نظریه های جالب درباره خمیازه کشیدن

به گزارش رکنا، همه انسان‌ها و بیشتر حیوانات خمیازه می‌کشند. حتی فکر کردن در مورد خمیازه کشیدن نیز باعث می‌شود که شما این کار را انجام دهید. خمیازه کشیدن یکی از مسری‎‌ترین و غیرقابل کنترل‌ترین کارهایی است که بدن انجام می‌دهد. اما چرا خمیازه می‌کشیم؟ آیا جلوگیری از خمیازه کشیدن سلامتی ما را به خطر می‌اندازد؟ در مورد اینکه چرا مردم خمیازه می‌کشند نظریه‌های زیادی وجود دارد. در این مطلب به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

دانشمندان هنوز در مورد اینکه چرا ما خمیازه می‌کشیم به اجماع نرسیده‌اند. برخی از دانشمندان استدلال می‌کنند که خمیازه یک عملکرد فیزیولوژیکی است برای کمک به بیدار شدن یا خنک شدن مغز. برخی دیگر استدلال می‌کنند که خمیازه کشیدن یک عملکرد روانی اجتماعی است و به افراد این امکان را می‌دهد که بفهمند آن روز خواب آلود، بی‌حوصله یا استرسی هستند.

نظریه شماره 1: خمیازه کشیدن مغز را در مواقع “کسالت” یا “خستگی” بیدار می‌کند

یک نظریه معتقد است که خمیازه کشیدن ممکن است به بیدار نگه داشتن مغز در طول فعالیت‌های خسته‌کننده کمک کند تا فرد آن‌ها را به شکل صحیح انجام دهد.

هنگام خمیازه چه اتفاقی در بدن می‌افتد؟

عمل خمیازه کشیدن عضلات صورت و گردن را مجبور به حرکت می‌کند. محققان بر این باورند که این حرکت ممکن است شریان کاروتید را تحریک کند و منجر به افزایش ضربان قلب و ترشح هورمون‌های تحریک‌کننده بیداری شود. شریان کاروتید، یکی از رگ‌های خونی مهم در بدن است که در گردن قرار دارد. ناحیه‌ای از گردن که می‌توان نبض را حس کرد دقیقا جایی است که شریان کاروتید به دو شاخه داخلی و خارجی تقسیم می‌شود؛ دقیقا در زیر فک. شریان کاروتید به آئورت متصل است که خون را از درون قلب به بیرون منتقل می‌کند. وظیفه اصلی شریان‌های کاروتید این است که خون را به سمت گردن و ناحیه بالای آن بفرستند.

کارشناسان این نظریه را مطرح می‌کنند که خمیازه کشیدن ممکن است مستقیماً بر فعالیت مغز تاثیر بگذارد؛ زیرا باعث می‌شود مایعات مغز از موقعیت استراحت دور شوند و به حالت فعال‌تر بروند.

محققان شواهد بیشتر به این فرضیه خود اضافه کرده‌اند. آنها فعالیت‌هایی که در طی آن احتمال بیشتری وجود دارد تا افراد خمیازه بکشند را بررسی کرده‌اند. آنها در این بررسی این سوال را مطرح می‌کنند که آیا  تا به حال دقت کرده‌اید شما زمانی که درگیر فعالیت‌های منفعلانه‌تری مانند رانندگی، تماشای تلویزیون یا گوش دادن به یک سخنرانی هستید بیشتر خمیازه می‌کشید؟ محققان می‌گویند نتیجه این بررسی که نشان می‌دهد رابطه مستقیمی بین خمیازه کشیدن و فعالیت‌های منفعلانه وجود دارد، می‌تواند معید این فرضیه باشد که خمیازه کشیدن به بیداری مغز انسان کمک می‌کند.

