سکوت تلخ در برابر حقوق معلولان/ بی توجهی به حقوق شهروندی معلولان

یکی دیگر از مسئولان تا آن اندازه به مناسب سازی محیط برای افراد دارای معلولیت توجه دارد و هزینه می کند که تعجب برانگیز است و در نهایت معلوم می شود که یکی از عزیزانش معلول است اما آیا به راستی به عنوان یک مسئول یا یک شهرووند ، حتما باید یکی از عزیزانمان یا حتی خودمان دچار آسیب شویم تا بفهمیم زندگی برای یک معلول یا بیمار در یک محیط مناسب سازی نشده ، چقدر سخت است.

به راستی چگونه است که در یک گوشه دنیا برای یک فرد دارای معلولیت و فراتر از آن برای همه افراد دارای ویژگی های خاص ، تمام امکانات فراهم است اما در شهرهای ما حتی استانداردهای کف و اولیه مناسب سازی نیز رعایت نمی شود و آیا این مساله نشان از کم رنگ بودن مسئولیت اجتماعی ندارد.

نیاز به اطلاع رسانی هرچه بیشتر در این زمینه ، ایرنا را برآن داشت که در یک میزگرد تخصصی در حوزه مناسب سازی با حضور سیدحسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری ایران و ابراهیم کاظمی مومن سرائی رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور این مسائل را بررسی کند.

در حوزه مناسب سازی موفق نبودیم

رئیس انجمن مددکاری ایران می گوید: برغم اینکه افراد دارای معلولیت همیشه در جامعه ما وجود داشته اند اما این اقشار تا سال 1383 کمتر مورد توجه قرار گرفتند ؛ در این سال ، قانون Law جامع حمایت از معلولان مصوب شد و نسبت به حقوق معلولان ، تصریح شد .البته اسناد قبلی هم هست که اشاراتی به حقوق معلولان داشتند.

سیدحسن موسوی چلک ادامه می دهد: برغم اینکه قوانین برای حقوق معلولان مشخص شد ، این حقوق مورد بی توجهی قرار گرفت. اما باید توجه داشت که حتی اگر این حقوق در قانون هم نمی آمد به عنوان یک شهروند ، حق دسترسی برابر باید برای افراد دارای معلولیت فراهم می شد.

وی با اشاره به تشکیل دبیرخانه مناسب سازی در سازمان بهزیستی، می افزاید: دبیرخانه هم در ابتدا خیلی نتوانست اثربخش باشد چون ماهیت مناسب سازی، یک ماهیت فرابخشی است . بهزیستی مسئولیت دبیرخانه را دارد نه آنکه بتواند روی همه دستگاه ها نفوذ کند. حتی دستگاه هایی مانند راه و شهرسازی و شهرداری که طبق قانون مسئولیت دارند و حتی خود سازمان بهزیستی نیز دارای اماکن مناسب سازی نشده ، بودند.

وی اضافه می کند: بطورمثال مترو در گذشته آسانسور نداشت یا دستگاه های خودپرداز بانک ها در اوایل پله داشتند و معلولان عملا نمی توانستند از آن استفاده کنند . ایستگاه های اتوبوس نیز برای سوارشدن معلولان مناسب سازی شده نبود. در کشورهای مختلف در این حوزه کارهای زیادی شده اما ما عملا در این زمینه چندان موفق نبوده ایم چون دستگاه ها ارزیابی نمی شدند و کسی پاسخ نمی داد.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران یادآور می شود: در دولت آقای روحانی به دلیل دغدغه ای که نسبت به حقوق معلولان وجود داشت، قانون قبلی حمایت از حقوق معلولان را بازنگری کردند . لایحه ای کامل تر در خصوص حقوق معلولان به مجلس بردند و اکنون قرار است در صحن علنی مجلس، بررسی شود .

چلک می گوید: علاوه بر این، دولت مصوبه ای را در دهم خرداد 94 در خصوص مناسب سازی محیط داشت و وظایف دستگاه های زیر نظر قوه مجریه را احصا کرد، خود این یک گام به جلو بود و اگرچه پیش از این آیین نامه ای در این زمینه وجود داشت اما اشکالات آیین نامه قبلی در مصوبه جدید، احصا شد.

وی می افزاید : تیم دبیرخانه مناسب سازی بهزیستی نیز همکاری خوبی در این مصوبه داشتند اما بسیاری از مواد این مصوبه تاحالا هنوز اجرایی نشده و هنوز روی کاغذ است .

نیاز به 10 سال انتظار برای مناسب سازی دستگاه های دولتی

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می گوید: توجه به حقوق افراد دارای معلولیت و افراد دارای نیازهای خاص ، کم است.

