بیوگرافی آیت الله صافی گلپایگانی

به گزارش رکنا، پدر آیت الله صافی گلپایگانی عالم عارف، مرحوم آیت‎الله آخوند ملا محمدجواد صافی (متولد ۱۲۸۷ ق) بود که علاوه بر تخصّص، تحقیق، تألیف و تدریس در گرایش‎های مختلف علوم اسلامی مانند فقه، اصول، کلام، اخلاق، حدیث و…، در زمینه هنرهای ارزشمندی چون شعر و خوشنویسی نیز سرآمد بود. زهد، تقوا، عشق به ولایت و فضیلت‌های علمی اخلاقی آن بزرگ‌مرد، از یک سو و مواضع قدرتمندانه او در سنگر امر به معروف و نهی از  منکر و جبهه‌گیری‎های صریحش در برابر افکار انحرافی، غیرمتدیّنان، ظالمان و جابران آن روزگار از سویی دیگر، هر قدر که مردم گلپایگان را شیفته و مطیع محض او می‎نمود، هیئت‌حاکمه، خوانین و زورگویان را در برابرش شکننده‎تر می‎کرد؛ چنان‌که آنها همیشه او را سدّ راه اعمال خلاف شرع و بدعت‎گذاری‎های خود دیده و تا زنده بود از غیرت دینی و خشم الهی او می‎ترسیدند.

آفتاب عمر آن عالم جلیل‌‌القدر در افق عصر بیست و پنجم رجب سال ۱۳۷۸ هـجری قمری، مصادف با شب شهادت حضرت امام موسی کاظم‌(علیه‌السلام) غروب کرد.

مادر او بانوی فاضله، شاعره و عاشق اهل بیت(علیهم‌السلام) فاطمه خانم، دختر حضرت آیت‌الله آخوند ملا محمّدعلی بود.

مناجات نیمه‌شب پاک‌باختگان حوزه شد

آیت‌الله العظمی صافی، در نوجوانی قدم به وادی علم و معنویت ـ حوزه ـ نهاد و میهمان صفای حلقه‎های صمیمی درس و بحث و مَحرَم شور وصف‎ناپذیر مناجات نیمه‌شب پاک‌باختگان حوزه شد. ابتدا در گلپایگان، کتب پایه ادبیات عرب را نزد عالم جلیل‌القدر، مرحوم آخوند ملا ابوالقاسم مشهور به «قطب» آغاز کرد و ادامه مباحث ادبیات، کلام، تفسیر، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح در همان‎جا پی گرفت و در این مدّت حجم وسیع کتب مهم رشته‎های مذکور را نزد پدر بزرگوارش، حضرت آیت‌الله آخوند ملا محمّدجواد صافی آموخت.

هجرت از گلپایگان به قم در دوران نوجوانی برای ادامه تحصیل

در سال ۱۳۶۰ هجری قمری، گلپایگان را با دنیایی از خاطره‎های شیرین دوران کودکی و نوجوانی و لذّت حضور در کنار پدر و مادری مهربان و دلسوز، که اکنون از حسرت فراق او پریشان بودند، ترک کرد و رنج مشکلات هجرت به قم را پذیرا شد، تا با حضور در مجلس درس و بحث اساتید بزرگ حوزه علمیه قم به تکمیل تحصیلات و تحقیقات خود بپردازد.

ایشان چند سال بعد به نجف اشرف مشرّف شد و در آن‎جا نیز از محضر مراجع عالیقدر آن حوزه، برای یک سال بهره‎مند گشت.

هوش و استعداد فوق‎العادّه و تلاش و جدیّت در امر تحصیل او را مورد علاقه خاص اساتید بزرگ قم و نجف قرار داد. حضرت آیت‌الله العظمی صافی پس از آن مجدداً به قم بازگشتند و بیش از پانزده سال حلقه‎نشین مجلس درس و بحث و اخلاق و عرفان مرجع پرافتخار شیعه، حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی(قدس‌سره) و نیز یکی از مشاورین ویژه و برجسته و از اصحاب خاص استفتاء آن بزرگوار گشت و آن مرحوم، نظر به توانایی والای علمی آیت‌الله العظمی صافی، پاسخگویی به سؤالات مهم و حسّاسی از فقه و کلام شیعی و نیز نگارش کتاب ارزشمندی درباره مهدویّت را که «منتخب‎الاثر» نام گرفت، به ایشان واگذار کردند.

از اساتید مهم آن بزرگوار در قم، مراجع تقلید، آیات عظام: سید محمّدتقی خوانساری، حجّت، صدر، بروجردی و در نجف، آیات عظام: شیخ محمّدکاظم شیرازی، سید جمال‎الدین گلپایگانی و شیخ محمّدعلی کاظمی را می‎توان نام برد.

ویژگی‌های  اخلاقی آیت‌الله العظمی صافی

زهد، تقوی، اخلاص، قناعت، توکل، سعه صدر، صراحت لهجه و امر به معروف و نهی از منکر، از ویژگی‎های مهم روحی ـ اخلاقی این فقیه وارسته است.

