خداحافظی با لکنت زبان / از دردسرها تا راه‌حل‌های درمان ناروایی گفتار
سلامت رکنا : شاید شما هم با یک کودک دارای اختلال لکنت روبه‌رو شده‌اید و در وهله اول نمی‌دانستید که باید چه عکس‌العملی در قبال او انجام دهید تا متوجه دستپاچگی شما نشود.
لکنت زبان این اختلال زبانی نه‌تنها والدین بلکه اطرافیان کودک را هم نگران می‌کند؛ البته این نگرانی بی‌علت هم نیست.
به گزارش رکنا ، متاسفانه در جامعه ما کمتر درباره این اختلال سخن گفته‌شده است. بیشتر کودکانی که دچار لکنت زبان هستند، می‌دانند که چه می‌خواهند بگویند و شاید بارها آن را تمرین و تکرار کرده‌اند ولی قادر به بیان آن نیستند.
لکنت زبان از مهم‌ترین و متداول‌ترین اختلالات تکلمی است که در صورت درمان نشدن در همان سال‌های ابتدای کودکی ممکن است به اختلالی ماندگار تبدیل شود. به همین منظور علی‌اصغر ذبیحی؛ کارشناس ارشد گفتاردرمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره لکنت، راه‌های درمان و نقش اساسی والدین در این مطلب برایتان می‌گوید.
لکنت زبان چیست؟
شاید تا به حال کمتر تعریف علمی از لکنت زبان شنیده باشیم و بیشتر تعریف این مشکل در همان حالاتی که در مبتلایان دیده‌ایم در اذهان ما شکل گرفته باشد. علی‌اصغر ذبیحی؛ کارشناس گفتار درمانی می‌گوید: «لکنت زبان یا ناروانی گفتار، اختلالی درروند عادی صحبت کردن است که براثر تکرار، کشیده گویی و قفل‌شدگی کلمات در هنگام صحبت کردن ایجاد می‌شود و الگوی مرتب کلامی را بر هم می‌زند.»
انواع لکنت زبان در کودکان
همان‌طور که اشاره کردیم، لکنت انواع متفاوتی دارد. تکرار یک‌صدا یا هجا مانند « س- س-سلام» را لکنت تکرار می‌گویند و اگر این کلمات به‌صورت کشیده ادا شود مانند «سسسسسسلام» لکنت ممتد گفته می‌شود و در شکل دیگر اختلال کلامی ما شاهد قفل شدن کلمات مانند «آ…ب» هستیم که این خود می‌تواند آغازی برای یک اتفاق ناخوشایند برای کودک باشد.
لکنت زبان در چه سنی بیشتر شایع است؟
علی‌اصغر ذبیحی می‌گوید: «هرکس در هر سنی ممکن است دچار لکنت زبان شود؛ بیشترین شیوع لکنت در میان کودکانی است که در حال یادگیری جمله‌سازی با کمک کلمه‌ها هستند؛ یعنی همان ابتدایی‌ترین زمان برای بیان کلمات و جمله‌ها در زندگی هر کودک که در صورت خوش‌شانس نبودن یا فراهم نبودن شرایط، سخن گفتن تبدیل به اختلال زبانی می‌شود. ناروانی گفتاری معمولا از دو ماهگی تا شش سالگی در کودکان رخ می‌دهد.»
نقش استرس روی لکنت زبان
علی‌اصغر ذبیحی می‌گوید: «هیجانات، احساسات، تنش‌ها، ضربه‌های عاطفی و استرس همگی ازجمله عوامل روانی گوناگونی هستند که می‌توانند تاثیر منفی بر گویش و کلام بگذارند. مهم‌ترین این عوامل استرس است که می‌تواند نقشی اساسی در رشد این بیماری برای کودکان ایجاد کند. استرس ممکن است از محیط استرس‌زای خانه یا مهدکودک و مدارس گریبانگیر کودکان شود و اگر این کودکان دارای لکنت زبانی کوچک هم باشند لکنت آن‌ها شدت بیشتری می‌گیرد.»