موسوی چلک می افزاید: سال گذشته با کمک سازمان اداری استخدامی در جشنواره شهید رجایی - که در هفته دولت دستگاه ها را مورد ارزیابی قرار می دهند- ، شاخص های مناسب سازی در شاخص های ارزیابی دستگاه های دولتی گنجانده و مسئولیت ارزیابی دستگاه ها در این شاخص ها نیز به دبیرخانه مناسب سازی داده شد. این یک گام به جلو است و این ارزیابی ها برای سال 96 نیز قرار است اجرایی شود.

وی تاکید می کند: اگر ما بتوانیم این شاخص ها را 10 سال در شاخص های عمومی داشته باشیم تا 10 سال آینده وضعیت مناسب سازی ما بهتر خواهد شد.

وی اضافه می کند: هنوز هم بسیاری از اماکن عمومی برای معلولان مناسب نیست اما وقتی با دوران گذشته مقایسه کنیم هم در سیاست گذاری و هم در اجرا ، این توجه بیشتر شده است اما با وضع مطلوب خیلی فاصله داریم. از سوی دیگر حساسیت های رسانه و تشکل های غیردولتی در این حوزه به نسبت قبل ، بیشتر شده و این مساله را باید به فال نیک گرفت.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می گوید: ما در جامعه ای زندگی می کردیم که اصلا حقی برای افراد دارای معلولیت و نیازهای خاص ، قائل نبودیم اما بطورمثال اکنون در تهران ، مینی بوس های خاص حمل و نقل معلولان و جانبازان را داریم. در ورزش Sport این توجه به مراتب بیشتر شد ، اگرچه در جاهایی به خاطر جانبازان بوده که این توجه بیشتر شد یا در بحث خودروهای مناسب سازی شده این گام برداشته شده است.

موسوی چلک می افزود: پلاک خودروهای معلولان اکنون با یک علامت ویلچر مشخص شده است، این کار خوبی بود که در این بخش انجام شد. بخشی از آن نیز تجهیزات توانپزشکی است که افراد دارای معلولیت به آن نیاز دارند. توجه به اینگونه مسائل به نسبت قبل بهتر شده است.

پله برقی به درد معلول نمی خورد

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می گوید: کیفیت تجهیزات توانبخشی بهتر شده اما وقتی می خواهیم ببینیم چه تعداد از افراد دارای معلولیت به ویژه افراد دارای ضایعه نخاعی، فرصت حضور در جامعه را دارند ، باید بگوییم که با اهداف موردنظر خیلی فاصله داریم و اگر کارهای انجام شده و نشده حوزه معلولان را فهرست کنیم به مراتب فراوانی کارهای انجام نشده ما بیشتر است.

موسوی چلک می افزاید: موضوع مناسب فقط خاص معلولان نیست؛ سالمندان نیز مشمول این موضوع می شوند .

وی در ادامه به مشکلات مناسب سازی در حوزه افراد دارای معلولیت اشاره می کند و می گوید: برخی جاها پله برقی کار گذاشته اند پله برقی برای کسی که ویلچر دارد به درد نمی خورد و اکنون کشورهای دیگر در حال تسمه زدن هستند یا امکانات دیگری آنجا فراهم کردند .

وی ادامه می دهد: در برخی نقاط شهری ما خط عابر می زنیم اما خط معلول کجاست یا هنگامی که یک نابینا کنار چراغ راهنمایی می ایستد ، نشان نمی دهد کدام رنگ چه بوقی می زند که برای او آشنا باشد.

چقدر دسترسی برای معلول فراهم کرده ایم؟

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با تاکید بر اهمیت موضوع دسترسی برای فعالیت معلول در عرصه های اجتماعی، می گوید: بخش حمل و نقل یکی از محورهای دسترسی است.

وی ، دسترسی به دانشگاه را نیز یکی دیگر از استراتژی های لازم در حوزه معلولان می داند و این پرسش را مطرح می کند که چند کتاب داریم که برای معلولان آماده شده باشد.

موسوی چلک اضافه می کند: نابینایان در بسیاری از دانشگاه ها باید با پول شخصی ، کتاب های خود را روی نوار پیاده کنند. دسترسی محدود به کتاب های بریل وجود دارد.

وی تصریح می کند: به عنوان مددکار اجتماعی معتقدم معلول را در حوزه دسترسی مانند بقیه مردم ندیدیم. بطورمثال در دانمارک در یک مرکز ، 12 سرویس بهداشتی اتومات ویژه برای 12 نوع معلولیت ، وجود داشت و مسئولان مرکز می گفتند که شاید از این سرویس ها سالی یک بار استفاده شود اما می خواهیم اگر فرد دارای معلولیت به این مرکز آمد، دغدغه ای نداشته باشد. در شهر کپنهاک مانعی برای حضور معلول وجود نداشت و حتی در تمام پارک ، برای نابینایان با خط بریل نقشه کشیده شده بود.

