ماراتنی به سوی زندگی بدون دیالیز / انقلابی در داروهای پیوند کلیه

می‌گویند انتظار در جای خودش شیرین، انسان‌ساز و امیدساز است و دوره محکی است برای آزمودن صبر و طاقت آدمی در بوته آزمایش زندگی. اما بعضی انتظارها، انتظاری است که فارغ از همه دغدغه‌های مادی، به نفس کشیدن بعضی بند است. بهتر است بگوییم نفس کشیدن عده‌ای با این انتظار گره‌خورده و هرچه طولانی‌تر شود، دلهره‌هایشان برای ادامه نفس کشیدن، بیشتر می‌شود.

به گزارش رکنا ، انتظار برای دریافت عضوی که همه اعضای بدن چشم به راه آن دارند که خون تصفیه شده را برایشان بفرستد، انتظار کمی نیست. حال این روزها هموطنان دیالیزی ما، پر از انتظاری است که تصورش هم سخت است؛ انتظار دریافت کلیه.

نزدیک به یک سال است که پیوند کلیه از اهداکننده زنده کم شده و این مسئله نگرانی افراد نیازمند به پیوند و پزشکان این حوزه را رقم زده است. اتفاقی که انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی ایران معتقد است با اجرای طرح «نام‌نویسی یکپارچه سیستمی» از سوی وزارت بهداشت رخ داد و زمان دریافت کلیه را برای پیوند طولانی کرده است.

پیوند کلیه و مشکل پیش آمده بر سر راه پیوند از اهداکننده زنده را در گفت‌وگو با مسئول روابط عمومی انجمن حمایت از کلیه ایران و فواید این نوع پیوند را در گفت‌وگو با رئیس بخش پیوند بیمارستان شهید مدرس تهران بررسی کردیم. تلاش ما برای گفت‌وگو با دکتر شادنوش، رئیس مرکز امور بیماری‌های پیوند وزارت کشور نتیجه نداد.

طرحی که بیمار را نمی‌بیند

آمارهای موجود رقم پیوند کلیه در ایران را سالانه دوهزار و500 پیوند اعلام می‌کند که 57درصد آن پیوند از مرگ مغزی است و مابقی پیوندها از اهداکننده زنده.

در آمریکا یک سوم پیوند‌ها از اهداکننده زنده و دوسوم از مرگ مغزی است.

مسئول روابط عمومی انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی ایران دراین‌باره می‌گوید: «بدیهی است که پیوند کلیه از فرد زنده به مراتب نتیجه بهتری نسبت به پیوند از مرگ مغزی در طولانی‌مدت دارد، بنابراین افرادی که دچار نارسایی کلیه هستند و دیالیز هم می‌شوند، تمایل‌شان به پیوند کلیه از اهداکننده زنده بیشتر است.»

«ابراهیم خباززاده»با اشاره به کاهش تعداد پیوند از اهداکننده زنده در سال اخیر می‌گوید: «طرح ثبت‌نام در سامانه، طرحی است که از سوی وزارت بهداشت ابلاغ شده، گیرنده و دهنده دراین سیستم نام‌نویسی می‌کنند و این سیستم است که گیرنده و دهنده را مطلوب هم تعیین می‌کند.»

وی با اشاره به نقص بزرگ این طرح ادامه می‌دهد: «طرح ثبت‌نام سیستمی طرحی است که با جان دیالیزی‌ها سروکار دارد؛ زمان دیالیز را افزایش می‌دهد و خطراتی که متعاقب این طولانی شدن زمان پیوند در کمین افراد دیالیزی خواهد بود.»

او ادامه می‌دهد: «در این طرح دیدگاه مریض در نظر گرفته نشده است، این‌که طولانی شدن زمان پیوند چقدر می‌تواند برایشان خطرآفرین باشد.»

خباززاده با اشاره به این‌که طولانی شدن دیالیز نه‌تنها به مریض صدمه می‌زند، یادآور می‌شود: «هزینه دیالیز هفت برابر هزینه پیوند کلیه است، بنابراین این طرح حتی دولت را هم متضرر می‌کند.»

