چنین بود هنگامی که اسحاق جهانگیری در پاسخ به محمدباقر قالیباف و انتقاد او از روحانی درباره امکان ایجاد شغل از محل افزایش گردشگری گفت: «معلوم است که بهترین گزینه برای اشتغال توسعه صنعت گردشگری است، اما چه کسانی باعث حمله به سفارت عربستان شدند و چه کسانی باعث شدند این حوزه دچار رکود شود تا مردم از بسیاری از مشاغل این حوزه محروم شوند» و افزود: «کسانی که به سفارت حمله کردند امروز در ستادهای کدام کاندیدا کار می‌کنند؟» بلافاصله تصویر حسن کردمیهن، متهم ردیف اول پرونده حمله به سفارت عربستان همراه با قالیباف در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد تا مرجع ضمیر اشاره شده در سخنان جهانگیری مشخص شود.

در مقابل سایت‌های نزدیک به شهردار تهران نیز در دفاع از او انتشار فیلمی کوتاه را برای اثبات این موضع وی که روحانی گفته است از محل گردشگری چهار میلیون شغل ایجاد می‌کند، در دستور کار قرار دادند و از اصرار مسئول ستاد انتخاباتی قالیباف بر پخش این کلیپ در خلال مناظره خبر دادند. این همه در حالی بود که حسن روحانی «وعده ایجاد 4 میلیون شغل» را دروغ دانست. خبرگزاری ایسنا اما متن پیاده شده سخنان روحانی را منتشر کرد که گفته بود: «یک نکته بسیار ساده بگویم، ما سه میلیون و 300 هزار بیکار داریم و اگر در سال 10 میلیون توریست وارد کشور شود 6/13 میلیارد درآمد ارزی و چهار میلیون اشتغال درست می‌شود. یعنی با یک حرکت صحیح در یک مسأله اقتصادی و اجتماعی ما می‌توانیم بیکاری را حل کنیم»، احتمالی که به گفته جهانگیری به دلیل کارشکنی‌هایی مانند حمله به سفارت عربستان امکان تحقق نیافت.

سازمان بنادر و دریانوردی کشور نیز با انتشار بیانیه‌ای به این اظهارات قالیباف که گفت: «... بیش از 20 میلیارد دلار کالای قاچاق Contraband از بنادر ما وارد می‌شود...» واکنش نشان داد و با «دروغ محض» دانستن این سخن تأکید کرد: «این گونه سخنان بی‌پایه و تنها به نفع بنادر رقیب در منطقه است.»

همچنین انتقاد محمد باقر قالیباف از موضوع ریزگرد‌ها و سیاست دولت برای کمک به «تنفس مردم» علاوه بر پاسخ اسحاق جهانگیری با توییت‌های معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست مواجه شد. ابتکار با انتشار سه نمودار از شاخص کیفی هوای سالم طی سالهای 92 تا 95 در سه شهر شیراز، اصفهان و تهران نوشت: «آقای قالیباف نمی دانند که با اجرای برنامه کاهش آلودگی هوا، حذف بنزین پتروشیمی، کاهش خودروهای فرسوده، تهران بیش از ٧٠ روز هوای سالم تر دارد؟»، «آقای قالیباف! این دولت اقدام کرده و در سال ۹۵ شهروندان شیرازی ۱۶ درصد بیشتر از سال ۹۲ نفس راحت کشیدند. شیراز پارسال هیچ روز ناسالمی نداشت» وی افزود: «آقای قالیباف از وضع هوای شهرهای دیگر پرسید. با اجرای برنامه دولت در سال۹۵ شهروندان اصفهانی۵۰ درصد بیشتر از سال ۹۲، نفس راحت کشیدند.»

واکنش گسترده کاربران شبکه‌های اجتماعی اما هنگامی شکل گرفت که محمدباقر قالیباف برای حمله به رقبای اصلی‌اش با تأسی به جمله معروف میرحسین موسوی، کاندیدای رقیب محموداحمدی‌نژاد در انتخابات سال 88، تصویر خبر مربوط به ادعایش درباره وعده 4 میلیون شغل را بالا گرفت و گفت:«با پدیده‌ای مواجهیم که به دوربین نگاه می‌کند و بی‌صداقتی می‌کند». برگه بالا گرفتن به سبک احمدی‌نژاد و گفتن جمله موسوی با این تحلیل مواجه شد که قالیباف می‌خواهد از سبد آرای نامزدهای گذشته رأی جمع کند. برخی هم با این جمله که «تاریخ دوبار تکرار می‌شود، بار اول تراژدی و بار دوم کمدی» این گرته‌برداری نامزد انتخابات 96 را نقد کردند.

همچنین پس از پایان مناظره همراهان نامزدهای انتخابات در صفحه‌های اجتماعی از به وجود آمدن درگیری میان همراهان قالیباف با مسئولان صداو سیما به خاطر بیشتر شدن وقت روحانی در مناظره خبر دادند. خبری که تا هنگام تنظیم این گزارش از سوی منابع رسمی تکذیب یا تأیید نشد.

 

نخستین مناظره‌های تلویزیونی نامزدهای دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری، با نیم ساعت تأخیر آغاز شد. پیش از شروع مناظره‌ها، بر سر اینکه کدام نامزد روی کدام صندلی بنشیند، قرعه‌کشی شد و مصطفی‌ هاشمی‌طبا، حسن روحانی، محمدباقر قالیباف، اسحاق جهانگیری، ابراهیم رئیسی و مصطفی میرسلیم روی صندلی 1 تا 6 نشستند. در بخش ابتدایی برنامه، نامزدها به قید قرعه پشت تریبون قرار گرفتند تا به پرسش‌هایی که آن هم به قید قرعه انتخاب می‌شد، در 4 دقیقه جواب بدهند.