وی تاکید می کند: وقتی مانع وجود دارد توانمندی معلول دیده نمی شود. در این بخش هم باید اطلاع رسانی و هم مطالبه گری بیشتری داشته باشیم اما در حال حاضر زور ما خیلی برای مطالبه گری نمی رسد.

خط عابر نابینایان به جوی آب منتهی می شود !!

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می گوید: تلاش زیادی شد تا حقوق افراد دارای معلولیت در اسناد و قوانین آورده شود اما حرف شنوی چندانی وجود ندارد .

موسوی چلک می افزاید: هرچند تشکیل دبیرخانه مناسب سازی و ارزیابی دستگاه های دولتی در شاخص های مناسب سازی ، انقلابی در حوزه حقوق افراد دارای معلولیت به شمار می رود اما باید بدانیم که همه ما به عنوان یک شهروند در مقابل فرد دارای معلولیت ، مسئولیت داریم.

وی ادامه می دهد: تجربه نشان داده است که هرجا عرصه برای فرد دارای معلولیت باز شد ، توانمندی های خود را نشان داده و بطورمثال پاراالمپیک یکی از این عرصه ها است. افراد دارای معلولیت مانند بقیه توانمندی ، استعداد و مسئولیت پذیری دارند اما ما در بسیاری از جاها عرصه را برای آنان تنگ کردیم .

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران تصریح می کند: هفت استراتژی در دنیا برای بخش توانمندسازی مهم بوده که یکی از آنها دسترسی به محیط سالم و مناسب است. اما اکنون این پرسش مطرح است که چقدر خانه های معلولان ما مناسب سازی شده اند. پاسخ بسیار بسیار کم است و حتی خانه معلولی که تحت پوشش دولتی است و حمایت می شود بازهم مناسب سازی انجام نشده است.

موسوی چلک می افزاید: بسیاری از خط های عابر در شهر به جوی آب منتهی شده است. در پیاده روها، موزائیک زرد را برای نابینایان گذاشته ایم اما کمی جلوتر برای اینکه موتور از پیاده رو رد نشود ، میله هایی وسط پیاده رو کارگذاشته شده که برای نابینایان مانعی بزرگ است. یا اینکه ویلچر فرد دارای معلولیت حرکتی از بین این میله ها رد نمی شود.

وی ادامه می دهد: مسجد یا پارک ساخته می شود اما سرویس بهداشتی آن به گونه ای است که یک فرد دارای معلولیت نمی تواند از آن استفاده کند. گاهی نیز سرویس بهداشتی فرنگی ساخته می شود اما ویلچر نمی تواند داخل آن شود یا اینکه اگر داخل هم شد ، استاندارد اولیه برای استفاده افراد دارای معلولیت را ندارد.

وی اضافه می کند: گاهی رمپ برای تردد ویلچر در برخی نقاط شهر ساخته شده اما ویلچر در این رمپ ، جا نمی شود یا گاهی شیب رمپ آنقدر زیاد است که فرد ناتوان قدرت حرکت روی آن را ندارد.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می گوید: صندلی های ویژه معلولان در اتوبوس های شهری وجود دارد اما ویلچر را نمی توانیم داخل اتوبوس ببریم. برای تقدیر از معلولان در سالن های همایش هم باید آنها را کمک کنیم تا بتوانند در سالن و روی سن حاضر شوند و حتی این سالن ها نیز مناسب سازی شده نیست.

موسوی چلک می افزاید: همه اینها به آن معنا است که عرصه را برای حضور این افراد در جامعه فراهم نکرده ایم.

هیچ کجا برای حضور معلول مناسب نیست

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می گوید: جای جای اماکن عمومی شهری ما حتی حداقل استانداردها را برای حضور افراد معلولیت ندارند که دو دلیل دارد . اول آنکه مردم آگاهی های لازم را ندارند و دوم اینکه دستگاه های صادرکننده مجوز ، دقت لازم را ندارند. چون قانون تکلیف کرده دستگاه صادر کننده مجوز نباید اجازه ساخت بناهای غیرمناسب سازی شده را بدهد.

موسوی چلک می افزاید: در هندوستان کمپی برای کودکان معمولی و کودکان دارای معلولیت برگزار می شود تا کودکان با مسئولیت اجتماعی خود و حقوق افراد دارای معلولیت، آشنا شوند اما این آموزش ها در ایران وجود ندارد و مردم با حقوق افراد دارای معلولیت آشنا نیستند.

وی با اشاره به استفاده یک میلیون و 300 هزار فرد دارای معلولیت از خدمات بهزیستی، اضافه می کند: بیش از 300 هزار جانباز نیز وجود دارد که اگر آمار سالمندان، بیماران و زنان باردار را به آن اضافه کنیم شمار افراد دارای ویژگی خاص و نیازمند اماکن مناسب سازی شده ، بسیار زیاد می شود.

