نحوه محک فرش دستباف

فرش از صنایع دستی باارزش است. انواع فرش وجود دارد. یکی از سوغاتی های مهمی که ایرانیان برای مسافر خارج از کشورشان می برند فرش ایرانی است. فرش دستباف ارزش زیادی دارد اما نحوه محک فرش دستباف چگونه است؟

به گزارش رکنا، از مهم ترین سوالاتی که برخی از افراد هنگام خرید فرش دستباف می پرسند نحوه تشخیص فرش دستباف و ماشینی است. افرادی که سررشته ای در فرش داشته باشند با یک نگاه می توانند دستباف بودن و ماشینی بودن فرش را تشخیص دهند اما با وجود انواع قالی های دستباف گونه، تشخیص قالی ماشینی و دستباف برای افراد معمولی سخت تر است.

چگونگی تشخیص فرش دستباف؟ یک سوال اساسی که ذهن خیلی از افراد را به خود درگیر می کند. در این مقاله در خصوص 4 روش تشخیص فرش دستباف از فرش ماشینی را بیان خواهیم کرد.

1- بررسی و مقایسه پشت فرش دستباف و ماشینی

 نگاه کردن به پشت فرش، بهترین راه برای تشخیص تفاوت بین فرش ماشینی و دستباف می باشد. در فرش های بافته شده از نوع دستباف گره ها ناهموار هستند و مانند فرش ماشینی یکنواخت نیست. در فرش دستباف برخی از گره ها ممکن است کوچکتر و بزرگتر باشد. این امر اصلا جای تعجب ندارد زیرا این یک فرآیند دستی است اما در فرش ماشینی به دلیل استفاده از دستگاه اتوماتیک پشت تمام آن ها صاف و یکنواخت است.

 2- توجه به ریشه فرش ماشینی و دستباف

نگاه کردن به ریشه فرش یکی از راه های تشخیص فرش ماشینی و دستباف است. همان طور که می دانید در فرش ماشینی ریشه ها به فرش دوخته می شوند اما در فرش دستباف ریشه جزئی از فرش است و در امتداد همان فونداسیون قالی بوده که از رشته های تار تشکیل شده و جزئی از خود فرش به شمار می آیند. در تصویر زیر اولین تصویر متعلق به ریشه فرش دستباف است.

3- بررسی لبه و کناره فرش

در فرش دستباف کناره فرش، همان پودها هستند که یکدیگر را نگه می دارند. برای تشخیص مبدا و اصلیت فرش از کناره فرش استفاده می شود. هر بافنده ای در هر قسمتی روشی خاص برای پایان دادن کناره قالی دارد.

در فرش دستباف لبه ها با استفاده از سوزن کوک می خورند. به همین دلیل ممکن است کمی ناهموار باشد و صاف نباشد. اما فرش ماشینی با استفاده از دستگاه دوردوزی شده و به صورت یکنواخت و هموار دیده می شوند.

4- توجه به شکل و الگوی طرح

در فرش ماشینی شکل و الگو بسیار دقیق و می باشند که از سمتی به سمت دیگر بازتاب می شود و به ندرت می توانید در فرش ماشینی از لحاظ طرح تناقضی پیدا نمایید. اما در فرش دستباف قضیه می تواند برعکس باشد و تقارنی دقیق بین قسمت ها وجود نداشته باشد. در برخی از موارد نیز ممکن است بافنده فرش دستباف بدون طرح و با استفاده از حافظه خود اقدام به بافتن فرش کند.

 دیگر تفاوت های فرش ماشینی و دستباف

فرش ماشینی:

فرش ماشینی با استفاده از دستگاهای بزرگی که با کامپیوتر اداره می شوند بافته می شود. کاربرد الیاف مصنوعی برای بافتن این نوع فرش ها مرسوم می باشد. از الیاف مصنوعی استفاده شده در این نوع فرش ها می توان به پلی پروپیلن، نایلون، پلی استر، اکریلیک و ابریشم مصنوعی اشاره کرد.

بدون شک فرش ماشینی نسبت به فرش دستباف از قیمت کمتری برخوردار است که طول عمر آن بر اساس کیفیت الیاف آن کمتر یا بیشتر از 20 سال میتواند باشد. اما فرش ماشینی از نوع پشمی، اگر در شرایط خوبی نگهداری شود تا چند دهه نیز می تواند عمر نماید. از طرفی قالی ماشینی فاقد ارزش برای کلکسیونرها می باشد.

فرش دستباف:

فرش دستباف بر روی یک دار با استفاده از دست بافته میشود. فرش دستباف بدون شک یک هنر است و هر فردی آن را تحسین می کند. اندازه دار قالی بر اساس اندازه فرش تعیین می شود و بافت آن از پایین به سمت بالا خواهد بود. بافندگان فرش گره را در فونداسیون فرش می زنند و به این صورت است که نخ خاب قالی تشکیل می شود. این کار بسیار خسته کننده و وقت گیر خواهد بود. مدت زمان بافته شدن فرش دستباف نیز بر اساس ریزکاره های آن تعیین می شود این در حالی است که بافت فرش دستباف 12 متری با کیفیت بالا بیش از یک سال به طول می انجامد. بدون شک به این دلیل است که قالی دستباف به مراتب از قالی ماشینی گران تر است.

نوع الیاف استفاده شده در تولید قالی دستباف از جنس پنبه، کنف، پشم، ابریشم وسایر الیاف طبیعی است. استفاده از ابریشم در تولید فرش دستباف عموما برای برجسته سازی و بهبود زیبایی قالی مورد استفاده قرار می گیرد. فرش دستباف با کیفیت، اگر درشرایط درست نگهداری شود بدون شک چندین نسل می توان آن را نگهداری کرد.