در نخستین مناظره انتخاباتی اگر چه رئیسی و قالیباف مواضع انتقادی علیه دولت داشتند و در مقابل حسن روحانی و اسحاق جهانگیری از عملکرد خود دفاع می‌کردند اما در ادامه جدل اصلی بین جهانگیری و قالیباف درگرفت، آنجا که نامزد اصلاح‌طلب حمله به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد را یادآور شد و پرسید حمله‌کنندگان در ستاد کدام کاندیدا حضور دارند. قالیباف هم در این بین جهانگیری را غیرمستقیم نامزد فرمایشی دانست.

نگاه نامزدها به حاشیه نشینی

نخستین نامزدی که در مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم پشت تریبون قرار گرفت، مصطفی میرسلیم نامزد حزب مؤتلفه اسلامی بود تا به این سؤال جواب بدهد که طرح و برنامه چهار ساله‌اش برای مدیریت و ساماندهی حاشیه‌نشینی و جلوگیری از گسترش آن، چیست؟ میرسلیم در پاسخ طرح آمایش سرزمین و توزیع متناسب ثروت، همچنین به‌کارگیری صحیح منابع آبی را چاره کار دانست و در این باره توضیحاتی ارائه کرد. بعد از توضیحات وی، نوبت به 5 نامزد دیگر رسید تا در دو دقیقه، دیدگاه خود را درباره سؤال یاد شده وهمچنین سخنان میرسلیم مطرح کنند. ‌هاشمی‌طبا که روی صندلی شماره یک نشسته بود، در تکمیل سخنان میرسلیم موضوع آمایش سرزمینی و مشکلات زیست محیطی را مورد تأکید قرار داد. حسن روحانی نیز بیکاری را علت اصلی حاشیه‌نشینی دانست. سپس نوبت به محمدباقر قالیباف رسید که آمار حاشیه‌نشینان را 12 میلیون نفر عنوان کرد و فرصت‌های نابرابر اقتصادی و بحران‌های اقتصادی را عامل اصلی حاشیه‌نشینی دانست.

اسحاق جهانگیری هم به ارائه دستاوردهای دولت در این حوزه پرداخت و به برپا شدن مراکز بهداشتی و تحصیلی همچنین ایجاد امکانات برای معلولان اشاره کرد. سید ابراهیم رئیسی با زیر سؤال بردن آمار قالیباف، آمار 12 میلیون را متعلق به سال 92 دانست و آمار فعلی را 16 میلیون حاشیه‌نشین عنوان کرد. او در ادامه به اقدامات خود در مشهد اشاره کرد و «تثبیت مالکیت» را یکی از راهکارهای عملی برای حل معضل حاشیه‌نشینی دانست. بعد از سخنان 5 نامزد، میرسلیم 5 دقیقه فرصت یافت تا به سؤالات مطروحه جواب بدهد. وی هم با جمع‌بندی سخنان خود باز هم بر به‌کارگیری صحیح منابع آبی همچنین فراهم آوردن فضا برای بازگشت مهاجران تأکید کرد.

عدالت اجتماعی

دومین نامزدی که به قید قرعه در جایگاه قرار گرفت، رئیسی بود. او در پاسخ به این سؤال که «چه برنامه و راهکاری برای رشد عدالت و کاهش فاصله طبقاتی دارید؟»، افزایش سه برابری یارانه سه دهک اول، توانمندسازی افراد تحت پوشش سازمان‌های حمایتی، تجدید نظر در مالیات افرادی که زیر 3 میلیون تومان درآمد دارند و تغییر مواجهه با «یقه سفیدها» دانست. بعد از سخنان رئیسی، میرسلیم از وی پرسید چگونه می‌خواهد روند تبعیض در جامعه را تغییر دهد؟ هاشمی‌طبا هم معنی ایده رئیسی را بزرگ شدن دولت دانست. او بالابردن تولید ناخالص ملی را با بهسازی صنعت، اصلاح کشاورزی و توسعه توریسم را راهکار قابل تأمل دانست. روحانی هم به تشریح دستاوردهای دولت تحت مسئولیتش در این باره از جمله افزایش 3 برابری یارانه افرادی که تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند، اشاره کرد و گفت: «الان برای تمام خانواده‌های دارای دو معلول خانه ساخته شده و برای تک معلول‌ها دارد ساخته می‌شود. »

قالیباف هم از رئیسی خواست ارزیابی‌اش از توفیق برنامه پنجم را ارائه دهد. اسحاق جهانگیری اما محدود کردن عدالت به اقتصاد را «ظلم» توصیف و تصریح کرد: اینکه (نامزدها) می‌گویند یارانه سه دهک را افزایش بیشتر می‌دهیم، یعنی دهک‌های چهارم و پنجم ضعیف‌تر می‌شوند. رئیسی در بخش جمع‌بندی سخنان خود، تأکید کرد تنها منبع درآمد برخی از مردم یارانه و مساعدت‌های کمیته امداد و بهزیستی است. او با بیان اینکه «کاخ‌نشینی و کوخ‌نشینی را نمی‌پسندیم»، اظهار داشت: برنامه‌ریزی و سیاستگذاری باید به نوعی باشد که فاصله طبقاتی را کمتر کند تا شاهد عدالت اجتماعی باشیم.

راه حل هایی برای حل مشکل مسکن

سؤال سوم راه حل معضل تهیه مسکن بویژه برای زوج‌های جوان بود که قرعه‌اش به نام مصطفی‌ هاشمی‌طبا افتاد. او دوباره به مشکل اشتغال اشاره کرد و با بیان اینکه «حل مشکل مسکن نیز از طریق پرداخت وام صورت می‌گیرد»، تصریح کرد: افراد و بخصوص جوانان با اشتغال می‌توانند سایر مسائل و مشکلات را نیز حل کنند و با حجم وامی که در بانک‌ها مصوب شده، حداقل در اطراف شهرهای بزرگ امکان خریداری خانه وجود دارد و این خانه‌ها با قیمت حدوداً متری 5/1 میلیون تومان وجود دارد و به نظر من اگر مسأله بیکاری حل شود و تحصیلکردگان به کار مبادرت داشته باشند، مسأله مسکن نیز قابل حل است، چراکه به هرحال حجم هر چیز در کشور محدود است.

