مخوف‌ترین و کشنده‌ترین بیماری همه‌گیر تاریخ را بشناسید

طاعون یونان؛ کفه ترازوی اسپارت و آتن به هم می‌ریزد

شاید طاعون یونان در سال ۴۳۰ ق. م از مهمترین این نمونه‌ها باشد. این طاعون به خصوص در آتن کشته‌های بسیاری بر جای گذاشت. این طاعون زمانی شیوع یافت که دولت – شهر‌های یونانی در حال جنگ با یکدیگر بودند. دولت – شهر‌های هلنی تحت زعامت دو دولت – شهر مشهور آتن و اسپارت و تحت عنوان جنگ‌های پلوپونزی در مقابل هم مصاف کرده بودند.

در اوج این جنگ ناگهان طاعون به جان آتنی‌ها افتاد. پس از اینکه پریکلس یعنی همان سیاستمدار مشهوری که دموکراسی آتن را سال‌ها هدایت کرده و این شهر را به یکی از قدرت‌های یونان تبدیل کرده بود در این طاعون از دنیا رفت، آتن روز به روز ضعیفتر شد و عملا جنگ را به اسپارت باخت. بعد از این اتفاق بود که تاریخ یونان به کل تغییر کرد. برخی مورخان حتی معتقدند همین طاعون باعث شد برخی آتنی‌ها به دین سنتی خود بازگشته، محافظه کارتر شده و افرادی از جمله سقراط را که آن‌ها معتقد بودند در مقابل دین رسمی آتن می‌ایستد، اعدام کنند.

طاعون جالینوس؛ روم ضعیف می‌شود

بیماری دیگری که تاریخ را تکان داد طاعون مشهور به آنتونی یا جالینوس است که در سال ۱۶۵ ب. م به وقوع پیوست. این طاعون ابتدا در میان هون‌های وحشی شایع شد. در جنگ هون‌ها با روم، این مرض به سربازان رومی سرایت کرد و از طریق این سربازان سرتاسر اروپا را گرفت. قدرت و کشندگی این بیماری به حدی بود که امپراتور مشهور و فیلسوف مآب روم یعنی مارکوس اورلیوس را به خود گرفتار ساخته و موجب مرگ او شد. شیوع این بیماری ضربه سنگینی به امپراتوری روم زد؛ تا جایی که برخی معتقدند بعد از این همه گیری سربازان رومی دیگر نتوانستند در مقابل اقوام مهاجم شمالی و غربی بایستند و مرز‌های اروپایی را یکی پس از دیگری از دست دادند.

طاعون کنستانتین؛ روم مسیحی

یکی دیگر از بیماری‌های همه گیری که تاریخ را تکان داد طاعون کنستانیتن است. این طاعون در سال ۵۴۱ ب. م به وقوع پیوست. ابتدا مصر و به خصوص شهر باشکوه اسکندریه را گرفتار ساخت و از آنجا به شام رفته و تا پایتخت روم پیش رفت. امپراتور کنستانتین در آن زمان قصد داشت روم را که در آن زمان رو به زوال بود، مجددا به قدرت برساند، اما این طاعون تمام برنامه‌های او را به هم زد؛ به خصوص اینکه بعد از این اپیدمی اقتصاد امپراتوری هم فلج شد. اما اتفاق مهمتری با این بیماری همه گیر به وقوع پیوست. مردم که این اتفاق را عذابی از جانب آسمان می‌دیدند، به دین تازه رواج یافته مسیحیت گرایش بیشتری نشان دادند و این گرایش در مدت چند سال به حدی قوی شد که خود امپراتور هم به این دین گرایید. از این زمان به بعد بود که امپراتوری روم و بالطبع، سرتاسر اروپا به مسیحیت گروید.

طاعون سیاه؛ گذر از قرون وسطی و فئودالیسم

ترسناک‌ترین، مخوف‌ترین و کشنده‌ترین بیماری همه گیر تاریخ را شیوع طاعون سیاه در دهه ۱۳۵۰ میلادی می‌دانند. این بیماری که از چین آغاز شد بعد از پیمودن خاورمیانه و مدیترانه از طریق تجار افریقایی به ایتالیا و از آنجا به سراسر اروپا رسید. مورخان معتقدند نیمی از جمعیت اروپا در اثر این بیماری از بین رفت. قدرت تخریب این طاعون به حدی بود که برخی شهر‌ها مانند پاریس و میلان خالی از سکنه شدند.

اتفاقات سیاسی حاصل از این بیماری به اندازه خود طاعون عظیم و عجیب بود. مسیحیان که این بیماری را حاصل جادوی سیاه یهودیان می‌دانستند، بسیاری از آن‌ها را آتش زده یا نفی بلد کردند. انگلیس و فرانسه که پیش از این در جنگی طولانی در مقابل هم قرار گرفته بودند، به ناچار تن به صلح دادند. اقتصاد اروپا به کل تغییر کرد. کمبود منابع باعث شد کشور‌هایی مثل انگلیس اقتصاد فئودالی را تغییر داده و به سمت تجارت روی بیاورند. از طرف دیگر، شکاکیت دینی در میان مسیحیان رسوخ کرد و این عوامل باعث شد که اروپا عملا وارد عصر نویی گردد.

نمونه‌های دیگر؛ از طاعون لندن تا ایدز قرن ۲۰

طاعون‌های قرن ۱۷ در لندن انگلیس و فرانسه نیز ازجمله بیماری‌هایی بودند که باعث تغیرات و تحولاتی در جامعه خود شدند. با کشف درمان طاعون در انتهای سال‌های قرن ۱۹ این بیماری تاریخ ساز و کشنده عملا از صفحه زندگی بشر خارج شد، اما جدال بشر و بیماری هرگز به پایان نمی‌رسد.

بیماری‌های دیگری جایگزین طاعون شدند. ایدز یکی از این بیماری‌ها است. شیوع این بیماری در دنیا در قرن ۲۰ و کشف راه‌های انتقالش باعث ایجاد تغییراتی در روابط انسان‌ها و منطق شهرنشینی شد. ساماندهی افراد خیابانی، اصلاح قانون ازدواج و تشکیل خانواده و به خصوص اصلاح استفاده از وسایل پزشکی و انتقال خون از جمله مهمترین این تحولات و تغییرات بوده و هستند.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.