فیکوس‌ ها جادوی دنیای گیاهان زینتی + جدول ویژگی ها درمانی و شرایط نگهداری

به گزارش رکنا، فیکوس‌ها (Ficus) یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین گروه‌های گیاهی در دنیای گیاهان زینتی و صنعتی هستند که در خانواده "موراسه" (Moraceae) قرار دارند.

این گیاهان بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان یافت می‌شوند، اما برخی از گونه‌های فیکوس در نواحی معتدل نیز رشد می‌کنند. فیکوس‌ها علاوه بر استفاده به‌عنوان گیاهان زینتی، در برخی مواقع به عنوان گیاهان خوراکی یا دارویی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

1. ویژگی‌های عمومی گیاه فیکوس

• رنگ و شکل برگ‌ها: برگ‌های فیکوس‌ها معمولاً بزرگ، سبز و براق هستند و از نظر شکل بسیار متنوع‌اند. برخی گونه‌ها دارای برگ‌هایی با لبه‌های صاف و برخی دیگر با لبه‌های دندانه‌دار هستند. به علاوه، بعضی از گونه‌ها مانند فیکوس لیریاتا (Ficus lyrata) دارای برگ‌هایی با شکل ویژه مانند برگ‌های ویولن یا لیر هستند.

• رشد و اندازه: فیکوس‌ها گیاهان با رشد بسیار متنوع هستند. بعضی از گونه‌ها به صورت درختان بزرگ و حتی درختچه‌های چند متری رشد می‌کنند و برخی دیگر در حد یک گیاه آپارتمانی کوچک باقی می‌مانند. مثلاً، فیکوس بنجامین می‌تواند تا ارتفاع ۲-۳ متر در داخل خانه‌ها رشد کند.

• گل‌ها و میوه‌ها: فیکوس‌ها به طور کلی دارای گل‌های کوچک و غیرنمایشی هستند. گل‌ها به صورت محصور در میوه‌های ویژه‌ای به نام "سیکوریا" (syconium) رشد می‌کنند که به ظاهر شبیه به میوه‌ها می‌باشند. این میوه‌ها معمولاً به رنگ‌های سبز، زرد یا قرمز در می‌آیند.

2. گونه‌های معروف فیکوس

1. فیکوس بنجامین (Ficus benjamina):

   • یکی از معروف‌ترین و پرطرفدارترین گونه‌های فیکوس در دنیا است. این گیاه به نام "فیکوس شاخه‌ای" نیز شناخته می‌شود.

   • این گیاه دارای برگ‌های کوچک، بیضی‌شکل و براق است که معمولاً در رنگ سبز یا سبز مایل به زرد دیده می‌شود.

   • فیکوس بنجامین در داخل خانه‌ها بسیار رایج است و در صورت داشتن شرایط مناسب می‌تواند تا ارتفاع ۲-۳ متر در فضای داخلی رشد کند.

2. فیکوس الاستیکا (Ficus elastica):

   • این گونه به "فیکوس هندوانه‌ای" یا "درخت لاستیکی" معروف است و برگ‌های بزرگ، ضخیم و براق دارد.

   • برگ‌های آن معمولاً به رنگ سبز تیره یا سبز مایل به قرمز هستند.

   • فیکوس الاستیکا به راحتی در فضاهای داخلی رشد می‌کند و از آنجا که در برابر شرایط مختلف محیطی مقاوم است، یکی از محبوب‌ترین گونه‌ها برای خانه‌ها و ادارات است.

3. فیکوس لیریاتا (Ficus lyrata):

   • این نوع فیکوس دارای برگ‌های بزرگ و براق با شکل خاصی شبیه به ساز ویولن است.

   • این گونه بیشتر به عنوان گیاه زینتی در فضاهای داخلی و گاهی اوقات در فضاهای باز کشت می‌شود.

   • فیکوس لیریاتا به دلیل اندازه برگ‌ها و ظاهر خاصش، یکی از گیاهان محبوب در طراحی داخلی به شمار می‌رود.

4. فیکوس کاریکا (Ficus carica):

   • این گونه به "درخت انجیر" معروف است و میوه‌های خوراکی انجیر را تولید می‌کند.

   • درخت انجیر معمولاً در مناطق گرمسیری و مدیترانه‌ای کشت می‌شود و میوه‌های آن به عنوان یک ماده غذایی مغذی شناخته می‌شوند.

5. فیکوس سیلندریکا (Ficus cyathistipula):

   • این گونه از فیکوس به عنوان گیاه گلدانی و دکوری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و ظاهر شبیه به درختچه‌های کوچک دارد.

3. شرایط نگهداری فیکوس‌ها

• نور: فیکوس‌ها معمولاً به نور زیاد اما غیرمستقیم نیاز دارند. اگر نور مستقیم به برگ‌های گیاه برسد، ممکن است منجر به سوختگی برگ‌ها شود. در شرایط کم‌نور، فیکوس‌ها ممکن است رشد کندتری داشته باشند، اما به طور کلی نیاز به نور کافی برای تولید برگ‌های سالم دارند.