بعد از اتمام سخنان‌ هاشمی‌طبا، حسن روحانی طرح «مسکن مهر» که در دولت سابق اجرا شد را یادآوری کرد و گفت: با تمام مشکلاتی که این طرح داشت، دولت یازدهم خود را موظف دید تا این طرح را تکمیل کند و بزودی این طرح به اتمام می‌رسد. او ادامه داد: ما باید به مردم کمک کنیم تا خودشان مسکن خودشان را انتخاب کنند یا برای تهیه و خرید مسکن مورد نیازشان اقدام کنند. از همین رو وام لازم در اختیار مسکن اولی‌ها قرار می‌گیرد. وی با بیان اینکه «در حال حاضر دو وام 10 میلیونی به زوج‌ها برای تهیه اسباب زندگی ارائه می‌شود»، گفت: در زمینه مسکن باید به بافت‌های فرسوده هم توجه کنیم. در زمانی که بافت‌های مسکونی به خانه‌های نو برای چندین خانوار تبدیل می‌شود، این طرح می‌تواند تحول خوبی ایجاد کند. قالیباف هم مجدداً به «4 درصد» افراد جامعه که به گفته وی «از همه چیز برخوردارند» اشاره کرد و گفت: ما بیش از سه میلیون مسکن در کشور داریم که خالی است. اینها متعلق به همان 4 درصد است که یک ویلا در شمال و یک ویلا در شمال شهر و... دارند.

جهانگیری هم گفت: «با صدور پروانه‌های بی حساب و کتاب در شهرها امروز با بیش از 250 هزار میلیارد ارزش خانه‌های مسکونی خالی در شهرها مواجه هستیم.»

ازدواج جوانان پای سفارت عربستان

را به میان کشید

حضور حسن روحانی در جایگاه پاسخگویی، مناظره آرام را چالشی کرد. اگرچه سؤالی که به قید قرعه مطرح شد، درباره ازدواج جوانان بود، اما دامنه بحث به موضوع حمله به سفارت عربستان هم کشیده شد. روحانی در ابتدای سخنانش، تأثیر امید به آینده را در زندگی جوانان از جمله ازدواج مورد اشاره قرار داد و گفت: زمانی که جامعه نسبت به آینده خود در تردید باشد، هر روز یک تهدیدی جامعه‌اش را بتواند تحت فشار قرار دهد آینده برایش روشن نباشد هر روز یک تهدید جدید و حصر جدیدی برای کشور خودش شاهد باشد، نشاطی را برای جامعه باقی نگذاریم هر روز یک محدودیتی به غیر از آنچه در قانون Law آمده و سلیقه‌ای برای جوانان به وجود بیاوریم مسلماً در زندگی و نشاط و ازدواج و آینده زندگی مردم را دچار مشکل می‌کنیم. جامعه را باید نسبت به آینده امیدوار کنیم. وی با اشاره به درآمدهای ارزی دولت سابق تأکید کرد: می‌توانستیم همه افراد متولد دهه 60 را (شاغل کنیم)؛ ولی آنها رها شدند و دیدیم جامعه با چه مشکلاتی مواجه شد. روحانی با بیان اینکه «اساس اشتغال شرایط کسب و کار است که از رتبه 152 در دولت قبلی به 120 در دولت فعلی رسیده است» افزود: شرایطش اشتغال یعنی شرایط کسب و کار در جامعه ما بهبود یافته است. بعد از سخنان روحانی، قالیباف به وی گفت که «در آغاز دوره به مردم عزیزمان قول دادید 4 میلیون شغل ایجاد کنید» که روحانی بلافاصله تأکید کرد: ببخشید آقای قالیباف یک سایت گمنامی حرفی می‌زند بعد یک سایت معروفی و بعد یک روزنامه نقل می‌کند؛ شما می‌خواهی از آن روزنامه نقل کنی؟ من هیچ‌وقت قول 4 میلیون شغل ندادم و این دروغ محض است.

محمدباقر قالیباف هم در واکنش گفت: شما که از آزادی Freedom گفتید، حداقل اجازه بدهید نظرم را بدهم. در این دو دقیقه اتفاقی نمی‌افتد. حتماً امید مهم است؛ حتماً نشاط مهم است؛ حتماً حقوق شهروندی مهم است؛ شبکه‌های اینترنتی مهم است. ولی واقعاً امروز در واقع افسردگی چقدر شده؟ بنابر آمار خود دولت. امروز شرایط غیرقابل قبول شده در این موضوع. این از کجا می‌آید؟ واقعاً مردم عزیز شما امروز حس‌تان این است که کسب و کار رونق پیدا کرده؟ اشکال اساسی ما سرمایه هم نیست می‌شود آورد، همین نگاه مدیریتی و عدم تحمل است که اجازه حرف زدن به دیگران هم نمی‌دهد. در ادامه جهانگیری گفت: فکر می‌کنم که یکی از مهم‌ترین نیازهای جوانان ما مسأله مسکن است و ازدواج و اشتغال و تحصیل است. دولت باید بستر همه اینها را فراهم کند؛ از اینها مهم‌تر اینکه جوانان باید پذیرفته شوند و احترام‌شان حفظ شود و به بهانه‌های واهی به آنها اهانت نشود. جوان باید مورد احترام جامعه باشد. هم دختر جوان و هم پسر جوان.

