به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا،همه ما در مقاطعی از زندگی حتما میزان طبیعی خواب خود را به چند ساعت مجزا تفکیک کرده‌ایم. برای مثال شب به مدت چندین ساعت روی کاناپه می‌خوابید، بعد بیدار می‌شوید تا آخرین بخش خبری را از تلویزیون ببینید و سپس به تختخواب‌تان می‌روید تا بقیه خواب را آنجا انجام دهید. یا خیلی از دانش‌آموزان و دانشجویان در زمان امتحانات این نوع خواب را تجربه می‌کنند. اما اگر هر روز و هر شب به این شکل بخوابید چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این خواب تکه‌تکه شده چه تاثیری روی کیفیت خواب شما خواهد داشت؟ نتایج این کار آن‌قدر جدی‌ است که می‌تواند شما را از این عادت بازدارد. ادامه این مطلب را بخوانید تا از نتایج خواب منقطع اطلاع پیدا کنید.

چرا خواب‌تان تکه‌تکه می‌شود

اگر از عدم استراحت کافی رنج می‌برید، در‌واقع چه به‌خاطر عدم کمیت کافی یا کیفیت ضعیف خواب، احتمالا در طول روز دچار خواب‌آلودگی مفرط می‌شوید. این حالت خواب‌آلودگی شما را قادر می‌کند تا هر ساعت که اراده کنید، بخوابید. به جای خوابیدن در یک ساعت مشخص در طول شب، مجبورید در بازه‌های کوتاه‌ و منقطع بخوابید. این عادت بر ریتم‌ شبانه‌روزی شما اثر گذاشته و چرخه‌ طبیعی خواب را دچار اختلال می‌کند. هر چه بیشتر بیدار بمانیم، میل ما به خوابیدن بیشتر خواهد شد. این مسئله را «جریان تعادل خواب» می‌نامند. این جریان به‌تدریج و با بالا رفتن ساعات بیداری، میزان تمایل را برای خواب زیاد می‌کند. ما می‌توانیم برای چندین ساعت در مقابل این روند مقاومت کنیم، اما درنهایت تمایل خواب ما را تحت‌تاثیر قرار داده و می‌خوابیم. این مسئله به‌دلیل تجمع انتقال‌دهنده‌های عصبی و مواد شیمیایی در مغز رخ می‌دهد که کارشان فرستادن سیگنال بین سلول‌های عصبی است. مولفه دومی که مسبب میل ما برای خواب می‌شود، ریتم شبانه‌روزی بدن است. ما مخلوقاتی هستیم که معمولا در طول روز بیداریم و شب‌ها می‌خوابیم و ریتم شبانه‌روزی بدن باعث تقویت این الگوی خواب می‌شود. در حیوانات شب‌زی مانند موش‌ها، الگویی معکوس وجود دارد و مثلا ملاتونین در طول شب در اوج فعالیت خود است. هورمون دیگر در این روند کورتیزول بوده که نقش مهمی در بیدار کردن صبحگاهی ما ایفا می‌کند. این دو فرآیند با هم باعث تحریک حالت خواب‌آلودگی در ما شده و میل شدید خواب را در ما زیاد می‌کند. با این همه، رفتارهای ما می‌توانند این گرایش‌های طبیعی را دچار اختلال کنند.