سکوت تلخ در برابر حقوق معلولان

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با اشاره به بازنگری لایحه حقوق معلولان می گوید: تا تصویب این لایحه در مجلس، دولت متقبل شده است که برای معلولان شدید مانند حداقل حقوق کارمندان ، مستمری برقرار کند.

موسوی چلک از دولت می خواهد تا اجازه دهد چگونگی اجرای مناسب سازی در دستگاه های تابعه دولت در خود هیات دولت گزارش شود .

موسوی چلک می افزاید: تجربه نشان داده است هرجا گزارش موضوعی در دولت ارائه شد ، در حمایت های گسترش آن فعالیت تاثیر زیادی دارد.

وی اضافه می کند: همچنین مجلس شورای اسلامی به عنوان ناظر قانون جامع حقوق معلولان است اما در ادوار مختلف در این زمینه کوتاهی و سکوت کرد درحالیکه مجلس و دولت می توانند در زمینه حقوق معلولان خیلی کمک کنند.

تاثیر یک روز زندگی با افراد دارای معلولیت در سیاست گذاری ها

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می گوید: کسی که پاساژ می سازد به مناسب سازی برای افراد دارای معلولیت توجهی ندارد چراکه پذیرش مناسب سازی از دستگاه های ناظر که خودش این کار را انجام نداده ، سخت است.

موسوی چلک می افزاید: محیط مناسب سازی نشده و افراد دارای معلولیت ناگزیرند وارد محیط نشوند و در خانه بمانند؛ وقتی معلول در خانه می ماند ، افسرده شده و خانواده او نیز رنجور می شود.

وی تصریح می کند: مردم با استانداردهای مناسب سازی آشنا نیستند بطورمثال فاصله دستگیره از در برای معلول استانداردی دارد که رعایت آن هزینه ندارد و فقط به یک اطلاع رسانی ساده نیاز دارد.

به گفته موسوی چلک، سناتورها در برخی کشورها با افراد دارای معلولیت یک روز زندگی می کنند و بطورقطع این تجربه در سیاست گذاری ها تاثیر زیادی دارد.

سه هزار تشکل فعال در حوزه معلولیت اما اطلاع رسانی ناچیز

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می گوید: خیلی جاها روی مناسب سازی حساس نیستیم چون اطلاع رسانی مستمری انجام نشده است . بطورمثال در کشورهای خارجی یک تشکل مردم نهاد، کل قوانین مرتبط با معلولان را مجددا برای دستگاه ها ارسال و یادآوری می کرد .

موسوی چلک می افزاید: اکنون ما حدود سه هزار تشکل مردم نهاد در حوزه معلولان داریم ، کدامیک در حوزه اطلاع رسانی یا مطالبه گری و دفاع از حقوق معلولان، فعالیت دارد.

وی تاکید می کند: استمرار در اطلاع رسانی مهم است . آموزش ها نباید به یک مقطع زمانی محدود شود.

مناسب سازی فقط نیاز معلول نیست؛ حرف دل همه است

ابراهیم کاظمی مومن سرائی رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور نیز در این میزگرد به خبرنگار ایرنا می گوید: متاسفانه مقوله مناسب سازی ، بسیار غریب و مغفول مانده است.

وی می افزاید: مساله ای که باید به آن توجه داشت ، این است که مناسب سازی را نمی شناسیم و فرهنگ مناسب سازی در کشور ما جا نیفتاده است.

وی ادامه می دهد: متاسفانه گاهی احساس می شود که مناسب سازی فقط مرتبط با معلولان است و گفته می شود که جامعه یک و نیم میلیون نفری افراد دارای معلولیت در برابر جمعیت کلی کشور ، محدود بوده و بنابراین موضوع چندان جدی گرفته نمی شود درصورتیکه بحث مناسب سازی و دسترسی پذیری صرفا مربوط به معلولان نیست.

وی اظهار می کند: معلولان یک بخش این موضوع هستند و جانبازان ، سالمندان، زنان باردار و زنی که کالسکه کودکش را حمل می کند ، نیز نیاز به مقوله مناسب سازی دارند.

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور می گوید: به زودی با پدیده سالمندی روبرو هستیم و در آینده نزدیک قشر عظیمی از سالمندان نیاز به مناسب سازی خواهند داشت.

مومن سرائی می افزاید: افرادی که در اثر بیماری یا تصادف Crash دچار آسیب های موقت یک یا چند هفته ای می شوند و ناگزیرند از عصا یا ویلچر استفاده کنند، بسیاری از نقاط شهر برای آنان قابل دسترس نخواهد بود. همچنین فرد سالمی که در دو دستش چمدان گرفته یا باری دارد ، نیاز به محیط مناسب سازی شده، دارد.

وی تاکید می کند: اگر فضای رفت و آمد دارای موانع باشد و بار در دست داشته باشیم ، ممکن است زمین بخوریم ، پس مناسب سازی فقط برای افراد دارای معلولیت نیست.