پنج هزار نفر در استان تهران در انتظار دریافت کلیه

مسئول روابط عمومی انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی ایران تاکید می‌کند: «این انجمن نزدیک به 40 سال در خدمت بیماران کلیوی است و همه تلاشش نیز حمایت و برداشتن بار دیالیز از روی دوش این افراد در کمترین زمان ممکن بوده اما حالا دیگر پیوند، معرفی‌دهنده، گیرنده، انتخاب آن‌ها و زمان پیوند از عهده ما خارج است.»

خباززاده درباره تعداد افرد فهرست انتظار دریافت کلیه می‌گوید: «از نظر ثبت آمار، فعلا آمار جامعی در اختیار نیست تا دو ماه آینده که اتوماسیون انجمن فعال شود و آمار دقیق به دست بیاید اما در استان تهران پنج هزار نفر دیالیزی در صف پیوند داریم.»

او درباره علت بالا بودن این آمار در یک استان خاطرنشان می‌کند که این آمار فقط شامل دیالیزی‌های ساکن در استان تهران نیست و افرادی از شهرهای دیگر،علاوه بر ثبت‌نام در انجمن شهر خودشان، در انجمن تهران هم برای دریافت کلیه ثبت‌نام می‌کنند، از این رو آمار استان تهران بالاست.

مزیت‌های پیوند از اهداکننده زنده نسبت به پیوند از مرگ مغزی

درحالی‌که فرهنگ اهدای عضو در سال‌های اخیر در کشور ما رنگ و بوی دیگری پیدا کرده است و دست‌کم در هر خانواده ، یک نفر کارت اهدای عضو دارد، لیکن نمی‌توان از مزیت‌های پیوند از اهداکننده زنده نسبت به پیوند از مرگ مغزی گذشت.

رئیس بخش پیوند بیمارستان شهید مدرس تهران دراین‌باره می‌گوید: «نخست، احتمال اجتناب از انجام دیالیز برای فردی که هنوز دیالیزش شروع نشده باشد، دوم این‌که فرد دیالیزی مدت زمان کمتری در فهرست انتظار دریافت کلیه می‌ماند و قطعا آسیب‌های کمتری ازدیالیز و حواشی آن می‌بیند.»

دکتر مجید علی‌عسگری، نکته مهم‌تری را هم خاطر نشان می‌سازد: «پیوند کلیه از یک اهداکننده زنده قابل برنامه‌ریزی است، به این صورت که تیم جراحی و فرد گیرنده در یک شرایط کامل خوب و مناسب راهی اتاق عمل می‌شوند اما در پیوند از مرگ مغزی، کاملا بدون برنامه‌ریزی و بلافاصله بعد از فوت فرد مرگ مغزی شده باید انجام شود در هر ساعتی و هر شرایطی.»

او همچنین این نکته را هم از مزیت‌های پیوند کلیه از اهداکننده زنده می‌داند که کلیه پیوندی از فرد زنده تقریبا بلافاصله بعد از پیوند شروع به کار می‌کند اما کلیه پیوندی از مرگز مغزی، با تاخیر کار خود را شروع می‌کند.»

پیوند، حاصل کاری چند رشته‌ای است

پیوند کلیه ، جراحی مهمی است که فرد دیالیزی هزاران امید به آن بسته است و زندگی بدون دیالیز را پس از آن برای خودش ترسیم می‌کند، در حقیقت پیوند کلیه برای او شروع دوباره زندگی قبل از دیالیزش است و شاید بهتر باشد بگوییم یک تولد دوباره. بنابراین ترجیح می‌دهد بیشترین وسواس را در انتخاب تیم جراحی‌اش به خرج دهد و خوش نام‌ترین ارولوژیست را برای پیوند خود انتخاب کند، چون بیشترین سهم موفقیت پیوندش را برای جراح قائل می‌شود.