خمیازه کشیدن چه تاثیری بر پوست ما دارد؟

محققان می‌گویند رسانایی الکتریکی پوست هنگام خمیازه کشیدن افزایش می‌یابد؛ دقیقا مشابه اثرات کافئین که باعث می‌شود ما بتوانیم ساعات بیشتری از شب را بیدار بمانیم. محققان حدس می‌زنند که بدن در برابر خمیازه و خوردن کافئین پاسخ فیزیولوژیکی مشابهی نشان می‌دهد و این پاسخ مشابه نشان‌دهنده این است که خوردن کافئین و خمیازه کشیدن عملکرد یکسانی دارند.

نظریه شماره 2: خمیازه به “خنک” شدن مغز کمک می‌کند

خمیازه کشیدن به تنظیم حرارت مغز یا فرآیندی که توسط آن مغز دمای مرکزی خود را حفظ می‌کند، کمک می‌کند. در طول خمیازه، ماهیچه های صورت منقبض می‌شوند و جریان خون را به سمت صورت افزایش می‌دهند. صورت جایی است که گرما می‌تواند راحت‌‎تر از بین برود. چشمان برخی از افراد هنگام خمیازه آب می‌‌آید که این امر گرما را نیز آزاد می‌کند. به همین ترتیب، تنفس عمیق هوای تازه، به ارسال خون خنک‌تر به مغز کمک می‌کند. اگرچه تحقیقات بیشتری در این مورد نیاز است، اما مطالعات اولیه بر روی انسان و حیوانات شواهدی ارائه می‌کند که به این نظریه قوت می‌دهد. برای مثال، مطالعه‌ای روی طوطی‌ها نشان داد که وقتی دمای محیط افزایش می‌یابد، خمیازه می‌کشند.

آزمایش‌های انجام شده:

    در مطالعه‌ای روی انسان‌ها، محققان یک کیسه با آب گرم یا یک کیسه یخ روی پیشانی شرکت‌کنندگان قرار دادند درحالی که فیلم‌هایی از خمیازه کشیدن افراد را تماشا می‌کردند. کسانی که کیسه آب گرم داشتند در پاسخ به ویدئوها بیشتر خمیازه می‌کشیدند در حالی که آنهایی که کیسه یخ داشتند کمتر خمیازه کشیدند.

    یک مطالعه دیگر از شرکت کنندگان خواسته بود تا چند باری که در طول زمستان و تابستان خمیازه کشیدند را گزارش دهند. محققان متوجه شدند که احتمال بیشتری دارد که شرکت‌کنندگان به طور قابل توجهی در ماه‌های گرم تابستان خمیازه بکشند. اما در نهایت این مطالعات آن‌ها دریافتند که علاوه بر گرما، در موقعیت‌هایی احتمال خمیازه کشیدن بیشتر می‌شود مثل مولتیپل اسکلروزیس، اضطراب یا سکته مغزی که ممکن است خمیازه کشیدن علائم آنها را به طور موقت تسکین دهد. این شرایط اغلب باعث خمیازه بیش از حد می‌شود که قطعا پاسخ طبیعی بدن است.

نظریه شماره 3: خمیازه مسری با مهارت‌های همدلی مرتبط است

اکثر مردم موافق هستند که خمیازه کشیدن مسری است. وقتی مردم خمیازه دیگران را می بینند تمایل دارند خودشان هم خمیازه بکشند. حتی خواندن یا فکر کردن در مورد خمیازه کشیدن می‌تواند باعث خمیازه کشیدن شود. مسری بودن خمیازه نشان می‌دهد که ممکن است یک واکنش همدلانه باشد که به انسان و سایر پستانداران کمک می کند تا ارتباط برقرار کنند.

تصویربرداری از مغز نشان می‌دهد زمانی که فردی درحال خمیاز کشیدن است و شخصی او را تماشا می‌کند، بخش‌هایی از مغزش که با همدلی و رفتار اجتماعی مرتبط است بیش از پیش فعالیت می‌کند.

تحقیقات نشان می‌دهد که هر چه شخصی احساس نزدیکی به شخص دیگری داشته باشد، احتمال خمیازه کشیدن آن شخص بیشتر می‌شود.