• آبیاری: فیکوس‌ها به آبیاری منظم نیاز دارند، اما باید از غرقابی خاک جلوگیری شود. بهترین روش آبیاری این است که اجازه دهید سطح خاک کمی خشک شود و سپس گیاه را آبیاری کنید. در زمستان، به دلیل کاهش میزان رشد گیاه، نیاز آبیاری کاهش می‌یابد.

• دما: فیکوس‌ها به دماهای معتدل تا گرم علاقه دارند. دمای ایده‌آل برای این گیاهان معمولاً بین ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد است. آن‌ها نسبت به سرمای شدید حساس هستند و اگر دمای محیط به زیر ۱۰ درجه سانتی‌گراد برسد، ممکن است آسیب ببینند.

• رطوبت: فیکوس‌ها به رطوبت متوسط تا بالا نیاز دارند، بنابراین در فضاهای خشک ممکن است به مرور زمان دچار مشکلاتی مانند خشکی برگ‌ها شوند. می‌توانید با اسپری آب روی برگ‌ها یا استفاده از دستگاه‌های مرطوب‌کننده رطوبت مورد نیاز را تامین کنید.

• خاک: فیکوس‌ها به خاک سبک و زهکشی‌شده نیاز دارند. مخلوطی از خاک گلدانی معمولی، پرلیت و کمپوست برای این گیاه مناسب است.

جدول شرایط نگهداری انواع مختلف فیکوس‌ها

نکات مهم:

1. نور: فیکوس‌ها به نور غیرمستقیم علاقه دارند. نور مستقیم باعث سوختگی برگ‌ها می‌شود.

2. آبیاری: اجازه دهید خاک بین دو آبیاری کمی خشک شود. آبیاری بیش از حد می‌تواند باعث پوسیدگی ریشه شود.

3. رطوبت: بیشتر فیکوس‌ها رطوبت متوسط تا زیاد را ترجیح می‌دهند. در محیط‌های خشک از دستگاه بخور یا مه‌پاشی استفاده کنید.

4. دما: فیکوس‌ها در دماهای معتدل (18-25 درجه سانتی‌گراد) بهترین عملکرد را دارند.

4. مشکلات رایج فیکوس‌ها

• زرد شدن برگ‌ها: یکی از مشکلات رایج فیکوس‌ها، زرد شدن برگ‌ها است که ممکن است ناشی از آبیاری زیاد، نور ناکافی یا تغییرات ناگهانی در دما باشد.

• ریزش برگ‌ها: فیکوس‌ها ممکن است در شرایط استرس‌زا مانند جابجایی یا تغییرات محیطی برگ‌های خود را ریزش کنند.

• آفات: برخی از آفات مانند شپشک‌ها، کنه‌ها و مگس‌های سفید ممکن است فیکوس‌ها را آلوده کنند. برای مقابله با این مشکلات، می‌توانید از سموم حشره‌کش مناسب یا روش‌های ارگانیک مانند استفاده از صابون حشره‌کش استفاده کنید.

5. خواص و کاربردهای فیکوس

• گیاهان دارویی: برخی از گونه‌های فیکوس مانند فیکوس کاریکا (درخت انجیر) به دلیل خواص درمانی خود شناخته شده‌اند. انجیر دارای خواص ضدالتهابی و ضدیبوست است و برای بهبود سلامت دستگاه گوارش مفید می‌باشد.

• مصارف صنعتی: چوب فیکوس در برخی مناطق برای ساخت مبلمان و دیگر مصنوعات چوبی استفاده می‌شود. همچنین، شیره فیکوس الاستیکا (درخت لاستیکی) در گذشته برای تولید لاستیک طبیعی به کار می‌رفته است.

نتیجه گیری

فیکوس‌ها گیاهانی زیبا، مقاوم و بسیار متنوع هستند که می‌توانند به عنوان گیاهان زینتی در فضای داخلی خانه‌ها یا به عنوان درختان بزرگ در فضای باز کاشته شوند. نگهداری از آن‌ها در شرایط مناسب، مانند نور غیرمستقیم، آبیاری منظم و دمای معتدل، باعث رشد سالم و زیبای گیاه می‌شود. این گیاهان نه تنها از نظر ظاهری جذاب هستند بلکه برخی از گونه‌های آن‌ها خواص دارویی و صنعتی نیز دارند.

جدول گیاهان مشابه فیکوس‌ ها

نکات مهم:

• فیکوس‌ها گیاهانی متنوع هستند و بسته به گونه می‌توانند به صورت درختچه یا گیاه آپارتمانی نگهداری شوند.

• قبل از انتخاب گیاه مشابه، شرایط محیطی و میزان نور فضای نگهداری را در نظر بگیرید.

• آبیاری بیش از حد یکی از دلایل اصلی از بین رفتن گیاهان آپارتمانی است؛ حتماً خاک را بررسی کنید تا از زهکشی مناسب مطمئن شوید.