اما نظر دکتر عسگری چیز دیگری است، او مصرانه معتقد است که پیوند یک جراحی با همراهی پزشکان مختلفی است که در حقیقت برآیند کاری چند رشته‌ای است.

او می‌گوید: «نمی‌توانیم درصدی یا سهم قابل‌توجهی برای جراح در اتاق عمل قائل باشیم، تیم پیوند درحقیقت متشکل از پزشکان ریه، داخلی، قلب، گوارش و بیهوشی است که باید تایید اولیه پیوند را بدهند و هرگز نمی‌توانم بگویم به‌عنوان جراح پیوند، بیشترین سهم را در یک پیوند موفق دارم.»

همچنان که چشمانم به دستان اوست، فکر می‌کنم این دست‌ها در اتاق عمل می‌تواند پنجه‌های طلایی باشد که فرد دیالیزی به آن‌ها امید بسته و با اطمینان تن به تیغ جراحی می‌سپارد، لحظه‌ای نمی‌توانم نقش مهمش را نادیده بگیرم.

دکتر ادامه می‌دهد: «چطور می‌توانیم شرایط اتاق عمل و کارکنان آن را نادیده بگیریم؟ آیا می‌شود از پشتیبانی بعد از عمل گذشت که اتفاقا بسیار مهم است؟ اگر پرستار ذره‌ای در شب بعد از پیوند به خواب برود، کار تمام است. حتی کار نیروی خدماتی اگر درست و به جا نباشد، آن پیوند به خطر می‌افتد.»

سوءاستفاده از این طرح

مسئول روابط عمومی انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی ایران همچنین به سوء‌استفاده احتمالی عده‌ای از دهندگان کلیه از اجرای این طرح می‌گوید: «متاسفانه بعضی از دهنده‌های کلیه به علت وقفه زمانی که میان نام‌نویسی تا انجام عمل پیوند می‌افتد، درخواست قیمت بالاتر می‌کنند.»

خباززاده با بیان این‌که بعضی گیرنده‌ها که بخواهند از خانواده، بستگان، دوست یا همکار خود کلیه بگیرند هم با مشکل مواجه شده‌اند، ادامه می‌دهد: «در حال حاضر انجمن فقط بارگذاری کننده اطلاعات در سیستم نام‌نویسی است و مسئولیت دیگری ندارد.»

او خاطر نشان می‌کند انجمن هم طرح پیشنهادی دارد که به نفع بیمار و دولت است.

داروهای پیوند، انقلاب گران دهه‌های اخیر

«اهدای خون» اولین پیوند برای بشر است؛ اهدای عضو یک نفر به نفری دیگر و خون هم عضوی حیاتی برای انسان است.

دکتر عسگری اهدای خون را «پیوند جاودانه» می‌داند و معتقد است اگر اهدای خون نبود که اصلا فرد زنده نمی‌ماند.

رئیس بخش پیوند بیمارستان شهید مدرس تهران می‌گوید: «بعدها پیوند پوست وارد عرصه درمان شد با پیشرفت فناوری، پیوندهای دیگر از جمله پیوند کلیه به آن اضافه شد.»

در این میان که پیوند کلیه از اعضای درجه یک خانواده، بستگان و دوستان شروع و اکنون به پیوند از غریبه رسیده است، دکتر عسگری قوام و دوام این جراحی زندگی ساز را در ساخت «داروهای پیوند» می‌داند.

او می‌گوید: «انقلابی که داروهای پیوند به وجود آورده‌اند، انقلابی اساسی در عرصه پزشکی و درمان نارسایی کلیه در قالب پیوند است؛ چون دوام و پایداری پیوند در مدت تعیین‌شده از سوی علم پزشکی را تضمین می‌کند.»

دکتر عسگری ادامه می‌دهد: «تغییر مداوم داروها و ورود داروهای تاثیرگذارتر و جدیدتر به حوزه پیوند، امید را هربار بیشتر می‌کند که با پیوندهای مقاوم تر و پایدارتری روبه‌رو هستیم.»آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.