فراموش شدگان

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور می گوید: یکی از مشکلات اساسی کشور ما این است که چون مناسب سازی را به معلولان یا جانبازان برمی گردانند و شناخت در این موضوع وجود ندارد، این مساله جدی گرفته نمی شود.

مومن سرائی در ادامه به یکی از خاطرات خود در حوزه بی توجهی به حقوق افراد دارای معلولیت اشاره می کند و می گوید: فرمانداری در یکی از شهرستان ها می گفت من اصلا معلول در شهرستان خود ندارم و چرا باید مناسب سازی کنم.

وی اضافه می کند: شهردار یکی از استان های بزرگ ما نیز می گفت مگر در روز چند نفر معلول از مترو استفاده می کند که من باید مترو را مناسب سازی کنم. این فرد به نظر من نه تنها اطلاعی از مناسب سازی ندارد بلکه بویی از انسانیت نیز نبرده است.

وی تاکید می کند: مناسب سازی یک موضوع مهم انسانی است . اگر به معلول اجازه ندهیم از اماکن شهری استفاده کند، مجبور است ، خانه نشین شود. وقتی فردی خانه نشین شود بسیاری از کارهایی که قبلا انجام می داده ، انجام نمی دهد و بعد از مدتی به نوعی از بین می رود. حتی می توان گفت مناسب سازی به اندازه جان انسان ارزش دارد.

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور می گوید: متاسفانه مشکل ما این است که مسئولان نمی دانند که مناسب سازی و دسترسی پذیری چه فایده ای دارد . مدیری در یکی از استان ها به مساله مناسب سازی برغم تذکرات ما ، بی توجه بود؛ او در تصادفی دچار معلولیت موقت شده و چند هفته ای نمی تواند وارد محل کارش شود و بعد از این واقعه ، تماس گرفته بود و می گفت نمی توانم سر کارم در طبقه سوم بروم و حالا هرکاری شما در زمینه مناسب سازی بگویید، انجام می دهم.

مومن سرائی می افزاید: حتما مسئولان باید درگیر این موضوع شوند تا بفهمند مناسب سازی ، فایده دارد و افراد سالم ممکن است فردا در اثر وقوع حادثه Incident ای نیاز به آن داشته باشند.

وی ادامه می دهد: شناخت کافی در موضوع مناسب سازی نداریم و سریع هم می خواهیم آن را به معلولان و جانبازان وصل کنیم و بگوییم تعداد آنان نیز کم است و لازم نیست که خیلی جاها بیایند پس نیازی به انجام مناسب سازی نیست.

وقتی با مسیر ویژه نابینایان گل می سازیم

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور با اشاره به اهمیت آموزش در حوزه مناسب سازی ، می گوید: اگر هم ما رمپی برای افراد دارای معلولیت می سازیم، آموزش در این موضوع ندیده ایم و استانداردها را رعایت نمی کنیم.

مومن سرائی می افزاید: در یکی از شهرها بطور اتفاقی مشاهده کردیم که کارگر شهرداری با مسیر نابینایان در حال طراحی گل در پیاده رو است و هنگامی که از او پرسیدیم چکار می کنی گفت دارم زیبا سازی می کنم و نمی دانست که این موزائیک ها ویژه نابینایان است. در صورتیکه مسیر ویژه نابینایان خود یک مبحث علمی دارد و باید دانست چگونه آن را طراحی کرد.

وی ادامه می دهد: این در حالی است که گاهی این مسیرهای ویژه نابینایان به یک درخت یا کیوسک تلفن برخورد کرده یا نابینا را به وسط خیابان هدایت می کند. این مسائل نشان می دهد که ما از مسائل آموزشی غفلت کرده ایم و بعد از 13 سال از وضع شدن قانون جامع حقوق معلولان و آیین نامه اجرایی مرتبط ، هنوز قوانین و مقررات آن ، انجام نمی شود.

اسامی دستگاه هایی که تکالیف خود را فراموش کردند!

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور می گوید: قانونگذار برای دستگاه ها در حوزه مناسب سازی ، وظایفی تعیین کرده و بطورمثال برای شهرداری ها 12 وظیفه در حوزه مناسب سازی از جمله همسطح سازی پیاده رو ، پارک ، مترو، عدم صدور پروانه ساخت برای ساختمان های غیرمناسب سازی شده و بسیاری از موارد دیگر تعریف کرده است.

مومن سرائی می افزاید: همچنین قانونگذار به وزارت علوم تکلیف کرده که دو واحد درسی مناسب سازی در سرفصل رشته های فنی و مهندسی قرار بدهد که اگر مهندس قرار است از دانشگاه ، دانش آموخته شود دست کم دو واحد درس مناسب سازی خوانده باشد و اگر به عنوان پیمانکار شهرداری در استانی مشغول کار شد به مقوله مناسب سازی توجه داشته باشد.

