شب یلدا با حال و هوای شمال + فیلم

به گزارش رکنا ، سال ها که می گذرد، طعم غذاها و تنقلات شب یلدا نیز تغییر می کند؛ نوستالژی و خاطرات دوران کودکی هر ایرانی از شب های یلدا، خوراکی هایی بود که مادرها و مادربزرگ ها با دست خودشان تهیه می کردند.

در شب یلدا، خوردنی‌های فراوانی از میوه‌های فصل تابستان مانند، خربزه، هندوانه، انگور، انار، سیب، خیار استفاده می‌شود.

میوه‌های شب یلدا باید تمامی آنها خورده می‌شود و چیزی برای فردا، یعنی فردای زمستان باقی نماند و میوه‌هایی را که از شب یلدا بر جای می‌ماند در اول روز زمستان مصرف نمی‌کنند.

انار یکی از میوه‌های اصلی شب یلدا است و اگر در شمال کشور، مازندران باشید غذای اصلی شام یلدا هم با انار درست می‌شود.

غذایی مخصوص شب یلدای مازندران

"کِرک انار تیم پهلو" اسم غذای شب یلدای مازندران است و به دلیل اینکه به جز شمالی‌ها فردی نمی‌تواند نام این غذا را سریع به یاد بیاورد، به اسم خورش ناردون هم معروف است این غذا با مرغ یا با گوشت پرنده‌های بومی مثل اردک و مرغابی آماده می‌شود.

سال ها که می گذرد، طعم غذاها و تنقلات شب یلدا نیز تغییر می کند. نوستالوژی و خاطرات دوران کودکی هر ایرانی از شب های یلدا، خوراکی هایی بود که مادرها و مادربزرگ ها با دست خودشان تهیه می کردند.

بخش مهمی از خوراکی های شب یلدا توسط همان کشاورزان تولید می شد و در شب یلدا به همدیگر هدیه می کردند و یا با هم و در کنار سفر هم تناول می کردند.

یلدا و خوراکی هایش حکایت های دیگر هم دارد، در شب یلدا مردم در کنار هم بیدار می مانند و به خورشید کمک می کنند و خوراکی های این شب نیز به انگیزه بیشتر بیدار ماندن و یا استفاده از موادغذایی کشاورزی کار برد داشت.

شب یلدا از دید محقق تاریخ مازندران

محقق تاریخ مازندران درباره شب یلدا، می‌گوید: یلدا واژه‌ای سوریانی که در یونان با نام ناتالیس اَنَویکتوس یعنی تولد شکست ناپذیر و ایرانی‌ها هم شب چِله و مازندرانی‌ها نیز آن را شب چِلِه‌شو می‌نامند.

علی حسن‌نژاد، می افزاید: یلدا طولانی‌ترین شب سال و در نقاط مختلف ایران حدود ۱۴ ساعت و اما همین شب در سوئد حدود ۱۸ ساعت است.

حسن‌نژاد با بیان اینکه این شب طولانی ترین شب جهان نیست بلکه شب‌های طولانی دیگری در جهان نیز وجود دارد، تصریح می کند: در گذشته مردم معتقد بودند که شب بر روز و خورشید پیروز می‌شود بنابراین مردم می‌خواستند به خورشید کمک کنند تا بر شب مغلوب نشود.

وی می گوید: در این شب مردم بیدا می‌ماندند و صحبت و شعرخوانی و قصه‌گویی به راه می‌انداختند تا به روشنایی و خورشید کمک کنند تا بر اهریمن شب پیروز شود به همین دلیل معتقد بودند که اگر خورشید طلوع کند روز ادامه پیدا می‌کند پس بیدار می‌ماندند تا خورشید بی‌انگیزه نباشد.

این محقق، می‌افزاید: معمولا به خورشید پس از شب یلدا را خور روز یا خرم روز یعنی روز خورشید می‌نامیدند که هدف اصلی در نگاه اساتیری آن بود که شب یلدا پایان اساطیری روز است و به خورشید کمک می‌کردند.

