رفع اساسی بحران آب نیازمند تربیت رسانه های تخصصی است

تالار گفت و گوی شماره 3 بیست و سومین نمایشگاه بین المللی مطبوعات و خبرگزاری ها در دومین روز فعالیت این نمایشگاه، شاهد برگزاری نشست تخصصی «نقش رسانه‌ها در کاهش بحران آب» با حضور دکتر هادی خانیکی استادیار دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر میر مهرداد میرسنجری استادیار دانشگاه و پژوهشگر فرهنگی و ژئوپولوتیک و همچنین مهندس بابک کلانی مدیرمسئول روزنامه سبزینه بود.
بحرانی که روز به روز بر دامنه آن افزوده می شود به گفته کارشناسان بی توجهی به آن به طور حتم تبعات بسیار ناگواری برای کشور به دنبال خواهد داشت.
هادی خانیکی در این نشست با تاکید بر اینکه مساله آب امروز به درستی روشن نشده است و اطلاعات و اخبار و آمارهای غیرمستند و متناقض تنها ایجاد سردرگمی به دنبال داشته است افزود: بحران آب یک مساله ملی است و همه در ایجاد آن دخیل هستند و این بحران با پیچیدگی های خاص، دارای ابعاد گوناگونی است که رسانه ها متاسفانه از این بحران برداشت های ساده خود را داشته اند.
استادیار دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: نگاه ساده انگارانه به یک بحث پیچیده همچون آب مانند اینکه گاهی گفته می شود پوسیدگی شیرهای آب دلیل ایجاد این بحران است یا نگاه سیاسی به بحران آب از سوی جریانات سیاسی است و با این دیدگاه ها هیچگاه این بحران فراجناحی برطرف نخواهد شد. 
وی گفت: بحران آب یک بحران چندوجهی و پیچیده است که البته کارکرد رسانه تاکنون تبدیل این معضل از یک مشکل فردی به موضوعی اجتماعی بوده است.
خانیکی با تاکید براینکه امروز بحران آب پیامدهای مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دنبال داشته است، اظهار کرد: امروزه ثابت شده است که برخی خشونت ها و افراط گرایی در مناطق مختلف دنیا با مساله کم آبی و خشکسالی در ارتباط است به طوریکه مناطق کم برخوردار از آب خشونت بیشتری وجود دارد.
وی با تاکید براینکه این نشست ها جایی برای بیان مطالب و تجربیات جدید است به نتایج رساله یکی از دانشجویان خود در کرمان با موضوع آب اشاره کرد و گفت: متاسفانه هرچه قدر مردم بیشتر از بحران آب ترسانده شوند، حساسیت ها نسبت این مشکل کمتر خواهد شد.
خانیکی در توضیح بیشتری ادامه داد: در این تحقیق یک کشاورز به صراحت اعلام می کند هنگامی که قرار است چاه ها خشک شوند، چرا هم اکنون از این چاه استفاده نکنم.
وی مقابله با بحران آب را نیازمند جلب اعتماد مردم، نخبگان و تمامی سرمایه های اجتماعی برای همکاری هرچه بیشتر با حاکمیت دانست و گفت: باید بزرگ اندیشید و از کارهای کوچک شروع کرد.
وی با بیان اینکه بحران آب با موعظه و نصیحت رفع نخواهد شد، گفت: یک رسانه خاص و پایگاه خبری قرار نیست در حوزه آب انقلاب به پا کند بلکه قرار است همین تجربیات به نظر ناچیز کارشناسان، مردم و نهادها را اطلاع رسانی کند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: رسانه ها باید تجربیات حتی کوچک مراکز مردم نهاد که در خصوص بحران آب حتی در یک سطح و جغرافیای کوچک اثربخش بوده اند را اطلاع رسانی کنند که اگر روزنامه نگاران بحران آب تربیت شوند اینگونه مسائل خود به خود رفع خواهد شد.
وی با بیان اینکه متاسفانه خبرهای حوزه آب در رسانه ها به چند مطلب خاص از جمله خشک شدن زاینده رود، خشک شدن دریاچه ارومیه و مسائل سد گتوند، خلاصه شده است، گفت: این در حالیست که در همان سد گتوند توافق تخصصی وجود ندارد که آیا این سد باید زده می شد یا خیر و یا اینکه نمکی بودن این سد آیا رسانه ای شده است یا خیر که این خود نیازمند داشتن اطلاعات و تخصص از سوی جامعه رسانه ای است. 