چطور از آن پیشگیری کنیم؟

هرچند بدن ما تمایل دارد شب‌ها بخوابیم، اما شاید همیشه این روال را دنبال نکنیم. در حالت مطلوب، ما در یک شرایط ثابت و مشخص در طول شب می‌خوابیم که معمولا حدود ۸‌ساعت طول می‌کشد. با این حال، زندگی مدرن به نوعی است که باعث ایجاد اختلال و پریشانی در این روند خواهد شد. چرت زدن، رویداد شایعی است خصوصا در شیوه‌ای از زندگی که مستلزم خواب نیم‌روزی است آن را می‌بینیم. چرت‌های کوتاه به‌طور خاص هیچ اختلالی در جریان تعادل خواب شما ایجاد نمی‌کنند، اما چرت‌هایی که به مدت چندین ساعت طول می‌کشند، می‌توانند توانایی شما را برای خوابیدن در ساعات نیمه‌شب کاهش دهند و وقتی نیمه‌شب به تختخواب می‌روید احتمالا در خوابیدن دچار مشکل و بی‌خوابی خواهید شد. وقتی جریان خواب به شدت روی شما تاثیر می‌گذارد تا بخوابید، ممکن است مدام به خواب رفته و بیدار شوید. این مسئله خصوصا جلوی تلویزیون زیاد برای‌تان رخ می‌دهد. عامل محرک دائمی هم می‌تواند در توانایی شما برای یک خواب طبیعی اختلال ایجاد کند. علاوه بر این، اگر بیدار شده و به تماشای تلویزیون ادامه دهید، روند خواب شما شدیدا منقطع خواهد شد.

تبعات تفکیک ساعات خواب چیست؟

تفکیک ساعات خواب طی ساعات روز و شب خصوصا به‌طور مزمن، می‌تواند اثرات شناختی چشمگیری روی شما داشته باشد. این مسئله تاحدودی به‌خاطر تقسیم و تقطیع معماری طبیعی خواب خواهد بود. معماری خواب درواقع تشریح الگوی طبیعی مراحل خواب است که طی دوره استاندارد خواب رخ می‌دهد. این الگو توسط نمودار هیپنوگرام نشان داده شده و می‌توان آن را با روشی از مطالعه خواب به‌نام پلی‌سومنوگرافی بررسی کرد. اگرچه این نمودار با بالا رفتن سن ما تغییر می‌یابد، اکثر افراد بزرگسال این چرخه را در مراحل مختلف خواب در فواصل مشخص سپری می‌کنند. اگر این چرخه دچار اختلال شود –چه از طریق اختلال خواب مانند وقفه تنفسی در خواب یا با انتخاب‌های رفتاری مانند خوابیدن در ساعات منقطع– اثرات آن کاملا مشخص و مشهود خواهد بود. یکی از تبعات مهم تفکیک و تقطیع خواب این است که منجر به کمبود خواب می‌شوید. این مسئله با خوابیدن و پریدن از خواب، کم شدن زمان خواب و خواب ترمیمی همراه است، بنابراین در چنین وضعیتی، کل ساعات خواب فرد کمتر از حد مطلوب خواهد بود.

زمان‌بندی چرت زدن و نیاز به خواب

در طول ۲۴‌ساعت، چرت به شکل کوتاه‌تری از خواب اطلاق می‌شود که جدای از ساعات طولانی خوابیدن در نیمه‌شب صورت می‌گیرد. اکثر افراد عادت دارند که حدود ۸‌ساعت در شبانه‌روز بخوابند. چرت یا خواب نیم‌روزی نسبتا کوتاه بوده و تنها چند دقیقه طول می‌کشد و گاهی ممکن است تا چند ساعت هم ادامه یابد. تمایل شدید به خوابیدن در افراد بزرگسال در بعدازظهر معمولا بین ساعات یک تا سه بعدازظهر به اوج خود می‌رسد، اما چرا این زمان‌بندی رخ می‌دهد؟ حالت خواب‌آلودگی هنگام بعدازظهر باتوجه به نوعی وقفه طبیعی در سیستم هوشیاری مربوط به ریتم شبانه‌روزی بدن رخ می‌دهد. در طول ساعات بیداری و هوشیاری، این سیستم با روند ایجاد حالت خواب مقابله می‌کند، روندی که با تجمع ماده‌ای شیمیایی به‌نام آدنوزین همراه است. باید گفت که سیگنال‌های بیداری و هوشیاری در بعدازظهر آن‌قدر قوی نیست تا بتواند بر بروز حالت خواب در این زمان غلبه کند. برای بسیاری از افراد این مسئله منجر به تمایل به چرت زدن خواهد شد. به فاصله کوتاهی بعد از آن، این سیگنال مربوط به چرخه شبانه‌روزی تقویت شده و حالت خواب‌آلودگی تا نیمه‌شب و زمان خواب اصلی کاهش می‌یابد.