در اینجا نوبت قالیباف بود که سخنان جهانگیری را قطع کند که جهانگیری هم به کنایه گفت «شما تحمل داشته باشید که یکی بیاید رقیب شما شود.» جهانگیری خطاب به قالیباف ادامه داد: چه کسانی به سفارت عربستان حمله کردند؟ چه کسانی باعث شدند 700 هزار شیعه که می‌آمدند و زندگی مردم مشهد می‌چرخید به هم خورد. بله ما نمی‌توانیم به سفارت حمله کنیم. دولت حمله کرد آقای قالیباف؟ چه کسانی حمله کردند؟ آنها الان در ستادهای کدام کاندیدا حضور دارند؟ کدام کاندیداها از آنها دفاع می‌کردند پول می‌دادند؟ سپس ابراهیم رئیسی با بیان اینکه «داریم درباره واقعیات حرف می‌زنیم. بحث سیاسی نیست» گفت: سه چیز با هم ارتباط دارد؛ ازدواج، مسکن و شغل. اگر شاهد یک میلیون شغل باشیم، یک میلیون ازدواج و یک میلیون مسکن ان‌شاءالله جوانان با نشاط می‌شوند. میرسلیم هم گفت: ما باید توجه کنیم که دیر شدن اشتغال مشکلات متعدد اجتماعی و انحراف عاطفی و اخلاقی و جنسی را ایجاد می‌کند.

هاشمی طبا در واکنش به نقطه نظرات مطرح شده، ادعای اینکه دولت در امر ازدواج جوانان هم دخالت کند را مورد تردید قرار داد و گفت: به نظرم می‌آید سبک زندگی ما و مسائل فرهنگی که در کشور ماست؛ آنچه دست و پای جوانان را بسته این است که به جای زندگی، می‌خواهند با هم معامله کنند و شرایط سختی برای هم قرار می‌دهند.

حسن روحانی در بخش جمع‌بندی سخنان خود با بیان اینکه «ما اینجا نیامدیم برای رأی جمع کردن؛ هدف مناظره این است که برنامه‌های آینده‌مان را برای مردم توضیح دهیم»، به قطع کردن سخنان قالیباف اشاره کرد و گفت: اگر نقل قولی می‌خواهیم بکنیم یا نسبتی بدهیم اینها باید صحیح و درست باشد و نادرست نباشد. علت اینکه خواستم آقای قالیباف روی کلامش ادامه ندهد، این است که خواستم گناهش اضافه نشود؛ چون دروغ بود والا حاضرم بقیه وقت را هم به ایشان بدهم. وی ادامه داد: مردم ما باید بدانند که دولت وقتی می‌‌گوییم، درآمد دولت عمدتاً نفت است و مالیات. می‌خواهیم روز به روز اتکای به نفت کم شود. در این دولت اتکا به نفت به جای 45 درصد به 30 درصد رسیده است. مالیات هم حدی دارد. وقتی می‌گوییم به یک میلیون نفر شغل می‌دهیم، خب به 10 میلیون نفر بدهیم؛ ولی باید حساب کنیم از کجا می‌آوریم. آقای قالیباف 200 میلیارد دلار طرح برای سرمایه‌گذاری در نفت و گاز داریم. الان چند سرمایه‌‌گذار آمده‌اند؟ روحانی ادامه داد: یکی ادعای رشد خیلی بالا کرده؛ اگر اوست باید صدها میلیارد دلار سرمایه بیاید تا بشود. اشکال ندارد.

راهکارهای بررسی کاهش بوروکراسی

پنجمین نامزدی که در جایگاه قرار گرفت، اسحاق جهانگیری بود تا به این سؤال جواب دهد که «برنامه شما برای کاهش بوروکراسی و افرایش کارآمدی دستگاه‌های اجرایی چیست» گفت: متأسفم که باید بگویم ما پایش‌هایی را در سطح ملی و استانی انجام داده‌ایم که در آن بیشترین عدم رضایتمندی مردم به ترتیب از شهرداری، بانکها و دستگاه قضایی بوده است. وی افزود: در این دولت نگاه، فهم و رویکرد دولت نسبت به مسائل اجتماعی از حالت امنیتی، خشن و قضایی به نگاه علمی و اخلاقی تغییر پیدا کرد. ما نباید با فریب و دروغ با مردم سخن بگوییم و باید بدانیم که باطل سحر و دروغ شفافیت است.

در ادامه ابراهیم رئیسی گفت: سیستم اداری کشور ما جز با شفافیت و نقدپذیری درست نمی‌شود. اگر مناقصه‌ها و مزایده‌ها شفاف شود و اطلاعات اداری در اختیار مردم و اصحاب رسانه قرار گیرد، بیشترین کمک را به شفاف‌سازی می‌کند. روحانی هم در این باره گفت: یکی از مسائل بسیار مهم مسأله واگذار کردن امور غیرحاکمیتی به مردم است. ما باید در اداره کشور به مردم اعتماد کنیم و بخش خصوصی ما در این حوزه فعال شود و سرمایه اجتماعی بین مردم و دولت برقرار شود و دولت به مردم و مردم به دولت اعتماد داشته باشند. وی ادامه داد: متأسفانه برخی رسانه‌ها باعث تضعیف این سرمایه اجتماعی در جامعه شده‌اند. یکی از کارهایی که برخی از این رسانه‌ها انجام می‌دهند، ایجاد فاصله بین مردم و نظام است که باعث از بین بردن اعتماد و سرمایه اجتماعی نظام می‌شود.