وی این سئوال ها را مطرح می کند که چرا نمی توانیم دو واحد درسی مناسب سازی برای دانشجویان ایجاد کنیم. چرا شهرداری ها به 12 وظیفه خود در حوزه مناسب سازی عمل نمی کنند. چرا وزارت صنعت و معدن ، مناسب سازی خودروهای معلولان را انجام نمی دهد.

وی ادامه می دهد: وزارت راه و شهرسازی وظیفه تهیه چک لیست های نظارتی دستگاه های دولتی را دارد و چک لیست بعد از مدت ها و پیگیری های دبیرخانه مناسب سازی کشور، تهیه شد و آنها را به استانداری های سراسر کشور ابلاغ کردیم.

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور اضافه می کند: چرا یک ردیف بودجه مستقل در دستگاه های اجرایی برای مناسب سازی نداریم. یکی از موضوعات این است که تا به مساله مناسب سازی دستگاه های دولتی ورود می کنیم ، می گویند برای این موضوع بودجه نداریم.

مومن سرائی می گوید: سازمان صدا و سیما و وزارت ارشاد وظیفه برنامه سازی و فرهنگ سازی در زمینه مناسب سازی دارند اما چقدر در این زمینه کار شده است. بطورمثال اگر برنامه ای در زمینه اینکه وقتی یک خودرو جلوی یک رمپ ، پارک می کند، معلول نمی تواند از آنجا رد شود، ساخته شود آنگاه ماندگاری زیادی در ذهن خواهد داشت.

وی می افزاید: واقعیت این است که فرهنگسازی در این زمینه ها بسیار محدود است و موجب شده تا دستگاه ها به این موضوع اهتمام نداشته باشند.

قطار مناسب سازی تازه به راه افتاده است

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور یادآور می شود: اقدامات خوبی در دبیرخانه مناسب سازی انجام شده است.

مومن سرائی می افزاید: مسئولیت ستاد مناسب سازی کشور با وزیر کشور و دبیری آن با رئیس سازمان بهزیستی است و 9 معاون وزیر ، دو تا معاون معاون رئیس جمهور ، رئیس شورای عالی استان ها ، رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری ها و تشکل های غیردولتی معلولان و جانبازان در این ستاد عضویت دارند و اولین جلسه آن در سال 93 تشکیل شد.

وی تصریح می کند: قبلا مناسب سازی بصورت سلیقه ای انجام می شد. بطورمثال 10 تا 15 سال پیش ، شهردار یکی از مناطق تهران در منطقه خود بیش از یکصد میلیون تومان ، هزینه مناسب سازی می کند . بعد که ورود پیدا می کنیم که چرا او تا این اندازه به مناسب سازی علاقمند است می بینیم او یک برادر معلول دارد. اما از طرفی می بینیم که در یک استان، امور مناسب سازی صفر است و اصلا به این قضیه توجهی ندارد.

وی ادامه می دهد: پس از تشکیل ستاد مناسب سازی ، ستاد استانی و کمیته های شهرستانی تشکیل شده و مصوبات خوبی در زمینه مناسب سازی داشتیم البته از نظر ما هیچ کاری انجام نشده و در اول راه هستیم و قطار مناسب سازی تازه راه افتاده است اما همینکه مسئولان متوجه اهمیت مناسب سازی شده اند، خوب است چراکه بطورمثال شهرداری در یکی از استان ها با مجوز دادستان، شبانه ، موانع موجود در پیاده رو از جمله پله ها، خراب کرده بود. همچنین حدود 60 دستگاه اتوبوس مناسب سازی شده ، وارد ناوگان حمل و نقل استان اصفهان شده است.

مومن سرائی در عین حال یادآور می شود: البته در برخی زیرساخت ها مشکل داریم ، بطورمثال برای اتوبوس های مناسب سازی شده، لازم است که کف ورودی اتوبوس با کف ایستگاه اتوبوس ، برابر باشد تا ویلچر بتواند وارد اتوبوس شود.

یزد بهترین و تهران بدترین استان در حوزه مناسب سازی

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور می گوید: قانونگذار دستگاه را 13 سال پیش مکلف کرده تا هر سال، 30 درصد دستگاه های اجرایی دولتی ، مناسب سازی شوند که اگر طی این سال ها ، این مناسب سازی ها انجام شده بود ، دستگاه های ما باید عرض سه سال، مناسب سازی شده باشند و امروز نباید دستگاه دولتی غیرمناسب سازی شده ، داشته باشیم.

مومن سرائی می افزاید: برای ارزیابی دستگاه ها در هفته دولت در جشنواره شهید رجایی ، مجموعه ای از شاخص های عمومی و اختصاصی وجود دارد و با اقدامات دبیرخانه مناسب سازی و همکاری سازمان اداری و استخدامی ، یک شاخص و چهار زیرشاخص برای ارزیابی دستگاه های دولتی در حوزه مناسب سازی در این جشنواره درنظر گرفته شد.

