان در ایران، گفت: حدالقل هزینه ای که هر فرد باید برای پوکی استخوان کنتد شامل یک قرص استئوفوس، ویتامین دی و کلسیم است که با توجه به نظر پزشک باید مورد استفاده قرار گیرد. خوشبختانه در خصوص داروهای درمان پوکی استخوان کمبودی وجود ندارد یکی از پیشرفته ترین داروهایی که در مراحل شدید پوکی استخوان مورد استفاده قرار می گیرد نیز برخلاف گذشته که از کشور های خارجی با قیمت بالا وارد میشد امروزه در ایران با هزینه کم عرضه می شود.

شیوع چاقی پوکی استخوان را افزایش می دهد

کاظمی با اشاره به چاقی به عنوان معضلی نگران کننده، گفت: جنس داخلی استخوان برای هرکس از سن 20 الی 25 سال به دست آورده می شود. بر این اساس شخصی که در دوران جوانی خود از تحرک و فعالیت بدنی مناسبی برخوردار نبوده، بیشتر از سایرین مستعد پوکی استخوان است. یکی از نگرانی های ما از در خصوص پوکی استخوان شیوع چاقی است چرا که ذخیره منابع استخوانی در سن جوانی انجام می شود و در صورتی که از ابتدا این ذخیره از راه غلط تامین شود، در بزرگسالی و سالمندی پوکی استخوان شکل می گیرد. 

او در ادامه با تاکید بر اینکه در هر سنی می بایست اقدامات لازم را جهت جلوگیری از پوکی استخوان انجام داد، گفت: توصیه می شود جوانان از ابتدا ورزش را حداقل هفته ای 3 بار در برنامه های خود داشته و افراد بزرگسال نیز از سن 60 به بعد اقدامات لازم را در خصوص ورزش و تغذیه خود در پیش گیرند.

او در آخر با اشاره به این مسئله که قانون و برنامه های لازم برای مقابله با پوکی استخوان توسط وزارت بهداشت انجام شده ولی این برنامه ها هنوز قانونمند و سازمان یافته نشده اند، گفت: با وجودی که دستگاه های سنجش تراکم، دارو و سایر ابزار های لازم برای جلوگیری از پوکی استخوان در کشور وجود دارد. لازم است برخی برنامه های پیشگیری مانند افزایش آگاهی رسانی و  ایحاد شناسنامه پوکی استخوان مخصوصا برا افراد بالای 60 سال می تواند در جلوگیری از شکستگی و افزایش هزینه های درمان جلوگیری کند.