در ادامه قالیباف در واکنش به سخنان جهانگیری درباره موضوع کاهش بوروکراسی کشور و افزایش کارآمدی دستگاه‌های اجرایی اظهار کرد: شما در حرف‌هایتان به بداخلاقی اشاره کردید. ای کاش خودتان این موضوع را رعایت می‌کردید. این موضوع پدیده‌ای واقعاً عجیب است که شما به عنوان معاون اول دولت نامزد انتخابات شده‌اید که البته حق شهروندی شماست؛ اما می‌گویید با آقای روحانی رقیب هستید. در هر حال مردم خودشان قضاوت Judgment می‌کنند که چنین است یا نه. اما اگر هم آمده‌اید گزارش دهید صادقانه بگویید که برای ارائه گزارش آمده‌اید یا حداقل گزارش‌تان را درست ارائه دهید. قالیباف خطاب به جهانگیری اظهار کرد: من متأسفم که شما به عنوان یک مدیر سیاسی دستاویز مسائل سیاسی شده‌اید. اگر از این بحث می‌شود که بیاییم و اختیار مدیریت شهری را به مردم بدهیم، این موضوع خوبی است ما چند سال است که شورایاری‌ها را ایجاد کرده‌ایم اما دولت دو ماه پیش به ما گفت که اجازه ندارید هیچ موضوعی را به شورایاری‌ها بسپارید. این چه مردمی‌کردنی است؟ آنچه که مردم به آن اعتراض دارند یا شما می‌گویید که سرمایه‌هایی وجود ندارد تا کار انجام شود باید گفت که چطور شما از وام‌هایی که به 4 درصد از افراد خاص داده شده است دفاع می‌کنید؛ اما مردم خوب می‌دانند که وقتی می‌خواهند وام بگیرند، چقدر با مشکلات فراوان در این راه مواجه می‌شوند. جهانگیری در پاسخ به اظهارات قالیباف تأکید کرد: در زمینه مسائل اجتماعی مجدداً تأکید می‌کنم که با برخوردهای گازانبری مشکل فرهنگ و آسیب‌های اجتماعی حل نمی‌شود. بدتر از آن اینکه با کتک زدن دستفروشان و تشکیل گروه ضربت برای جمع‌آوری دستفروشان نمی‌شود معضل آنان را حل کرد. متأسفانه یک فرهنگی به شهرستان‌ها القا می‌شود که گروه ضربت وظیفه‌اش این است که به دستفروش‌ها سیلی بزند. من آن روزی که آن سیلی را دیدم، انگار به صورت خودم سیلی زده‌اند. باید با مسائل اجتماعی و نیازهای مردم برخوردهای علمی شود.

وی در ادامه در ارتباط با چرایی کاندیداتوری‌اش در انتخابات ریاست جمهوری گفت:‌ آقای قالیباف گفتند چرا کاندیدا شدم؟ تعجبم از این است که چه جایگاهی برای خود غائلید که چنین صحبتی می‌کنید؟ حتماً سابقه کاری من از شما بیشتر است؛ بنده از دهستان آغاز کردم؛ استاندار بودم؛ وزیر بودم و معاون اول هستم. حالا تصمیم گرفتم کاندیدای ریاست جمهوری باشم و تصمیم گرفتم خودم را در معرض تصمیم قرار دهم. قالیباف در این میان گفت که «از اینجا ناراحت هستیم که کسی که خانواده شهید و مدیر است» که پیش از اتمام جمله‌اش جهانگیری اظهار کرد: من به جای خودش اگر لازم شد، می‌گویم که من چقدر ارزشی هستم و دیگرانی که ادعای ارزشی بودن می‌کنند، چه کرده‌اند.

جریان اصلاح‌طلب را از همه حقوقش محروم کرده‌اید، حالا می‌گویید در مناظره‌ها کاندیدا نداشته باشد. جهانگیری گفت:‌ من به عنوان کاندیدای جریان اصلاح‌طلب آمده‌ام تا از تمام فرصت‌ها استفاده کنم. می‌خواهم بگویم دولت یازدهم در چه شرایطی تشکیل شد. تمام کسانی که مسئول ایجاد آن شرایط بودند، امروز با شخص دیگری به صحنه می‌آیند. دولت نهم و دهم چه کرد با سرمایه‌های انسانی کشور؟ وقتی دولت را تحویل گرفتیم، شرایط سیاسی کشور بسیار بد بود. آن جریان با آقای ‌هاشمی رفسنجانی چه کرد؟‌ با آقای ناطق نوری چه کرد؟‌

وی ادامه داد: همه جریان‌های سیاسی را خانه‌نشین کردند. همه را رو در روی هم قرار دادند. فضای اقتصادی را بهم ریختند. 700 میلیارد دلار درآمد کشور را گرفتند؛ خرج کردند و حالا ببینید چه چیزی برای کشور به جای گذاشتند. میزان شغل سال 1384، 22 میلیون و 600 هزار بود. در سال 91 میزان شاغلین 22 میلیون و 600 هزار نفر بود. همان رئیس‌ جمهوری سابق مثل برخی دوستان می‌آمد و می‌گفت من دو ساله بیکاری را ریشه‌کن می‌کنم.

 

دو سال بعد می‌آمد و می‌گفت دو سال دیگر بیکاری را ریشه‌کن می‌کنم. جهانگیری همچنین گفت: ‌ریشه‌کن کردن بیکاری راهکار دارد، برنامه می‌خواهد. ما در این دولت 9 میلیون به ظرفیت پتروشیمی اضافه کردیم. شغل مگر همین جوری ایجاد می‌شود؟ وی تصریح کرد: حتماً ایراداتی وجود دارد که باید برطرف شود. نکته این است که هم من، هم رئیس‌ جمهوری و هم وزرا اگر مشکلی در کشور ایجاد شود، حتی اگر خودمان مسئولش نباشیم عذرخواهی می‌کنیم.