وی ادامه می دهد: حدود 25 تا 70 دستگاه دولتی در هر استان و در سطح ملی 88 دستگاه در جشنواره شهید رجایی در حوزه مناسب سازی مورد بررسی قرار گرفتند که نمره های آنان از صفر شروع می شد و امسال می خواهیم چند شاخص دیگر مناسب سازی برای شرکت در جشنواره اضافه کنیم.

وی خاطرنشان می کند: سال گذشته قبل از برپایی جشنواره شهید رجایی، در هراستان ، 39 دستگاه را در 13 آیتم مناسب سازی از جمله مناسب سازی رمپ ، ورودی ساختمان ، پارکینگ، سرویس های بهداشتی و علائم هشدار دهنده ، بررسی کردیم.

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور اظهار می کند: بالاترین دستگاه در کشور از نظر مناسب سازی ، سازمان بهزیستی کشور با 68 درصد مناسب سازی و پایین ترین دستگاه ، سازمان نظام پزشکی با 23 درصد مناسب سازی ، بود.

مومن سرائی تصریح می کند: این نمره ها فقط در 13 آیتم مناسب سازی بوده و اگر تعداد این آیتم ها افزایش یابد ، نمره ها پایین تر بیاید.

وی اضافه می کند: حتی برخی دستگاه ها نمی خواستند در جشنواره شرکت کنند اما خواهان مناسب سازی بودند.

به گفته مومن سرائی در سطح کشور استان یزد با 59 درصد، بهترین استان و تهران با 24 درصد پایین ترین استان در حوزه مناسب سازی بودند.

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور می گوید: در برخی استان ها مانند استان گلستان به شرط اقلیمی ، مناسب سازی در آنها بسیار سخت است.

ربط مناسب سازی با گردشگری

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور با اشاره به اهمیت مناسب سازی در جلب گردشگر می گوید: متاسفانه اگر موارد مناسب سازی هم رعایت شود به استانداردهای آن بی توجهی می شود بطور مثال گاهی در برخی اماکن، سرویس فرنگی کار گذاشته می شود اما عرض 120 سانتی متر برای ورود ویلچر یا میله دست گرد و زنگ هشدار برای معلول وجود ندارد.

مومن سرائی می افزاید: همچنین داخل آسانسور سه طرف باید میله دست گرد داشته باشد و دکمه های آسانسور برای معلول ویلچری قابل دسترسی یا برای نابینا قابل خواندن باشد. در کشورهای پیشرفته روی میله های دست گرد ، مسیرها به زبان بریل برای نابینایان نوشته شده است.

وی ادامه می دهد: ایران جاذبه های زیبایی برای جذب گردشگر دارد اما باید تلاش کنیم گردشگر ما با مشکل خاصی روبرو نباشد. بطورمثال جانباز قطع نخاعی ما به تنهایی در نمایشگاه توانبخشی دوسلدورف آلمان شرکت کرده بود و می گفت تنها مشکل من از منزل تا فرودگاه امام خمینی (ره) و برعکس بود و در آلمان، مانعی برای حضور معلول در جامعه وجود نداشت.

 مشکلات مناسب سازی را پیامک کنید

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور می گوید: اکنون حساس سازی خوبی در مقوله مناسب سازی انجام داده ایم و اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده بطورمثال مستند 13 قسمتی به نام 'شهری برای همه' در حال آماده شدن است که به زودی پخش می شود.

مومن سرائی می افزاید: همچنین سامانه ای برای اطلاع دادن مشکلات مناسب سازی موسوم به سامانه معبر با شماره 3000012322 راه اندازی شده است .

وی ادامه می دهد: پیام های ارسال شده از مردم ، بلافاصله برای مسئولان دبیرخانه های مناسب سازی در سراسر کشور ، پیامک شده و به موازات آن با مدیرکل بهزیستی استان نیز مکاتبه می شود و طبق ساز و کار تعیین شده ، این موضوع پیگیری می شود .

وی اضافه می کند: بطورمثال مدتی قبل، فرد دارای معلولیتی در یکی از ادارات ثبت احوال به سامانه معبر ، پیامک کرد که 12 سال است در این اداره ، سرویس بهداشتی فرنگی وجود ندارد. این موضوع فورا پیگیری و برطرف شد.

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور می گوید: با پیام های دریافت شده سامانه معبر ، به مساله مناسب سازی در حوزه شهرداری ها نیز در چند مورد ورود پیدا کردیم و اکننون پیگیر هستیم که سطح فعالیت های سامانه معبر ارتقا یابد.

