یک مراجع حرفه‌ای در فرآیند مشاوره باشیم
چه موقع به مشاور خانواده احتیاج داریم؟ / چند جلسه باید نزد روانشناس برویم
رکنا: روی صحبت من با کسانی است که آن‌قدر رشد ذهنی شناختی دارند که بدانند استفاده از نظر مشاور و قرار گرفتن در مسیر درمان و واکاوی و رشد برای‌شان لازم است.
به گزارش گروه اجتماعی رکنا، این مورد در رابطه با خود مشاوران نیز صادق است و بزرگان علم روانشناسی بر درمان خود روان‌شناسان نیز تاکید داشته‌اند. از مسیر ورود به روند مشاوره که بگذریم به این نقطه می‌رسیم که تعدادی از مراجعان از عدم نتیجه‌گیری بعد از جلسات مشاوره و درمان شکوه می‌کنند. بنابراین بر آن شدم نکات کاربردی و مهمی را در این زمینه مطرح کنم، به این امید که روند مشاوره گرفتن را دقیق‌تر ببینیم و بهره بیشتری از آن ببریم.
انتخاب دقیق و علمی مشاور و روانشناس بر اساس هدفی که دنبال می‌کنید
اگر نیاز به مشورت تحصیلی یا پرسشی در مورد انتخاب شغل دارید بهتر است روانشناس یا مشاوری را انتخاب کنید که در این زمینه کار می‌کند و در تخصص او موارد تحصیلی یا شغلی حتما وجود دارد. انتخاب مشاورانی که بیشتر در زمینه خانواده کار می‌کنند یا رفتن نزد روان‌پزشک نه تنها کمکی به شما نخواهد کرد، بلکه از هدف‌تان دور هم خواهید شد. خواندنی های روانشناسی را در این صفحه اینستاگرام دنبال کنید
نزد روانشناس بروم یا روان‌پزشک؟
این پرسشی است که در این سال‌ها بسیار با آن مواجه شده‌ام. کار اصلی روان‌پزشکان یا همان متخصصان اعصاب و روان، تشخیص و درمان دارویی است. درصورتی‌که فرد در اثر شوک عصبی یا رویدادی دچار وضعیت بغرنج و حاد روحی شده یا آن‌قدر حالش بد باشد که نتوان با او ارتباط کلامی برقرار کرد (مانند افرادی که گریه آن‌ها بند نمی‌آید یا دچار بی‌خوابی‌های جدی شده‌اند)، مسلما در گام اول بهتر است به یک روان‌پزشک مراجعه شود. در غیر این صورت کمک گرفتن از مشاور می‌تواند برای شروع خوب باشد. البته در صورت صلاحدید مشاور می‌توان در ادامه به روان‌پزشک نیز مراجعه کرد. این نکته نیز قابل ذکر است که برخی از همکاران ارجمند روان‌پزشک به‌واسطه دوره‌ها و آموزش‌هایی که می‌بینند و همچنین علاقه شخصی، به کار درمان بدون دارو و انجام مشاوره هم می‌پردازند. در برخی از موارد مراجعه هم‌زمان به روانشناس و روان‌پزشک ضروری خواهد بود، بنابراین بهتر است به نظر متخصص توجه کنیم.
چرا بیشتر من صحبت کردم و روانشناس سخنی نگفت؟
این موضوع نیز از سوال‌ها و ابهامات متداول در این فرآیند است. دوستان ارجمندم، کار تخصصی یک روانشناس شنیدن دقیق مسائل شماست، به‌ویژه در جلسه اول از درمانگر خود انتظار صحبت‌های زیادی نداشته باشید چراکه او در حال بررسی دقیق، واکاوی، ریشه‌یابی و تشخیص درست مسئله شما یا تشخیص اختلالی است که به آن دچار هستید. برخی تصور می‌کنند به‌محض شروع مشاوره، روانشناس باید سریع به موضوع‌شان ورود کرده و به آن‌ها بگوید چه کارهایی باید انجام دهند؛ در حالی‌که این کار کاملا غیرحرفه‌ای و نادرست است.
یادتان باشد جلسه اول، جلسه آشنایی متخصص با شما، افکار، باورها و مشکلات‌تان است، بنابراین به او اجازه دهید این کار را دقیق و با طیب‌خاطر انجام دهد؛ این کار به روند بهبود و حل مسئله‌تان کمک شایانی خواهد کرد. صحبت‌های شما به‌ویژه در جلسات ابتدایی به درمانگر برای شناخت کامل از شما و مسئله‌تان کمک می‌کند، پس با ابراز دقیق و برون‌ریزی خود به روان‌شناس‌تان کمک کنید تا شما را دقیق‌تر دیده و راحت‌تر مسائل‌تان را واکاوی و بررسی کند.
چند جلسه باید بروم؟
پرسش متداول دیگری که در این حوزه مطرح می‌شود این است که چند جلسه باید نزد مشاور بروم؟ نکته اول این‌که فرآیند تشخیص و درمان خیلی قابل پیش‌بینی نیست، گاهی ممکن است 3 یا 4 جلسه زمان لازم باشد تا ریشه‌یابی دقیق مسائل توسط درمانگر انجام شود؛ به‌ویژه در مورد اشخاصی که مقاومت‌شان زیاد است و در برابر درمانگر سدی مستحکم ایجاد می‌کنند یا همکاری مناسبی با مشاورشان انجام نمی‌دهند، تعداد جلسات افزایش پیدا می‌کند.