چالش بر سر محیط زیست

آخرین نامزدی که در جایگاه پاسخ قرار گرفت، محمدباقر قالیباف بود تا به تنها سؤال باقی مانده جواب بدهد؛ این که برای مقابله با چالش‌های زیست محیطی، مصرف بی‌رویه آب، بیابان‌زایی مشکل تغییر اقلیم و پدیده ریزگردها چه راه حلی دارد. توضیحات قالیباف در این بخش مجدداً با انتقاد از دولت همراه شد. او با اشاره به مشکلات ریزگرد در برخی استان‌ها گفت: روندی که تا کنون پیش رفته، باعث شده از سه یا چهار استان دچار ریزگرد، اکنون به 20 استان رسیده‌ایم؛ بحث را این می‌دانند که موضوع به آن سوی مرزها برمی‌گردد، اما سهم اصلی بی‌توجهی مربوط به داخل است. الان در اهواز به ریزگرد، ریزمرگ گفته می‌شود که یکی از دلایل آن این است که درختکاری را رها کردیم و می‌بینیم که مشکلات اینچنینی پیش آمده است.

او با بیان اینکه «از حقوق شهروندی حرف می‌زنیم، اولین حق مردم هوا است»، افزود: با بی‌تدبیری هوا را از آنها گرفته‌ایم و بعد از آنها عذرخواهی هم می‌کنیم. قالیباف همچنین اظهار کرد: ما در این رابطه در اوایل کار این دولت طرح دادیم و با آقای جهانگیری هم جلسه گذاشتیم؛ اما فقط خودمان آن را اجرا کردیم و دیدیم که ماشین‌های 30 سال از کار گذشته که بیرون شهر بوده برای کار به داخل شهر آورده شدند. وی تأکید کرد: مشکلات محیط‌‌‌‌‌ زیستی نصف مشکلات اجتماعی و اقتصادی نیز است اما این دولت می‌آید و می‌گوید نمی‌شود، پول نداریم و یا نمی‌توانیم.

اسحاق جهانگیری در پاسخ به دستاوردهای دولت در این حوزه اشاره کرد و گفت: 70 درصد ریزگردها منشأ خارجی دارد که در مرز عراق، عربستان و اردن است که ما در گفت‌وگوهای بین‌المللی پیگیر حل این مسأله هستیم. وی خطاب به قالیباف گفت که آقای قالیباف چطور بعد از 12 سال نتوانسته است مسأله تفکیک زباله‌های شهری را حل کند. ایشان فقط شهردار سازه است که می‌بینید در منطقه 22 تهران چقدر برج‌های عظیمی در دوره ایشان رشد کرده است که نفس تهران را گرفته یا پل Bridge صدر که با پول آن بسیاری از مسائل زیست ‌محیطی تهران می‌توانست از طریق تعویض ناوگان اتوبوس شهری تهران حل شود.

وی با انتقاد از صحبت‌های قالیباف در این مناظره گفت: شما شهردار تهران هستید نه بیشتر از آن؛ اما حتی در حوزه ارگان‌های زیر نظر شهرداری نیز موفق عمل نکرده‌اید اما یکجوری حرف می‌زنید که انگار مسئول کل عالمید. آقای قالیباف با روحیه نظامی نمی‌شود کلانشهری مثل تهران را اداره کرد بلکه باید رویکرد علمی داشته باشیم.

ابراهیم رئیسی هم در واکنش به سخنان قالیباف درباره مسأله محیط زیست اظهار کرد: ما در مسأله محیط زیست باید متوجه باشیم هر کجا که می‌خواهیم کارخانه بزنیم، باید ابتدا ببینیم مشکلات محیط زیستی آن منطقه حل شده است یا نه. من از روزی که به آستان قدس رفتم، دستور دادم که اجازه ندهیم هیچ کدام از درخت‌های مناطق جنگلی خراسان قطع شود. وی افزود: همچنین درباره مسأله ریزگردها در خوزستان این پرسش مطرح است که آیا امکان پیش‌بینی آن وجود نداشت؟ آیا امکان پیشگیری از آن وجود نداشت؟ آیا برخورد مناسبی با آن انجام شد؟ من بحثم به دولت‌ها باز نمی‌گردد. من می‌گویم که ما با تهدید وضعیت محیط زیستی خودمان مواجه هستیم و نباید اجازه دهیم عزیزی که در خوزستان زندگی می‌کند زندگی برایش سخت شود.

مصطفی میرسلیم نیز در واکنش به سخنان قالیباف درباره محیط زیست با طرح پرسش‌هایی از وی در زمینه مدیریت شهری اظهار کرد: آیا فکر می‌کنید شرایط شهر تهران اجازه این تراکم جمعیتی را می‌دهد؟ چنین تراکم جمعیتی چه مشکلاتی برای محیط زیست ممکن است به وجود بیاورد؟ مصطفی هاشمی‌طبا درخصوص اظهارات مطرح شده درباره مشکلات زیست محیطی، با اشاره به برنامه ششم توسعه گفت:‌ اولویت‌ها باید در داخل کشور رعایت شود. اولین و مهم‌ترین کار در کشور مسأله احیای محیط زیست، حفظ ایران همراه با مسأله کشاورزی است که اینها با یکدیگر پیوند دارند. وی افزود: سؤال من از آقای قالیباف این است که در اجرای برنامه ششم توسعه اصراری بر موازی عمل کردن همه موارد این برنامه دارند یا واقعاً حیات ایران و زیستگاه آن را در اولویت قرار می‌دهند و مهم‌ترین برنامه خود تلقی خواهند کرد.