این استاد ارتباطات با اشاره به توفیق نسبی رسانه‌ها در تبدیل بحران آب به یک مساله اجتماعی در کشور، در عین حال با تشبیه بحران آب به یک کوه یخ گفت: تاکنون تنها نوک این کوه یخ دیده شده است.

** رسانه ملی در حوزه بحران آب می تواند بسیار اثرگذارتر عمل کند
میرمهرداد سنجری استادیار دانشگاه و پژوهشگر فرهنگی و ژئوپولتیک نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه، متاسفانه هر ایرانی در حال حاضر به جای روزانه پنج لیتر، حدود 200 لیتر آب مصرف می کند افزود: با اینکه همواره نگاه سیاسی و حزبی برای مدیریت آب مطرح بوده است اما مقوله آب از این بحث ها جدا است.
وی با تاکید بر اینکه بحران آب و زیست محیطی، تک بعدی نیست و ابعاد مختلفی دارد، گفت: بسیاری از کشورها در مناطق مختلف دنیا با این بحران دست و پنجه نرم می کنند و عوامل مختلفی در بروز آن دخیل است.
سنجری با اشاره به اینکه در طول 21 سال گذشته زوایای مختلفی از بحران آب را مورد بررسی قرار داده است، خاطرنشان کرد: متاسفانه در طول سالهای گذشته از 600 دشت کشاورزی ایران حدود 300 دشت از بین رفته است.
وی افزود: سه بخش منابع، مردم و دولتمردان و همچنین نظام حکومتی در ایران و جهان در این معضل نقش دارند و نمی توان علت این بحران را تنها بر عهده دولت گذاشت.
وی در ادامه یکی از عواملی که از یک قرن و نیم قبل تاکنون موجب ایجاد آلاینده های زیست محیطی و کمبود آب شده است را عنصر جمعیت دانست و گفت: متاسفانه با وجود ثابت بودن منابع، جمعیت دنیا در این مدت به هفت میلیارد نفر افزایش یافته است.
استادیار دانشگاه و پژوهشگر فرهنگی و ژئوپولتیک در ادامه با ابراز تاسف از اینکه در طول سالهای گذشته، نگاه حزبی و جناحی به مساله بحران آب وجود داشته است، رفع این بحران را نیازمند نگاه فراجناحی و ملی دانست.
وی در ادامه نقش آفرینی رسانه ها بخصوص رسانه ملی در رفع بحران آب را مورد اشاره قرار داد و گفت: رسانه ها در یاددهی و آموزش عمومی مردم بسیار اثرگذار هستند و نباید از این نقش غفلت کرد.
سنجری در ادامه با اشاره به پخش انواع و اقسام تبلیغات تجاری در رسانه ملی، اظهار کرد: مقایسه پخش برنامه های مفید و آموزنده در خصوص بحران آب با تبلیغات تجاری که از سوی این رسانه انجام می شود اختلاف زیادی دارد. 

**رسانه ها به جای حواشی، مسائل اصلی بحران آب را پیگیری کنند
بابک کلانی مدیرمسئول روزنامه سبزینه و مدیر انجمن صنفی نشریات تخصصی کشاورزی و صنایع غذایی کشور هم در این نشست با بیان اینکه کارآموزی رسانه ها در این حوزه شاخص مغفول واقع شده است، خاطرنشان کرد: هنگامی که ما قصد راه اندازی روزنامه را داشتیم با وجود گذشت بیش از یکصد سال از عمر مطبوعات در کشور یکی از مشکلات اساسی ما استخدام دبیر یا خبرنگار حرفه ای در حوزه آب و محیط زیست بود.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه اکثر نشریات و روزنامه های کشور، صفحات تخصصی حوزه آب و محیط زیست ندارند، گفت: بسیاری از خبرهای این صفحات به مطالب کلی آب و کشاورزی و بازار Store میوه خلاصه شده است.