در چه شرایطی چرت زدن خوب است؟

یک چرت کوتاه که معمولا ۱۵ الی ۲۰‌دقیقه خواهد بود تاثیری به‌مراتب بیشتر از چرتی دارد که چند ساعت طول می‌کشد. علاوه بر این، چرتی که در اوایل بعد‌از‌ظهر انجام می‌شود، اغلب به اندازه ۱۰‌ساعت توانایی خوابیدن را در شما به تعویق می‌اندازد. با این حال، چرت زدن در ساعات نزدیک ساعات خواب در شب، باعث می‌شود تا به سختی بتوانید در ساعات نیمه‌شب بخوابید. علاوه بر این، اگر به 8ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارید تا احساس سرزندگی کنید و ۲‌ساعت در بعد‌از‌ظهر یا شب می‌خوابید، میزان خواب‌تان در نیمه‌شب کمتر خواهد شد، چرا‌که بدن‌تان به خواب اضافی نیازی ندارد. هر چه ساعات بیداری و نیز زمان بیداری در شب بیشتر باشد، روند خواب منقطع در شما افزایش خواهد یافت.

مزایا و مضرات چرت زدن

خوابیدن طی روز باعث کاهش کم‌خوابی شده اما درنهایت به بی‌خوابی منتهی می‌شود. چرت زدن می‌تواند موهبتی گرانبها و فوق‌العاده باشد یا برعکس رنجی روزانه یا منشا تشویش باشد نسبت به اینکه چطور می‌تواند بر روند خواب‌تان تاثیر بگذارد. در مجموع، سوالی که مطرح می‌شود این است که چرت زدن چگونه بر خواب شبانه تاثیر می‌گذارد؟ برخی مزایای چرت زدن برای جبران کم‌خوابی چیست؟ چرا چرت زدن می‌تواند باعث ایجاد اختلال و بی‌خوابی شود؟

چرت زدن چگونه باعث بروز اختلال در خواب می‌شود؟

افراد زیادی هستند که می‌توانند چرت بزنند بی‌آنکه اثر خاصی روی ریتم شبانه‌روزی خواب‌شان داشته باشند. این مسئله زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که نتوانید برای جبران نیاز خواب‌تان در شب بخوابید. در‌واقع خواب نیم‌روزی به شما کمک می‌کند تا بتوانید خواب ناکافی خود را جبران کرده، حالت خواب‌آ‌‌‌لودگی‌تان را برطرف کنید و از اثرات کمبود خواب راحت شوید. آن دسته از افرادی که دچار اختلالات خواب هستند هم می‌توانند به‌طور یکسان در ساعات روز بیشتر بخوابند بی‌آنکه هیچ مشکلی در خواب شبانه داشته باشند.

با این حال، خوابیدن در ساعات روز می‌تواند بر روند خواب در شب تاثیر بگذارد. اگر چرت طولانی شده یا نزدیک ساعات خواب‌تان در شب باشد، توانایی شما را برای خوابیدن در ساعات شب کاهش خواهد داد. این مسئله منجر به بی‌خوابی شده که به‌خاطر کم شدن میل خوابیدن رخ می‌دهد.

وقتی برای ساعت‌های طولانی بیدار می‌مانید، میل به خوابیدن با افزایش میزان آدنوزین در شما بالا می‌رود. با این حال، مقوله خواب می‌تواند آدنوزین و سایر انتقال‌دهنده‌های عصبی را که منجر به خواب‌آلودگی می‌شوند از بین ببرد.

در نتیجه بعد از چرت زدن، میزان خواب‌آلودگی شما کاهش خواهد یافت.

برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.