فرق بین لکنت طبیعی و لکنتی که اختلال به‌حساب می‌آید چیست؟
علی‌اصغر ذبیحی کارشناس گفتار درمانی می‌گوید: «دو نوع درگیری کلامی برای درمان وجود دارد.
لکنت طبیعی: در همان سال‌های ابتدایی سخن گفتن کودکان ایجاد می‌شود و کودک هنوز هنر سخن گفتن را به‌خوبی یاد نگرفته است به همین دلیل دچار لکنت طبیعی می‌شود. در این نوع از لکنت جای نگرانی وجود ندارد و بعد از چند جلسه گفتاردرمانی این مشکل به‌طور کامل حل می‌شود.
اختلال لکنت: اختلالی که به‌صورت ارثی یا قرار گرفتن در شرایط استرس‌زا ایجادشده است. در این نوع از لکنت باید کودک تحت نظر روان‌درمانگران قرار بگیرد تا مراحل درمانی را طی کند.»
لکنت ناگهانی چیست؟
لکنت ناگهانی همان‌طور که از نامش هم پیداست؛ لکنتی است که به‌صورت ناگهانی و براثر علت‌های روان‌شناختی مانند ترس و وحشت ناگهانی به سراغ کودکان می‌آید و معمولا بعد از مدتی به‌طور خودبه‌خود رفع می‌شود. لکنت ناگهانی زبان اگرچه یک موضوع نگران‌کننده برای والدین است اما در بیشتر کودکان بدون نیاز به مراجعه به متخصص و به مرور زمان بهبود پیدا می‌کند. بااین‌حال برای بعضی‌ها این اختلال می‌تواند مادام‌العمر بوده و باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد فرد در مدرسه یا محیط کار شود.
روش‌های درمانی لکنت زبان
لکنت زبان در کودکان به شدت به روش‌های درمانی نیاز دارد و در صورت پشت گوش انداختن زمان درمان، ممکن است جبران‌ناپذیر باشد. البته کودکان خود به‌تنهایی قادر به درمان نیستند و کمک والدین می‌تواند زندگی آن‌ها را برای همیشه تغییر دهد. درمان همیشه مهم‌ترین بخش از روند یک بیماری به شمار می‌رود. او می‌گوید: «درمان واقعی بر اساس شرایط خاص هر کودک متفاوت است. البته مهم‌ترین درمان در کودکان فراهم کردن محیط پر از آرامش است.
محیطی که کودک در آن از استرس، ترس و عصبانیت به دور باشد تا بتواند بر ترس و هیجانات خود در صحبت کردن و بیان کلمات غلبه کند. البته باید بگوییم که در درمان لکنت زبان کودک هیچ دارویی تأیید نشده است و کودک باید تحت درمان گفتار درمانگران قرار بگیرد تا در یک بازه زمانی بتواند صحبت کردن خود را ارتقا دهد. رژیم‌های غذایی هم می‌توانند نقشی اساسی درروند درمان داشته باشند. کودکانی با مشکلات گفتاری باید غذاهای با طبع سرد کمتر مصرف کنند و همچنین والدین باید حواس‌شان به همزمانی غذاهای طبع گرم و سرد باهم باشد. این نوع از غذاها باعث شدت لکنت می‌شود.»
نقش والدین در بهبود لکنت زبان فرزندان
والدین نقشی اساسی در بهبود مشکلات کلامی کودک خود دارند. آن‌ها باید از یک متخصص گفتار درمانی استفاده کرده و مراحل درمان را شروع کنند. هرچه اقدام برای حل مشکل لکنت در سنین پایین‌تری انجام شود معمولا احتمال درمان بیشتر است و هرچه سن بیشتر شود امکان درمان کمتر می‌شود. البته مهم‌ترین کار برقراری آرامش و محیط عاطفی خوب برای کودک است. علاوه بر این والدین باید به صحبت کردن خود در محیط خانه توجه کنند و آرامش گفتاری را در کلام خود برقرار کنند. خواندن کتاب داستان، شعر و متون آهنگین از بیشترین میزان تأثیر درروند بهبود کودک برخوردار است.