انتظارات از دستگاه های مسئول

رئیس دبیر خانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب سازی بهزیستی کشور می گوید: قانونگذار برای هر دستگاه وظایفی در حوزه معلولان و مناسب تعیین کرده که اگر به این وظایف عمل شود ، کار دیگری نمی خواهیم. از وزارت علوم گنجاندن دو واحد درسی مناسب سازی در دروس مهندسین و از سازمان صدا و سیما بحث برنامه سازی را می خواهیم.

مومن سرائی می افزاید: از وزارت راه و شهرسازی بحث قوانین و مقررات نظارت بر دستگاه های دولتی و اماکن و مناسب سازی هواپیما و قطار را می خواهیم ؛ از سازمان برنامه و بودجه که عضو ستاد مناسب سازی کشور هست ، می خواهیم ردیف بودجه ای برای مناسب سازی ببیند. می خواهیم وزارت آموزش و پرورش و وزارت رفاه به وظایف خود در این زمینه عمل کنند.

وی تاکید می کند: اگر دستگاه ها به وظایف خود - به ویژه شهرداری به 12 وظیفه خود - عمل کنند ، بسیاری از مشکلات حوزه مناسب سازی برطرف می شود.

اعتبارات مناسب سازی کم است

در اینجا موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران درباره اینکه چرا دستگاه ها به وظایف خود در حوزه مناسب سازی عمل نمی کنند ، می گوید: مشکلی به نام تملک دارایی در حوزه مناسب سازی وجود دارد ، دولت ها معمولا علاقمند نیستند در حوزه تملک ، خیلی اعتبار بگذارند. مبالغ تملک آنقدر کم و برنامه های اولویت دار آنچنان فراوان هستند که دیگر مناسب سازی نمی تواند در اولویت قرار گیرد.

وی می افزاید: برنامه پنج ساله ششم فرصت خوبی است تا دولت هدفگذاری کند و مناسب سازی برخی اماکن عمومی را صد در صد تمام کرد و حتی می توانیم خیرین را وارد این بخش کنیم .

خیران به کمک معلولان در حوزه مناسب سازی بیایند

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با اشاره به لزوم مشارکت مردمی در حوزه مناسب سازی می گوید: معافیت مالی در قالب قانون مالیات های مستقیم می تواند راهکار خوبی برای مودیان مالیاتی باشد تا بخشی از درآمد خود را برای ساخت و ساز اماکن و مراکز توانبخشی هزینه کنند.

موسوی چلک می افزاید: همچین می توانیم فضا را برای مشارکت خیران آماده کنیم تا تمام مساجد یا پارک ها را مناسب سازی کنند . اگر برای مناسب سازی، بر منابع دولتی تکیه کنیم با توجه به منابع کم بودجه ای ، زمان زیادی خواهد برد بنابراین بهزیستی در بخش خیران باید سرمایه گذاری بیشتری بکند.

وی ادامه می دهد: در بخش مناسب سازی باید حساسیت ایجاد کنیم و با ارتباط مستمر با خیران، آنان را به سمت مناسب سازی سوق دهیم. باید روش جلب مشارکت را از سنتی تغییر دهیم و فضای تشویقی برای خیران ایجاد کنیم. این اقدامات در راستای مسئولیت اجتماعی است.

راهکارهای دیگر برای بهبود وضعیت مناسب سازی در کشور

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می گوید: راه دیگر این است که برندسازی کنیم و بطورمثال شرکت های صنعتی و تولیدی ، بخشی از درآمد خود را در راستای مسئولیت اجتماعی به مناسب سازی اماکن برای معلولان اختصاص دهند. آنگاه شهروندان محصولات آن شرکت را خواهند خرید چون می دانند بخشی از درآمد آن به نفع معلولان است . ما روی این بخش روش جلب مشارکت، کار نکرده ایم.

موسوی چلک تاکید می کند: با بودجه دولتی نمی توان مناسب سازی را انجام داد. حتی هنگامی که بخش خصوصی می خواهد مرکز خریدی راه اندازی کند می توان او را توجیه کرد که مناسب سازی را انجام دهد. دستگاه های دولتی و تشکل های غیردولتی برای آگاه سازی باید سراغ آنان بروند و استانداردهای مناسب سازی را به اطلاع آنان برساند. باید از ظرفیت تشکل های مردم نهاد برای ایجاد حساسیت در مردم بهره گرفت.

وی اضافه می کند: بازتوانی اجتماعی معلولان بدون ایجاد بستر برای حضور آنان در جامعه و دسترسی به حقوق برابر مانند بقیه شهروندان، امکان پذیر نیست.

موسوی چلک با اشاره به منشور حقوق شهروندی ابلاغی از سوی رئیس جمهور طی سال جاری می گوید: یک بخشی از این منشور مربوط به معلولان و مناسب سازی است . باید به سمت اجرایی و ارزیابی این منشور برویم و اگر دستگاهی در این زمینه کار کرد، نشان معنوی به آن اعطا شود.

برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.