وی تصریح می کند: مازندرانی‌ها شب یلدا را چِلِه شو می‌نامند یعنی شروع چهل روز اول سرمای زمستان که به آن گَتِه چِلِه می‌نامند و از اول دی ماه آغاز و تا دهم بهمن ادامه دارد.

میوه‌های رنگارنگ شب یلدا

حسن‌نژاد با اشاره به اینکه در شب یلدا از میوه‌های مختلفی از جمله هندوانه استفاده می‌شود به دلیل آنکه برش آن شبیه خورشید است و برای بازسازی نمادین از این میوه استفاده می‌شود، می گوید: مردم با خود عهد بستند که با روش خاصی مواد غذایی را مصرف کنند، از خوراکی‌های فصل زمستان یعنی آجیل استفاده کنند و یا برخی از میوه‌هایی استفاده کنند که مربوط به فصل زمستان نیست مانند هندوانه بنابراین این شب مردم هندوانه مصرف می‌کنند تا محصولات کشاورزان زودتر تمام شود.

وی یادآور می شود: در گذشته به دلیل نبود امکانات نگهداری، مردم برای کمک به کشاورزان و جلوگیری از ضرر به آنان این محصولات را خریداری و برای این شب‌ها استفاده می‌کردند.

این محقق می افزاید: در شب یلدا بر روی سفره مردم مازندران ته‌چین و پشته‌زیک، ماماجیم‌جیم، بابادونه، کوماج و پیست‌گنده استفاده می‌شود.

وی، می گوید: یک دقیقه از شب یلدا موجب می‌شود تا مردم ساعت‌ها در کنار هم شب‌نشینی و فرزندان با پدر و مادر خود دیدار کنند در مجموع این یک دقیقه بسیار به مهر و مهربانی کمک می‌کند.

سیروس مهدوی محقق و پژوهشگر مازندرانی نیز درباره یلدا می‌گوید: شب یلدا سنتی دیرینه ایرانی است که جهانی شده و نخست آریایی‌ها به ایران آوردند، یلدا واژه‌ای سوریانی است و به معنی تولد و بیشتر معنی رویایی دارد و در اوستا مهر بزرگترین ایزد است.

رابطه شب یلدا با خورشید

مهدوی می‌افزاید: مهر گشت و اهورامزدا شکوه و توانایی را در راستای هم قرار می‌دهند و رابطه بسیار تنگاتنگی با خورشید هم دارد چرا که وقتی خورشید می‌تابد مهر ایجاد می‌کند بنابراین پیوندی میان روشنایی و مهر وجود دارد که منشأ آن نور خورشید است.

مهدوی این شب را نماد استراحت زمین و خود کشاورزان می داند و تصریح می کند: کشاورزان بعد از تلاش بسیاری که برای تولید محصول انجام دادند در این زمان فرصتی برایشان ایجاد می‌شود تا بتوانند هم استراحت کنند و در کنارش از محصولاتی که خودشان کشت کردند استفاده و خود را برای به کشت و کار آماده کنند

وی، یادآور می شود: سفره‌ای در شب یلدا پهن می‌شود که به آن «میزد» می‌نامند که بسیار رنگین بود، کشاورزان می‌توانستند محصولات خود را در آن به نمایش در آورند.

چگونگی نگهداری میوه‌های شب یلدا

این محقق درباره چگونگی نگهداری میوه‌های شب یلدا، می گوید: در شب چله از میوه‌ای به نام "چِلودَوِست" استفاده می‌شد، چلو دَوِست یعنی هندوانه را با طنابی طویل می‌بستند و در درون چاه قرار می‌دادند تا فاسد نشود و سپس در این شب استفاده می‌کردند.

وی، می افزاید: خوردنی دیگری در این شب به نام "لرزونک" را هم نباید فراموش کرد که همان ژله است و نیز "ماماجیم جیم" که با نیشکر و کنجد درست می‌شد.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.