حسن روحانی نیز در رابطه با اظهارات مطرح شده اظهار کرد: خوشحالم که موضوع محیط زیست مطرح شد. آقای قالیباف گفت که هوا را نباید از مردم بگیریم اما سؤال این است که در تهران چه کسی هوا را از مردم گرفته است؟ شما که از چهار درصد و 96 درصد حرف می‌زنید بگویید که چه کسی مجوز ساخت برج های بزرگ را به این چهار درصد داده است؟ وی تأکید کرد: البته من معتقد به این چهار درصد و 96 درصد نیستم اما چه کسی اجازه ساخت برج 33 طبقه را به کسی که 8/3 میلیارد دلار پول مردم را خورده، داده است؟ مجوز برج‌های 20 طبقه در کوچه‌های 10 متری را طبق کدام قانون می‌دهید؟ روحانی تصریح کرد: شما درخت‌های 20 و 30 ساله را قطع می‌کنید و درخت یکساله به جای آن می‌کارید. در ادامه قالیباف خطاب به روحانی گفت: اینکه می‌گویم شما دولت 4 درصدی هستید، به همین دلیل است. امروز افتخار شهرداری تهران این است که از زباله برق تولید می‌کند. این دوستان شما بودند که زباله را از روی زمین جمع می‌کردند و نمی‌دانستند که مکانیزه شده است. شما امروز پول حمل ‌و نقل را نه تنها به تهران بلکه به هیچ شهری نداده‌اید. ببینید زمان شما مترو کجا بود و امروز چقدر است. قالیباف گفت: شما گفتید 100 روزه تحول اقتصادی ایجاد می‌کنید. بعد گفتید کسانی که این حرف را زدند، عقل ندارند. من می‌گویم اضافه بر آن صداقت هم ندارید. از شفافیت حرف می‌زنید اما به هر پرونده‌ای که مهر محرمانه بزنید، دیگر مردم از آن خبر نخواهند داشت. از پتروشیمی صحبت کردید، آقای جهانگیری دوستان شما بدون آنکه به زیردستی‌هایشان محصولات را بدهند، به خارج صادر می‌کنند. این 4 درصد همان دلالان زالوصفت هستند. فردی که الان در زندان Prison است و الان از آن نام می‌برید را شما به عنوان فعال اقتصادی تقدیر کردید. چه کسی به او لوح تقدیر داد؟ وی افزود: کار دولت گذشته به من چه ربطی دارد که البته کارهای خوبی انجام داده است. مهم‌ترین کارش این بود که به روستاها سفر می‌کرد. شما سفرتان هم 4 درصدی است. به مرکز استانی سفر می‌کنید و در یکی دو جلسه حاضر می‌شوید و باز می‌گردید. قالیباف خطاب به جهانگیری نیز گفت: شما آمده‌اید کمک حال روحانی باشید تا در اعداد و ارقام و آمارها یاری‌اش کنید. اشکالی ندارد وقت مردم هم گرفته می‌شود. امروز همه می‌دانند که مشکلات از ضعف مدیریتی شما است.

ادامه مناظره پس از یک ربع استراحت

پس از پایان صحبت‌های قالیباف وقت بخش اول مناظره به پایان رسید و با تصمیم‌گیری جمعی قرار بر آن شد که ادامه مناظره پس از ربع ساعت استراحت انجام گیرد. پیش از پایان بخش اول روحانی خطاب به مجری برنامه گفت: آیا در آیین‌نامه شما ذکر شده است که اگر کسی به کسی تهمت زد و دروغ گفت، وقت دفاع را به شخص مقابل بدهید؟ چرا که چند مورد دروغ گفته شد اگر فرصت هست من می‌توانم به آنها جواب بدهم که مجری برنامه در این باره گفت: این در حوزه اختیارات ستاد نظارت بر تبلیغات انتخابات است و اگر اعلام کردند، این وقت را می‌دهیم.

دومین بخش از نخستین مناظره انتخاباتی کاندیداهای ریاست ‌جمهوری با اختصاص 2 دقیقه به هر کاندیدا جهت پاسخ به سؤال مجری آغاز شد. حسن روحانی در بخش دوم مناظره‌ انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری در پاسخ به اینکه مهم‌ترین برنامه دولت‌ شما در ایجاد تعادل میان اشتغال بانوان و صیانت از نقش آنان در خانواده چیست؟ اظهار کرد: مسأله اشتغال بانوان اهمیت فراوان دارد و در این دولت یک اقدام مهمی انجام شده که اشتغالی که برای جوانان ایجاد کرده‌ایم 700 هزار موردش به بانوان اختصاص یافته است و حتی بانوان توانسته‌اند در آزمون‌های ورودی به مشاغل 53 درصد موفقیت به دست آورند. مصطفی میرسلیم در پاسخ به سؤالی مبنی بر میزان سهم و نقش دولت در حل مسأله ترافیک در دولت ایشان پاسخ داد: در حال حاضر در تهران و برخی دیگر از شهرها از ترابری عمومی مانند مترو استفاده می‌شود که البته کافی نیست چراکه فقط 20 تا 30 درصد ترابری ما عمومی است. دولت با اختصاص دادن تسهیلات به کمک به حوزه ترابری عمومی موظف است. مخصوصاً در تهران که اغلب وزارتخانه‌ها در این شهر هستند و باید از ترابری عمومی استفاده بیشتری بکنند. اسحاق جهانگیری به عنوان نامزد سوم در پاسخ به این پرسش که برای حفظ و تقویت موقعیت اجتماعی نخبگان و پیوند پایدار آنها با مراکز صنعتی چه برنامه‌ای دارید، اظهار کرد: ملت ایران هم هویت ملی و هم هویت دینی دارد و به ایرانی بودن خود افتخار می‌کند. این موضوعات در تمام پایش‌هایی که انجام شده دیده می‌شود. آنها وضعیت را نه سیاه می‌بینند و نه سفید. امروز کشور ما از دانش بسیار بالایی برخوردار است و یکی از وظایف معاون رئیس‌ جمهوری به همراه بنیاد ملی نخبگان این است که از آنها در تمام امور استفاده و آنها را سازماندهی کند.