مدیر انجمن صنفی نشریات تخصصی کشاورزی و صنایع غذایی کشور با ارائه آماری از وضعیت آبی کشورمان گفت: شمار چاه های عمیق و نیمه عمیق در سال 1351 تعداد 47 هزار و 137 حلقه بوده که این تعداد در سال 1392 به 77 هزار و 567 حلقه افزایش یافته است و اکنون تعداد چاه های مناطق ممنوعه حفر شده بیش از 373 هزار حلقه چاه است.
وی از رسانه ها خواست به جای مسائل پیش پا افتاده منشاء بروز بحران آب را مورد پیگیری و واکاوی قرار دهند، ادامه داد: از مجموع 47 میلیارد متر مکعب آب که سالانه از سفره های زیرزمینی برداشت می شود حدود 37 میلیارد متر مکعب از مناطق ممنوعه برداشت شده است.
کلانی کار رسانه ها در ترویج فرهنگ مصرف آب در شهرها را شایسته قدردانی دانست و گفت: از این مهمتر رسیدگی به برداشت بی رویه آب از مناطق ممنوعه و دخالت جدی تر وزارت نیرو در این موضوع است چرا که وزارت نیرو به جای مدیریت بهینه آب تنها عنوان می کند که کشاورزی آب را بیهوده مصرف می کند.
وی در ادامه ایجاد کارگروه حرفه ای رسانه ای در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی را یک ضرورت جدی خواند و گفت: متاسفانه علاقه مندان کار در رسانه، حوزه آب و کشاورزی را به عنوان آخرین حوزه کاری خود انتخاب می کنند.بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها از دیروز، 5 آبان ماه با میزبانی از 940 رسانه در قالب 600 غرفه در مصلای امام خمینی(ره) تهران گشایش یافته و مراسم افتتاحیه رسمی آن صبح امروز با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسین انتظامی معاون امور مطبوعاتی وزیر ارشاد و رئیس نمایشگاه مطبوعات، محمد خدادی مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا)، بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه، علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، محمدعلی وکیلی عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی و مدیران مسئول مطبوعات و خبرگزاری ها و مهمانان داخلی و خارجی برگزار شد.
در نمایشگاه امسال، ۱۰۰ ماهنامه، ۵۴ هفته‌نامه، ۳۰دوهفته‌نامه،۲۰ دوماه نامه،۵۲ فصلنامه، بیش از ۱۱۵ رسانه برخط (خبرگزاری و پایگاه خبری)، ۷٠ رسانه محلی،منطقه‌ای و استانی و بیش از ۶۰ روزنامه و موسسه مطبوعاتی در فضایی به مساحت بیش از ۱۳ هزار متر مربع حضور دارند.
ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها و شماری از خانه‌های مطبوعات استانی از دیگر حاضران در نمایشگاه مطبوعات بیست و سوم هستند.
در بخش بین الملل، روزنامه نگارانی از ۴ قاره به نمایشگاه می‌آیند و در نشست‌های تخصصی که موضوع اصلی آن «تعامل رسانه‌ای» است شرکت خواهند کرد.
برپایی بیش از ٣٠٠ نشست تخصصی و ارائه ٢٠ سخنرانی در بخش بین الملل به همت اداره کل رسانه های خارجی وزارت ارشاد در نمایشگاه مطبوعات امسال پیش بینی شده است و همزمان با اختتامیه این رویداد رسانه ای، مواسم معرفی و تجلیل از برگزیدگان پنجمین دوره جایزه درست نویسی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی برگزار خواهد شد.
چهار نمایشگاه عکس ملی و بین المللی، غرفه پیشکسوتان مطبوعات، دو غرفه ویژه مدافعان حرم، غرفه فرهنگ ایثار ‌و ‌مقاومت، غرفه محیط زیست و بحران آب در رسانه، گنجینه مطبوعات، ایستگاه طنز و کارتون، ایستگاه جوان و ‌مطبوعات، ‌ایستگاه کودک و نوجوان، غرفه اهدای رایگان مجلات، ایستگاه سلامتی(طب سنتی)، دمنوش‌خانه مطبوعات و کسب و ‌کارهای نوپا ‌از جمله برنامه های جنبی نمایشگاه مطبوعات امسال است.‌
بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاریها با شعار «رسانه های آزاد، انسجام اجتماعی و پیشرفت ملی» تا 12 آبان ماه، همه روزه از ساعت 9:30 تا 20:30 پذیرای بازدیدکنندگان است.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.