تغییر نام دلار نیمایی به توافقی خیلی چیزی را عوض نمی کند / نرخ دلار بازار آزاد کنترل نشود اثر مثبتی نخواهد داشت / در کوتاه مدت اثر منفی بر معیشت مردم دارد

به گزارش رکنا، بر اساس اطلاعیه بانک مرکزی از روز شنبه مورخ 1403/09/24 عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان در سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) می‌توانند نسبت به انجام معامله بر اساس نرخ‌ های توافقی اقدام نمایند و از این پس ارز نیما حذف و صادرکنندگان و تولیدکنندگان باید براساس نرخ توافقی به انجام معاملات خود بپردازند. اتفاقی که از نظر برخی کارشناسان مثبت و از نظر برخی اقدام بدون برنامه ریزی و کارشناسی عنوان شده است که می تواند تبعات منفی برای معیشت مردم داشته باشد و عدم برنامه جدی برای " کنترل نرخ حاشیه بازار ارز" می تواند بیش از پیش باعث افزایش نرخ تورم شود.

در این خصوص گفتگوی رکنا با دکتر کامران ندری، استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) و مدیر گروه بانکداری اسلامی پژوهشکده پولی و بانکی را بخوانید:

تغییر نام خیلی چیزی را عوض نمی کند

کامران ندری درخصوص حذف ارز نیمایی گفت: وضعیت خیلی با قبل تفاوتی نکرده است. اگر در سال های اخیر بازار نیما را داشتیم، این بازار جای خود را به بازار توافقی ارز داده است. قرار شده مداخله دولت در این بازار کمتر باشد، نرخ به نرخ بازار آزاد نزدیک شود و مکانیزمی برای توافق در این بازار در نظر گرفتند اما همین سیاست ها را می توانستند در بازار نیما اعمال کنند.

وی با بیان اینکه تغییر نام خیلی چیزی را عوض نمی کند و وضعیت به همان شکل است، گفت: هنوز هم همه نمی توانند وارد این باز شوند و واردکنندگان باید از یک مکانیزمی عبور داده شوند تا بتوانند وارد این بازار شوند و تغییر ساختاری و ماهوی نمی بینم اما یک تغییر سیاستی اتفاق افتاده است که دولت جدید قصد دارد تا آنجایی که ممکن است نرخ را به نرخ های بازار آزاد نزدیک کند.

ندری با اشاره به آثار و تبعات تورمی این تصمیم گفت: نزدیک شدن نرخ به نرخ بازار آزاد یک تغییر سیاستی است و این را می شد در بازار نیما هم داشته باشیم و اجازه می دادند که نرخ به نرخ بازار آزاد نزدیک شود. شاید فقط می خواستند بگویند که یک تغییری در حال رخ دادن است اما برغمی که این تغییر در نظر عامه مردم تغییر مهمی جلوه کند، وقتی از دور به موضوع نگاه می کنم، تغییر ساختاری و ماهوی در آن نمی بینم.

وی با بیان اینکه فعالان اقتصادی باید درباره تغییرات ساختاری این اتفاق صحبت کنند، گفت: البته سیاست نزدیک شدن نرخ به نرخ بازار آزاد مورد پسند صادرکننده است و واردکننده واقعی هم که بایستی مدت ها در صف انتظار می ماند تا ارز دریافت کند، شاید گشایشی در کارش اتفاق افتاده باشد. وقتی نرخ به نرخ بازار آزاد نزدیک می شود، رانت جویی هم کاهش پیدا می کند و کسانی که می خواستند از تفاوت نرخ ارز بهره مند شوند و واردکننده واقعی نبودند و صرفا به عنوان واردکننده وارد این بازار می شدند تا ارز ارزان تر دریافت کنند، میزان رانت آنها هم محدود خواهد شد اما همین سیاست را می توانستند در بازار نیما اعمال کنند.

حذف ارز نیمایی در کوتاه مدت اثر منفی بر معیشت مردم دارد

استاد دانشگاه امام صادق (ع) در پاسخ به این سوال که این تصمیم چه اثری در معیشت مردم دارد؟ گفت: طبیعتا افزایش نرخ ها در کوتاه مدت اثر منفی بر معیشت مردم دارد. ممکن است بگویند این تصمیم در میان مدت خوب است و باعث کاهش میزان رانتی که در حال حاضر در بازار ارز توزیع می شود باشد، اما این مسئله مشروط بر این است که نرخ بازار آزاد کنترل شود. اگر نتوانیم نرخ بازار آزاد را کنترل کنیم همین اثر مثبت میان مدت هم خیلی قابل دسترس نیست.

وی ادامه داد: بنابراین، این اتفاق در کوتاه مدت قطعا اثر منفی می گذارد و تولیدکننده هایی که در حال حاضر با نرخ بالاتر کالا وارد می کنند، حتما قیمت ها را رو به بالا تعدیل می کنند. لذا هم آثار و تبعات تورمی را از ناحیه افزایش هزینه های تولید در اقتصاد خواهیم داشت و هم بر انتظارات تورمی مردم تاثیر می گذارد و شرایط عمومی کشور هم این انتظار تورمی را تشدید خواهد کرد. بنابراین اگر تاثیر مثبتی در میان مدت و بلندمدت داشته باشد، مشروط بر این است که نرخ بازار آزاد کنترل شود.