به عبارت دیگر، احتمال خمیازه کشیدن یک فرد پس از دیدن خمیازه یکی از دوستان یا اعضای خانواده بیشتر از یک آشنا یا غریبه است. با این حال جالب است که بدانید انسان‌ها در دوران نوزادی هم خمیازه می‌کشند اما تا حدود 4 تا 5 سالگی مستعد خمیازه‌های مسری نمی‌شوند. یعنی انسان‌ها تا زمانی که مسیرهای ذهنی خود را برای درک احساس دیگران ایجاد نکرده‌اند دچار این همدلی نمی‌شوند.

خمیازه بیش از حد، دلیلش چیست؟

از نظر طبی، خمیازه بیش از حد، خمیازه بیشتر از یک بار در دقیقه است. خمیازه مکرر ممکن است موجب واکنش سنکوپ وازوواگال شود که شرایط پزشکی باعث آن می‌شوند. عصبی به نام واگ که از مغز تا شکم، در گلو امتداد دارد، فعالیت زیاد در این عصب، موجب خمیازه مکرر شما می‌شود.

شرایط پزشکی که خمیازه مکرر می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد، شامل:

اختلالات خواب

اگر در طول شب به اندازه کافی نمی خوابید، ممکن است دچار مشکلاتی مانند: بی خوابی، آپنه خواب، سندرم پای بی قرار، پارازومنی، اختلالات ریتم شبانه روزی و غیره باشید. همه این مسائل، خواب را مختل می کنند. به مرور زمان، اگر خواب با کیفیتی نداشته باشید، خستگی شما فروکش نمی کند و خمیازه شما زیاد می شود.

از عارضه‌های جانبی خواب کم می‌توان به این موارد اشاره کرد:

    اضطراب

همه اضطراب را می‌شناسیم که حد بالاتری از نگرانی است و باعث خمیازه کشیدن می‌شود. خمیازه با تاثیر گذاشتن بر سیستم تنفسی، قلب و فشار خون، بصورت خمیازه مکرر ظاهر می‌شود.

    واکنش به داروها

گاهی داروهایی مصرفی شما می‌تواند باعث خمیازه شود، مخصوصاً اگر این داروها باعث خستگی و خواب آلودگی شوند.

چند دارو وجود دارد که دلیل این امر است:

    داروهای آلرژی

    داروهای ضد افسردگی

    داروهای ضد درد

خمیازه مکرر ناشی از مشکلات قلبی

طبق شواهد، حمله قلبی در افراد، در روزهای قبل خمیازه زیاد شده است. خمیازه کشیدن در مورد خونریزی در اطراف قلب خبر می دهد. در صورت بروز نشانه هایی چون: تنگی نفس، گیجی، حالت تهوع، سریع به پزشک مراجعه کنید.

سکته مغزی

اگر فردی دائم خمیازه می‌کشد، شاید مغز با خمیازه کشیدن بیش از حد، تلاش می‌کند دمای مغز و بدن را پایین بیاورد. این امر به مغز کمک می‌کند تا با آسیب ناشی از سکته مغزی کمک کند.

صرع

مشکل صرع یا تشنج در مغز اتفاق می‌افتد. مانند سکته مغزی که مغز، فرد را مجبور به خمیازه می‌کند تا آثار مخرب تشنج کم شود. یا اینکه سطح انرژی شما پس از حمله کاهش یافته، خمیازه می‌کشید.

سخن آخر

اگر احساس می‎‌کنید که بیش از حد معمول خمیازه می‌کشید و علائم دیگری را در فعالیت‌های روزمره خود می‌بینید که باعث اخلال در کارهای شما می‌شود، باید به پزشک مراجعه کنید.

بهتر است در هنگام ملاقات با پزشک از میزان تعداد خمیازه‌هایتان در طول روز و علائم همراه آن مانند تاری دید، خستگی مفرط، بدن درد و… بگویید. این اطلاعات می‌تواند به پزشک کمک کند تا در صورت وجود بیماری زمینه‌ای، آن را تشخیص دهد و براساس نیازهای فردی، توصیه‌های درمانی را انجام دهد.