سید ابراهیم رئیسی در این بخش در پاسخ به سؤالی درخصوص برنامه‌های خود در حوزه تقویت فرهنگ پهلوانی و آسیب‌های موجود در عرصه ورزش، گفت: ورزش Sport همگانی توسط خود مردم و با حمایت دولت دنبال می‌شود. ورزش قهرمانی نیز در حوزه مدال آوری بسیار اهمیت دارد و در حال حاضر منبع اقتصادی بسیاری از کشورهای امریکای لاتین همچون برزیل از ورزش قهرمانی است که باید اولویت جدی دولت تلقی شود. اگر چه در ادامه مناظره مجری از محمدباقر قالیباف پرسید «با توجه به خطر پیر شدن جمعیت در صورتی که رئیس جمهوری شوید، مهم‌ترین طرح و برنامه شما در جهت افزایش نرخ افزایش جمعیت چیست؟» اما وی به جای جواب دادن به این سؤال گفت: چون انتهای پارت اول آقای روحانی مطلبی را مطرح کردند که من درست نگفتم، می‌گویم مردم آماری که من گفتم درست است؛ در حقیقت این پدیده‌ای است که ما با آن روبه‌رو هستیم که به دوربین نگاه می‌کنیم و حرف می‌زنیم و بعد می‌گوییم آن حرف درست نیست. درخصوص آن تحول اقتصادی، گفتید که این سایت‌ها بی‌نام و نشان است. این خبر خود سایت دولت است. من خواهش کردم که تصویر و نطق ایشان را در نطق‌های انتخاباتی در همین تلویزیون پخش کنیم که اجازه ندادند.

هاشمی طبا به‌عنوان ششمین کاندیدا در وقت دو دقیقه‌ای خود در ارتباط با اقداماتش برای بازگرداندن ایرانیان نخبه از خارج به کشور اظهار کرد: طبیعتاً فضای کسب و کار و فضای جامعه باعث می‌شود که افراد گرایش به بازگشت و سرمایه‌گذاری داشته باشند. باید با شناسایی این افراد و ایجاد تسهیلات، همچنین ایجاد مقررات و جلوگیری از سرگردانی آنها فضا را برای بازگشتشان مهیا کنیم. بعد از اتمام پرسش‌ها، نامزدها در فرصت باقی مانده به جمعبندی اظهارات خود پرداختند که این بخش هم به مناظره دو به دو روحانی و قالیباف بدل شد. چه حسن روحانی تأکید کرد که قالیباف سه ادعای دروغ به وی نسبت داده است؛ به گفته روحانی، او در سخنرانی خود درباره ایجاد 4 میلیون شغل، گفته است اگر سالانه 10 میلیون توریست وارد کشور شود، این تعداد شغل ایجاد می‌شود. روحانی همچنین در خصوص وعده 100 روزه خود نیز گفت: ارائه برنامه 100 روزه در دنیا مرسوم است و همه یک برنامه 100 روزه و یک برنامه 4 ساله برای دولت خود دارند و من نیز با پایان 100 روز از کار دولت فعالیتهای انجام شده را اعلام کردم که یکی ازآن‌ها توافق هسته‌ای و توافق موقت ژنو بود. روحانی با تأکید بر اینکه اتهامات وارده دروغ است، افزود: من در مراسمی که نقشی در آن نداشتم و برنامه صادر‌کننده‌های برتر بود دعوت شده بودم تا جایزه بدهم.در اینجا محمدباقر قالیباف به میان حرف حسن روحانی آمد و گفت: رئیس قوه قضائیه اعتراف کردند که به ستاد شما کمک شده است؛که روحانی ادامه داد: ستاد من هم تکذیب کرده و همه شاهد بودند، یک آدم مفسد محکوم به اعدام execution ادعایی کرده، آیا این ادعا قابل قبول است؟ من در اینجا به مردم می‌گویم که هر سه مطلب مطرح شده دروغ محض است.

سید ابراهیم رئیسی نیز درجمع‌بندی پایانی سخنان خود، خطاب به حسن روحانی گفت: آقای روحانی دولت اگر بخواهد دولت باشد باید براساس قانون عمل کند. در قانون برنامه توسعه آمده است که باید یک میلیون شغل ایجاد شود و کسی که مسئولیت دولت را برعهده می‌گیرد باید بتواند این میزان شغل را محقق کند چراکه این یک وظیفه قانونی است و ما هم برای تحقق یک میلیون شغل در کشور برنامه داریم. این کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری با بیان اینکه باید به وضعیت بیکاران و بی‌مسکن‌ها توجه جدی شود، اظهار کرد: نشاط جامعه ایجاب می‌کند که به وضعیت بیکاران و بی‌مسکن‌ها توجه شود و این اراده جدی می‌خواهد که این موضوع به نتیجه درستی برسد و من نیز در زمینه کمیته امداد و افزایش چندبرابری امکاناتش کار خوبی می‌دانم اما کاش این کار در ابتدای دولت انجام می‌شد نه در چهار ماه آخر عمرش. مصطفی هاشمی‌طبا نیز در جمع‌بندی صحبت‌های خود در مناظره دیروز گفت: همه دوستان دغدغه کار و خدمت دارند اما خیلی از این وظایفی که تعریف شد بیشتر از حد و حدود امکانات دولت است و بسیاری از خدمات دولت‌ها در این بین فراموش می‌شود.

دولت‌ها به هر حال باید اولویت کاری در برنامه‌های خود داشته باشند و بتوانند به دور از حاشیه‌ها سیاستگذاری دقیقی داشته باشند. میرسلیم طی سخنان پایانی خود در نخستین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری با اشاره به اولویت‌هایش در صورت به دست گرفتن دولت آینده اظهار کرد: من با کمک شما ایرانیان شاداب، متدین، جمع‌گرا و قانون‌گرا به فضل خدا خواهم توانست پیشرفت و توسعه کشور را میسر سازم و به کانون خانواده‌ها اصالت بخشم و زندگی دور از اسراف و تجمل‌گرایی را در جامعه نهادینه کنم. برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.

 

اخبار وبگردی را در اینجا بخوانید: