تا کرونا تمام نشده این حرف ها را نزنید

نکاتی درباره واکنش‌های درست ‌و ‌غلط به صحبت‌های دیگران در شرایط‌ بحرانی و این‌که چرا باید در دوران همه‌گیری کرونا بیشتر از قبل اهل مدارا باشیم؟

به گزارش رکنا، این‌ روزها اخبار پزشکی درباره رفتار جدید ویروس و توصیه‌های بهداشتی، با هشدارهای روان‌شناسی همراه شده ‌است. اوایلِ شروع همه‌گیری، عمده تمرکز بر شناخت عملکرد زیستی ویروس بود و حالا هر چه زمان می‌گذرد، درباره پیامدهای روان‌شناختی‌ اش بیشتر در سایت‌های خبری و فضای‌مجازی می‌شنویم و می‌خوانیم، مثلا: «ترس از بیماری، ترس از مرگ، انتشار اخبار غلط و شایعات، تداخل در فعالیت‌های روزمره، مقررات منع یا محدودیت سفر و عبور و مرور، کاهش روابط اجتماعی، بروز مشکلات شغلی و مالی و ده‌ها پیامد دیگر سلامت روان افراد جامعه را تهدید می‌کند. 

« استرس و اضطراب ناشی از تهدید مداوم سلامت جسمانی شخصی و عزیزان، به‌تنهایی برای ایجاد آشفتگی کافی است و انزوای همراه با قرنطینه شدن ترکیب مرگباری ایجاد کرده و بسیاری از افراد را به‌سوی افسردگی سوق داده‌است.

«همه‌گیری ویروس کرونا احتمالا از زمان جنگ‌جهانی دوم به این سو، بیشترین اثر روانی را بر مردم خواهد گذاشت و عواقب منفی آن می‌تواند تا چندین سال طول بکشد. بخشی از مخاطب این هشدارها مسئولان هستند که باید با برنامه‌ریزی در سطح کلان جلوی آسیب‌های روانی را بگیرند و بخشی دیگر از آن‌ها خطاب به ماست که بیشتر مراقب خودمان و اطرافیان‌مان باشیم. ما حالا نسبت به گذشته، به افراد بیشتری در دوستان و آشنایان‌مان برمی‌خوریم که از نظر روانی آسیب دیده‌اند یا در معرض آسیب‌اند.

اگر ندانیم چه اتفاقی در حال رخ دادن است، به‌احتمال زیاد از رفتارِ متفاوت اطرافیان‌مان نگران، ترسیده یا دلخور می‌شویم و فرصت را برای کمک کردن به آن‌ها از دست خواهیم ‌داد. در ادامه از خلال چند گفت‌وگوی فرضی، راجع به واکنش‌های درست و غلط به کسانی حرف می‌زنیم که تحت فشار روانی هستند

حمایت گری به جای نادیده‌ گرفتن

- یه قرار بیرون بذاریم؟ +حال ندارم. -اوکی، پس هر وقت حال داشتی.

به ظاهر این گفت وگو هیچ ایرادی ندارد. حتی شاید بارها بین شما و دوست‌تان تکرار شده‌باشد اما در شرایط فعلی، لازم است حساسیت و مراقبت بیشتری به‌خرج بدهید، به‌ویژه اگر می‌دانید طرف مقابل مدت زیادی است که بی‌حوصله و کسل شده‌است. حالش را بپرسید و به او اطمینان بدهید اگر کاری از عهده‌تان ساخته‌است، دریغ نخواهید کرد.

احترام به جای پافشاری

-حال ندارم. +چی شده؟ -اتفاق خاصی نیفتاده. +حالا دیگه من غریبه شدم؟

قدم بعدی در ارتباط با دوستی که احتمال می‌دهید ناخوش‌احوال باشد، نحوه واکنش شما به تمایل نداشتن او برای حرف زدن است. طبیعی است که دوست‌تان در برابر احوال‌پرسی شما پاسخ درستی ندهد؛ شاید به این دلیل که خودش هم نمی‌داند دقیقا مسئله‌اش چیست یا نمی‌خواهد شما را نگران کند.

نکته مهم این است که این سکوت را به‌غلط تفسیر نکنید و به‌پای بی‌اعتمادی او به خودتان یا کمرنگ شدن رابطه دوستانه‌تان نگذارید. پافشاری شما برای وادار کردن او به حرف زدن با جملاتی مثل گفت وگوی بالا، نه‌تنها کمکی نمی‌کند بلکه باعث احساس گناه در دوست‌تان می‌شود. به جای آن می‌توانید بگویید: «هر وقت آمادگی حرف زدن داشتی، می‌تونی روی من حساب کنی».

مواجهه به جای دور زدن موضوع

-حال ندارم. +چی شده؟ -احساس بیهودگی و اضافی بودن می‌کنم +راستی فلان موضوع رو برات تعریف کردم؟

وقتی به طرف مقابل اطمینان می‌دهید که می‌تواند روی شما به‌عنوان یک شنونده حساب کند، نمی‌توانید از زیر بار شنیدن، شانه خالی کنید. ممکن است حرف دوست‌تان برای شما شوکه‌کننده، ناراحت‌کننده یا ترسناک باشد ولی باید آمادگی شنیدنش را داشته‌باشید.

طبیعی است که واکنش هیجانی شما متناسب با حرف دوست‌تان خواهد بود ولی نباید موضوع را دور بزنید. اگر در آن لحظه نمی‌دانید رفتار درست چیست، صرفا با واکنش‌های ساده‌ای مثل «آها...»، «خب؟»، «دیگه چی؟» او را به ادامه صحبت تشویق کنید.

پذیرش به جای دست‌کم گرفتن

-احساس بیهودگی و اضافی بودن می‌کنم. +داری شلوغش می‌کنی. بیهودگی یعنی چی؟ تو کارتو داری و خانواده‌ات دوستت دارن.

دست‌کم گرفتن مسئله طرف مقابل، یکی از رایج‌ترین واکنش‌ها در مواقع بحرانی است. گاهی واقعا فکر می‌کنید مشکل دوست‌تان، آن‌قدر هم که او فکر می‌کند، بزرگ نیست؛ گاهی هم از شدت بزرگی‌اش غافل‌گیر می‌شوید و فکر می‌کنید اگر آن را بی‌ارزش‌تر از آن چه هست نشان بدهید، کمکی در حل آن می‌کند. دست‌کم گرفتن به هر دلیلی که باشد، اشتباه و بی‌فایده است. به جای آن بهتر است بگویید: «حتما برات سخته»، «می‌دونم که چقدر ممکنه اذیت شده‌باشی»، «کاری از دست من برمیاد؟».

کمک گرفتن از تجربیات شخصی به جای شخصی کردن مشکل

-احساس بیهودگی و اضافی بودن می‌کنم. +منم این مشکلو داشتم. چند سال پیش خیلی به‌هم ریخته‌بودم.

اگر طبق پیشنهادهای بالا پیش‌ آمده‌باشید، تا الان در کم‌کردن بار نامرئی روی شانه‌های‌ دوست‌تان نقش مهمی داشته‌اید. صرف حرف زدن با یک فرد مطمئن و رازدار، به تخلیه هیجانات منفی کمک می‌کند. شاید فکر کنید حالا وقتش رسیده که وارد میدان عمل شوید و به تجربیات شخصی خودتان رجوع کنید. مرز بین شخصی کردن مشکل و کمک گرفتن از تجربیات شخصی، خیلی باریک است. حواس‌تان باشد که بارِ مشکلات خودتان را به ناراحتی دوست‌تان اضافه نکنید.

همراهی در پیدا کردن راهکار به جای راهکار دادن

- احساس بیهودگی و اضافی بودن می‌کنم. +به خاطر تو خونه نشستنه. صبح‌ها برو پارک بدو!

باید بدانید دوست‌تان کی از شما راهکار می‌خواهد و کی فقط می‌خواهد شنونده باشید. اگر در حرف‌هایش به چیزی شبیه به «حالا چی کار کنم؟» برخوردید، به‌جای راهکار دادن، سعی کنید او را در پیدا کردن راهکار همراهی و حمایت کنید. «چی می‌تونه حالت رو بهتر کنه؟»، «دلت می‌خواد چه تغییری در وضعیت ایجاد کنی؟»، «اگه برای این تصمیم به کمک من نیاز داشتی، حتما بهم بگو». بهترین توصیه شما به دوست‌تان این است که برای حل مشکلش از یک روان‌شناس یا روان‌پزشک کمک بگیرد. «می‌فهمم که شرایط سختی داری. نظرت چیه مسئله رو با یک درمانگر خوب در میان بذاری؟».آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.