وجودش، دریای بی‎کرانه عشق به انوار مقدّس ائمّه معصومین(علیهم‌السلام) است و هر پگاه بعد از نماز، در دعای عهد، می‎توان ترنّم تمنّای دل شیدایی‌اش را در نغمه «اَلْعَجَلْ اَلْعَجَلْ یَا مَوْلَایَ یَا صَاحِبَ الزَّمَانِ» شنید و او را عصرهای جمعه، میان خیل عاشقان مهدی‌(علیه‌السلام) میهمان لحظه‎های پرمعنویت مسجد جمکران، دید.

تدریس، تحقیق و تسلّط در زمینه علوم متنوّع اسلامی همچون فقه، اصول، کلام، حدیث، رجال و…، تألیف حدود هشتاد اثر ارزشمند و محقّقانه به زبان‎های فارسی و عربی که بعضی از آنها به چند زبان دیگر نیز ترجمه شده، از ویژگی‎های علمی ایشان است.

برخورداری از چنین موقعیت‎های والای علمی، ایشان را در حوزه علمیه قم، در ردیف ممتازین قرار داد و بزرگانی چون آیات عظام: سید جمال‎الدین گلپایگانی، بروجردی، امام‌خمینی و سید محمدرضا گلپایگانی و بعضی دیگر، مقام بلند علمی ـ معنوی او را ارج نهادند؛ و آیت‎الله العظمی سید جمال‎الدین گلپایگانی(رحمه‌الله) در حدود ۴۵ سال پیش، اجتهاد متین و اوج مقام فقهی آیت‌الله العظمی صافی را طیّ مکتوبی مهم، اعلام کرد.

ایشان، سال‌ها از طرف مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی(قدس‌سره) و پس از ارتحال آن بزرگوار، از معدود کسانی بود که مسئولیت امتحان فضلای حوزه در سطح عالی و درس خارج را داشته و شماری از مجتهدان کنونی و مدرسین حوزه علمیه قم، نزد معظم‎له امتحان داده‎اند.

این فقیه گرانقدر، علاوه بر موارد مذکور، مطالعات گسترده‎ای در زمینه ادبیات و تاریخ اسلام و ایران داشته و ضمن آشنایی با قالب‎های گوناگون شعری، در سرودن شعر نیز مهارت کامل دارند.

این مرجع فرزانه، حتّی اکنون نیز با تمامی مشغله‎های موجود، اخبار و مسائل دنیا و بالخصوص جهان اسلام را هر روز با دقت تمام ازطریق رسانه‎های گروهی دنبال کرده و بنا به اطلاعات وسیع تاریخی ـ سیاسی، از قدرت تحلیل بالایی در زمینه رویدادهای منطقه‎ای، جهانی و دنیای اسلام برخوردار است و مصداق واقعی «عالِم به زمان» می‎باشد.

حساسیت ساواک به فعالیت های عالم جلیل القدر

 قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، حضور در صحنه‎های مختلف مبارزه با رژیم ستم‎شاهی باعث حسّاسیت ساواک، نسبت به این فقیه آگاه گشت و بالأخره به توقیف یکی از کتب ایشان که حاوی مطالبی در نقد فساد رژیم شاه بود، منجر شد. در همین حال نشر بعضی کتب مهم حضرت آیت‌الله العظمی صافی که در دفاع از تشیّع نگاشته بود نیز، در بعضی از کشورهای عربی ممنوع شد و بدین صورت دولتمردان این کشورها همسو با برخی مزدوران قلم به ‌دست استعمار، نتوانستند خشم خود را از نوشته‎های آگاهی‌بخش و بیدارکننده‎اش، پنهان نمایند.

اولین دبیر شورای نگهبان و عضو مجلس خبرگان

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ایشان در سال ۱۳۵۸هجری شمسی، به‌عنوان عضو مجلس خبرگان اوّل، انتخاب و در سال ۱۳۵۹ هجری شمسی، از سوی حضرت امام‌خمینی(قدس‌سره) به عضویت شورای نگهبان منصوب شد و هشت سال به‌عنوان دبیر شورای نگهبان، منشأ خدمات ارزنده‎ای به نظام مقدس و مردم عزیز گشت، و در پاسداری از حریم اسلام و قرآن، لحظه‎ای تردید به خود راه نداد.

حضرت آیت‌الله العظمی صافی، که حدّاقل از دو دهه قبل، با وجود داشتن تمامی شرایط مرجعیّت، کریمانه از آن گذشته بود، با ارتحال حضرت آیت‌الله العظمی گلپایگانی(قدس‌سره) در آذرماه ۱۳۷۲هجری شمسی، بنا به تقاضاهای مکرّر و اصرار پی‌درپی علما و مردم، بالأخره تصدّی مرجعیّت را پذیرفت و اکنون به‌عنوان یکی از مراجع عمده، و ارکان اصلی حوزه علمیّه قم، به‌شمار می‎رود.

درگذشت آیت‌الله صافی‌گلپایگانی

حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی که از جند روز قبل در بیمارستانی در قم بستری بودند، بامداد روز ؛ سه‌شنبه ۱۲ بهمن سال 1400 دار فانی را وداع گفتند.