در کنار این مورد روش و رویکردی که روانشناس در درمان و کمک به بهبود حال و وضعیت مراجع دارد نیز در طول مسیر و تعداد جلسات تعیین‌کننده است؛ مثلا روان‌کاوها به‌واسطه شکل کارشان معمولا تعداد جلسات بیشتری را طرح‌ریزی می‌کنند. نوع مشکل، طریقه بیان و انتقال به درمانگر شکل همکاری و دیگر عوامل تعداد جلسات را (آن هم نه به شکلی دقیق) مشخص می‌کند.
درواقع این مسیر کوتاه نیست و سریع شما را به نتیجه دلخواه نخواهد رساند. پیچیدگی‌ها و باورهایی که سال‌ها با آن‌ها زندگی کردیم و گاهی با آن‌ها نقطه امن برای خویش ساخته‌ایم، به‌راحتی تغییر نخواهد کرد. در مواردی که عملا فرد یک سوال خاص یا یک مشاوره در زمینه‌ای نه‌چندان خاص و پیچیده دارد، ممکن است حتی یک جلسه نیز کافی باشد. در اکثر موارد بهتر است بپذیریم این روند قابل پیش‌بینی دقیق نیست و بهتر است رها و آسوده‌خاطر وارد شویم و عجله و نگرانی را کنار بگذاریم تا بتوانیم به خود کمک کنیم.
این موضوع بسیار حائز اهمیت است که با مشاور خود صادق باشید و از پنهان‌کاری و دروغ اجتناب کنید؛ شاید برخی از شما از خواندن این موضوع تعجب کرده و بپرسید مگر می‌شود کسی به روانشناس خود دروغ بگوید یا موضوعی را پنهان کند؟ باید بگویم بله می‌شود! برخی از افراد می‌خواهند وجهه خود را نزد روانشناس حفظ کنند، برخی دیگر نگران این هستند که در ذهن درمانگرشان منفی و بد جلوه کنند، برخی دیگر دفتر مشاوره را با دادگاه اشتباه می‌گیرند و می‌خواهند برحق بودن خود را به هر قیمتی اثبات کنند؛ این دلایل و شاید برخی دلایل دیگر سبب می‌شود مسیر بهبود و حل مسئله خدشه‌دار شود، درواقع خود این افراد هستند که ضرر می‌کنند. دوستان گرامی روانشناس در تحصیلات و کسب علمش یاد گرفته است که بی‌طرف و بی‌غرض به شما و مسائل‌تان نگاه کند. از دید او شما یک انسان هستید با شکل خاص شخصیتی خود، بنابراین نزد او زیر سوال نرفته و قضاوت نیز نمی‌شوید؛ نگران نباشید! یادتان باشد در اتاق مشاوره بسته است و روانشناس سوگند یاد کرده راز شما را نزد خود نگه دارد، ازاین‌رو آبروی شما محفوظ است.
یادداشت‌برداری به‌ویژه بعد از جلسه
تکنیکی که می‌تواند جلسات را برای شما کاربردی‌تر کند، نوشتن نکاتی است که از جلسه مشاوره برداشت کرده‌اید. پیشنهاد می‌کنم حتی اگر در جلسه مشاوره فقط یک پیام یا نکته را برداشت کرده‌اید آن را یادداشت کنید و ترجیحا دفتری کوچک برای جلسات روان‌درمانی خود داشته باشید. منظورم نت برداشتن در جلسه نیست، چراکه بهتر است در جلسه روی خود جلسه تمرکز داشته باشید، مگر در مواقع خاصی که نیاز پیدا می‌کنید یا مشاور به شما پیشنهاد می‌دهد نکته‌ای را یادداشت کنید؛ اما بعد از جلسه با توجه به این‌که ذهن هنوز موارد را در اختیار دارد زمان خوبی برای یادداشت‌برداری است. اگر تصور می‌کنید احتمال دارد مواردی را که می‌خواهید به درمانگر خود بگویید فراموش کنید، می‌توانید تیتروار آن‌ها را یادداشت کنید تا در جلسه بعدی به آن بپردازید.
اگر دیدید مشاورتان موضوع دیگری را دنبال می‌کند، تعجب نکنید!
گاهی مراجع از این‌که روان‌درمانگر موضوعی را بررسی می‌کند که از دیدگاه او ربطی به مشکلی که مطرح کرده است ندارد، متعجب، ناراحت یا خشمگین می‌شود؛ این در حالی است که به احتمال زیاد مشاور در حال بررسی موضوع یا موردی است که قطعا به مشکل مربوط است و چه‌بسا علت و ریشه آن را دنبال می‌کند یا می‌خواهد از زاویه دیگری توجه مراجع خود را به موضوع و علل آن جلب کند.
بنابراین فکر نکنید روانشناس مسیر اشتباه یا بیهوده‌ای را دنبال می‌کند. به‌عنوان نمونه ممکن است فردی به‌شدت از رفتارهای همسرش ناراحت باشد و دقایق زیادی راجع به این موضوع صحبت کند، اما با این سوال مواجه شود که رابطه شما با پدر و مادر یا دوست صمیمی‌تان به چه شکلی است یا بپرسد چه تعریفی از دنیا و زندگی دارید؟ در چنین مواقعی، تعجب شما غیرطبیعی نیست، اما اگر تامل‌کنید و اجازه دهید او کارش را انجام دهد کمک بیشتری به شما خواهد شد. خواندنی های روانشناسی را در این صفحه اینستاگرام دنبال کنید
ارسال نظر