آمادگی جسمانی داورها از نگاه علمی

ما طرفدار کمک به امر داوری هستیم، اما نه داوری حرفه‌‌‌‌‌ای. می‌خواهیم که روزی به حقیقت زمین برسیم و بتوانیم خطایی را که یک داور آن را ندیده اما هزاران تماشاگر و میلیون‌ها بیننده تلویزیونی متوجه آن شده‌اند، بلافاصله تصحیح کنیم. داور به کمک احتیاج دارد و گرنه همیشه ممکن است این فکر بوجود آید که مسئله فساد در کار است و داور پول گرفته و ...

داور مقام رسمی است که باید در طول زمان بازی حرکت‌های بازیکن‌ها را با توجه به قوانین فوتبال کنترل کند و این مهم نیاز به قابلیت‌های ذهنی، قدرت بینایی، تمرکز و قدرت تصمیم‌گیری در کنار توانایی جسمی، دارد. داور باید دقیق و قاطع باشد و با این وجود هرجایی نیاز بود، کمک داورها در مواقع لزوم به یاری داور وسط می‌آیند اما در هر شرایطی، داور وسط تصمیم گیرنده اصلی به حساب می‌آید.

استرس‌های روانی

یکی از مسائل مهمی که موجب استرس‌های روانی در امر قضاوت می‌شود، وجود شغل دیگری خارج از زمینه فوتبال است این مهم از نظر روانی باعث می‌شود زمانی که تصمیم داور متفاوت با خواست تماشاگرها باشد، امکان تاثیرپذیری او وجود دارد که برای رفع این مشکل بیش از هرچیز شخصیت و تجربه داور می‌تواند در اجرای عدالت به او کمک کند.

 آمادگی مطلوب داور

فشارهای ناشی از تصمیم‌گیری‌های پی‌درپی به فشارهای جسمی نسبتاً بالایی که باید داور طی یک بازی تحمل کند، اضافه می‌شود و از داور انتظار می‌رود که مطابق سرعت بازی، تحرک داشته باشد تا بتواند هوشیاری خود را طی بازی حفظ کند و این به آمادگی مطلوب داور در میدان بازی ارتباط پیدا می‌کند.

انتظار دویدن در حد لیگ برتر

از داورهایی که در لیگ برتر سوت می‌زنند باید نه مطابق آن‌چه که در فوتبال روز دنیا، بلکه مطابق فوتبال کشورمان انتظار می‌رود معادل ۱۰ تا ۱۱ کیلومتر در هر بازی بدوند. در دنیا داورها بیش از بازیکن‌ها می‌دوند. مقایسه این مقادیر با مسافتی که یک بازیکن فوتبال می‌دود تقریباً مثل یک دفاع وسط حرفه‌ای؛ از این مقدار ۴۷ درصد به صورت دویدن آهسته است، ۲۳ درصد در حالت راه رفتن، ۱۲ درصد به حالت گام برداشتن و ۱۸ درصد دویدن رو به عقب است.

ثبت ضربان قلب داور

فشار فیزیولوژیکی که داورهای فوتبال تحمل می‌کنند را می‌توان با ثبت ضربان قلب آن‌ها در طول مسابقه مشخص کرد. برای ثبت ضربان قلب داورها، وسیله‌ای کوچک طراحی شده که وزن کمی دارد و توسط داورها حمل می‌شود بدون آن‌که مزاحمتی برای آن‌ها فراهم کند.

۱۶۵ ضربان در دقیقه

محاسباتی که بر روی داورها در بازی‌های لیگ‌های مختلف صورت گرفته، نشان می‌دهد که در طول بازی بطور متوسط ۱۶۵ ضربان در دقیقه داشته و میزان فشار اکسیژن (فعالیت هوازی) داور بین ۷۰ تا ۷۵ درصد بوده است. اثرات خستگی در داورها هرچه به پایان بازی نزدیک می‌شویم به‌صورت کاهش فعالیت دیده شده و این موضوع به‌رغم وجود ضربان قلبی معادل همان ۱۶۵ ضربان در دقیقه است. خستگی با کاهش ذخایر انرژی به موازات فعالیت عضلانی پیش می‌آید. شتاب بازی تیمی که بازنده میدان است و سرعت حرکت رو به جلوی آن‌ها جهت به ثمر رساند گل به معنی نیاز به فعالیت بیشتر از سوی داور است.

کاهش قوای ذهنی

فشار بالای تمرین‌هایی که داورها می‌گذرانند موجب می‌شود آن‌ها چه در زمینه مسائل روانی و تصمیم‌گیری و چه در زمینه آمادگی جسمانی در شرایط مطلوبی قرار بگیرند. وقتی شدت فعالیت از حدود ۵۰ درصد (فشار اکسیژن در تمرین‌های هوازی) بالاتر می‌رود کاهشی در قوای ذهنی مشاهده شده است. با وجود این فشار بالا، تصمیم‌گیری داورها به موازات افزایش فشار جسمی بیشتر مستعد به اشتباه می‌شود.

دقت در تعقیب بازی

در مواردی که عملکردهای ساده‌تر ذهنی مدنظر است این کاهش در فشارهای بالاتر دیده شده و داورها باید بازی را به دقت تعقیب کند، نسبت به فشار جسمی و تحرک قبلی بی توجه باشد و البته گاهی این فشارها از حد تحمل شخص فراتر رفته و موجب اشکالاتی در تمرکز داور می‌شود. داور باید جهت بازی را به درستی و هوشیاری پیش‌بینی نماید. داور در حرکت‌های خود در زمین، تغییر جهت‌های ناگهانی ندارد در حالی‌که این خصوصیات بازیکن‌هاست.

نیاز به انتقال اکسیژن

به نظر می‌رسد بیشترین نیازهای فیزیولوژیک داورها در مورد سیستم انتقال اکسیژن باشد. علاوه بر این‌ها دوندگی کوتاه مدت با شدت زیاد تا اندازه‌ای مشکل‌ساز بوده است. فدراسیون فوتبال هر کشوری برای داورهایی که در استخدام‌شان هستند، تست‌های استاندارد آمادگی جسمانی را تدوین کرده‌اند که با توجه به مشکلاتی که آماده نبودن یک داور می‌تواند در بازی ایجاد کند اهمیت به عمل آمدن این تست‌های آمادگی بیشتر نمایان می‌شود. اما به نظر می‌رسد در کشور ما توجهی به این مهم نمی‌شود و بخشی از اشتباهات داوری به این موضوع برمی‌گردد.