اختلاف بر سر نام دریاچه شمال ایران! / خزر یا کاسپین؟! + عکس و سند

روز دوشنبه بود که خبری با عنوان برگزاری نخستین المپیاد استعدادهای برتر ورزشی در گیلان با نماد فوک خزری از قول مریم بخشی مدیرکل ورزش و جوانان استان گیلان در رسانه ها منتشر شد. انتشار این مطلب از قول مریم بخشی این سوال را در ذهن ایجاد کرد که آیا مدیرکل ورزش و جوانان استان گیلان از موضوعات پیرامون نام جعلی “خزر” بر دریای کاسپین بی اطلاع است؟اما این سوال پیش می آید که ریشه اختلاف نظرها میان نام کاسپین و نام جعلی خزر از کجاست؟! در هیچ‌یک از نوشته‌های مؤلفان شرقی و غربی دوران پیش از اسلام نامی از «خزر» بر دریای شمال ایران دیده نشده‌است. در نوشته‌های مؤلفین اسلامی، این دریا در کنار نام‌های دیگر، خزر هم نامیده شده‌است. تا پیش از حمله عرب به قفقاز در اسناد دیده نشده این دریا را «دریای خزر» بنامند. در آغاز سدهٔ هفتم میلادی قوم خزر در دشت‌های سفلای رود تِرِکْ و رود ولگا و شمال قفقاز سکنی داشتند. خزرها در بین شمال غربی دریا و دریای سیاه سکونت داشتند و به دین یهودیت گرویده بودند. بنا به منابع تاریخی، آنان از نژاد زرد (اصفر) بودند. قوم خزر گاه‌وبیگاه به ایران و اقوام همسایه حمله می‌کردند و همسایه‌ها از دست آن‌ها و وحشی گری قوم خزر آسایش نداشتند و پیوسته از تجاوزات قوم خزر در وحشت به سر می‌بردند. آن‌ها در زمان سقوط Fall ساسانیان حکومت قدرتمندی تشکیل دادند و با اعراب جنگ‌های خونینی داشتند.
کاسپین نامی است که اروپائی‌ها و دیگر مردمان جهان برای دریای شمال ایران به‌کار می‌برند. فارسی زبانان نیز از جمله تاجیکان آن را هم «کاسپین» می‌نامند. کاسپین خود از نام قوم کاسپی (یا کاسّی) گرفته شده‌است که قبل از آریایی‌ها ابتدا در کرانه‌های غربی تا جنوب غربی آن ساکن بوده‌اند و به تدریج تا کرانه‌های جنوبی آمدند. پژوهش‌های جدیدی که دربارهٔ ژنتیک مردمان ساکن جنوب این دریا شده، گواهی بر این ادعاست که گیلانی‌ها و مازندرانی‌ها از نوادگان مردمی هستند که از غرب این دریا آمده‌اند. کاس‌ها که به نوعی مادر-قوم مردمان جنوبی و غربی این دریا محسوب می‌شوند، خود به دو دستهٔ کاسی‌ها و کاسپی‌ها تقسیم می‌شدند. «سی» در زبان گیلکی به معنی صخره (مثال: در سی‌پورد و سی‌بون و…) و «پی» به معنی جلگه‌است و به این صورت کاس‌های ساکن جلگه کاسپی‌ها نام گرفته‌اند.
اواخر شهریورماه سال جاری بود که مسعود شفیعی رئیس سازمان نقشه برداری کشور در نشستی در خصوص تغییر نام جعلی خزر به کاسپین با اشاره به اینکه ریاست کمیته تخصصی نام‎نگاری و یکسان‎سازی نام‎های جغرافیایی ایران، بر عهده سازمان نقشه‌برداری کشور است، ادامه داد: «در پی آن هستیم تا با انجام مطالعات تخصصی و اسنادی که در دست داریم نسبت به ترویج نام صحیح این دریا در داخل کشور اقدام کنیم. دریای خزر در اسناد قدیمی، با عنوان ایرانیِ «دریای کاسپین» معرفی شده و در نقشه‌های بین‌المللی هم با همین نام به ثبت رسیده ‌است، اما در داخل کشور نام «خزر» برای آن مورد توافق قرار گرفته‌، که از سوی بسیاری از صاحب‌نظران داخلی مورد اعتراض واقع شده و لذا این موضوع جای تأمل و بررسی بیشتری دارد».
قابل تامل آنکه نام علمی تنها پستاندار دریای کاسپین Pusa caspica است که در جهان آن را با نام فُک کاسپی می شناسند. حال اما برگزاری یک رویداد ورزشی کشوری با نام جعلی خزر و استفاده از نماد فُک کاسپی با نام جعلی فُک خزری بسیار قابل تامل است و به نظر می رسد در این موارد نیاز جدی به تحقیق و پژوهش برای استفاده از نام ها و نمادهای اصیل استانی و کشوری وجود دارد

.اخبار 24 ساعت گذشته رکنا را از دست ندهید