در این پروسه درمانی، کاهش سرعت گفتار تاثیرگذار است هرچه سرعت بالاتر برود امکان افزایش لکنت بیشتر می‌شود. نکته حائز اهمیت این است؛ اگر لکنت کودک‌تان تازه شروع شده است هرگز به کودک فشار نیاورید و او را از این بیماری مطلع نکنید یا به او تذکر ندهید. اگر کودک را از این مشکل آگاه کنید؛ ممکن است این لکنت ماندگار شود و حساسیت او نسبت به صحبت کردن زیاد شود. کودکان به‌شدت از صحبت کردن والدین الگو برداری می‌کنند؛ پس سعی کنید تا شمرده سخن بگویید و در آخر؛ از روند درمان خسته نشوید ممکن است درمان سه ماه تا یک سال به طول انجامد. البته این مدت‌زمان در کودکان متغیر است.
دلیل لکنت زبان در کودکان!
متاسفانه هنوز علت اصلی لکنت به‌صورت کامل شناخته‌شده نیست و آن را «ان‌ام‌اف» یا صریح نبودن کلمات عنوان می‌کنند. علی‌اصغر ذبیحی، گفتاردرمانگر می‌گوید: «لکنت معمولا با هیجان می‌تواند کم‌وزیاد شود یا براثر استرس، تنبیه یا عصبانی کردن کودک به اوج خود برسد. البته در بعضی از خانواده‌ها این اختلال وجود دارد و سابقه فامیلی می‌تواند در ایجاد این بیماری نقشی اساسی را بازی کند. علاوه بر این؛ لکنت بعضی از کودکان به انتظارهای بالای خانواده‌ها و سبک زندگی پر از استرس آن‌ها هم مرتبط است.»
چه وقت باید از متخصص کمک گرفت؟
لکنت زبان هم مانند هر بیماری دیگر نیاز به متخصص دارد و والدین باید بعد از دیدن اولین علامت‌ها برای درمان اقدام کنند تا این بیماری ماندگار نشود. گفتار درمانگرها می‌توانند در این راه به کودکان کمک شایانی بکنند و مراحل درمانی را برای آن‌ها انجام دهند. مشکل کودک در ابتدا از طرف این متخصصین ارزیابی و مشخص‌شده و به والدین توضیح داده می‌شود تا بتوانند آن‌ها هم در محیط خانه با کودکان تمرین کنند. این تمرین‌ها برای توسعه تکنیک‌هایی است که به کودک کمک کند تا با لکنت خود کنار بیاید و از آن فراتر برود. البته برای کودکانی که لکنت زبان جدی دارند، ارزیابی و مداخله زودهنگام بسیار مفید است.
چگونه به کودک کمک کنیم؟
علی‌اصغر ذبیحی، گفتار درمانگر تاکید می‌کند در مواجهه با لکنت کودک واکنش منفی نشان ندهید، یا این‌که گفتارش را تصحیح و جمله‌اش را کامل نکنید. این مهم است که کودک متوجه شود آدم‌ها می‌توانند حتی وقتی لکنت دارند، به طور موثری ارتباط برقرار کنند. الگویی از حرف زدن آرام و شمرده باشید تا به کود‌تان کمک کنید سرعت حرف زدنش را کم کند.
به‌هیچ‌عنوان کودک را تصحیح نکنید و وقتی کودک تمایلی به صحبت کردن ندارد او را وادار به صحبت کردن نکنید. در مهمانی‌ها و مکان‌هایی که تعداد آدم‌ها بیشتر است او را کوچک نشمارید و از مشکل تکلم او با کسی سخن نگویید؛ آن‌ها سرتاپا گوش هستند تا ببینند الگوی رفتاری‌شان که همان والدین است چگونه با این مشکل رفتار می‌کنند. این امر باعث شدت اختلال گفتاری کودک شده و دیگر او مایل به سخن گفتن در جمع دوستان نخواهد بود و به طور مرتب از محیط‌هایی که شما را از دست خودش ناراحت می‌بیند، قطعا فرار می‌کند.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.
ارسال نظر