همه چیز درباره انواع مواد نسوز و کاربرد نسوزها

انواع مواد نسوز

بیشتر مواد نسوز در ترکیب خود شامل اکسیدهای سیلیسیم، آلومینیوم، کلسیم، زیرکونیوم و منگنز هستند که دمای ذوب بالایی دارند. برخی از مواد نسوز نیز غیر اکسیدی هستند و گرافیت، نیتریدها و کاربیدها را شامل می‌شوند. مواد نسوز بر حسب ویژگی‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

برای مشاهده قیمت مواد نسوز روی لینک کلیک کنید

طبقه‌بندی بر اساس مواد اولیه:

طبق این طبقه‌بندی، مواد نسوز به چهار دسته اسیدی، قلیایی، ویژه و عایق تقسیم می‌شوند.

مواد اولیه اسیدی:

مواد اولیه اسیدی شامل مواد اولیه سیلیسی، مواد اولیه آلومین بالا و مواد اولیه آلومین پایین هستند.

مواد اولیه قلیایی:

مواد اولیه نسوز قلیایی شامل منیزیت، کرومیت، اولیوین و دولومیت هستند.

مواد اولیه نسوز ویژه:

این گروه از مواد نسوز شامل مواد اولیه‌ای مانند گرافیت، زیرکون، بادلیت، سیلیکون و سیلیکون کاربید می‌باشد.

طبقه‌بندی بر اساس شکل فیزیکی:

مواد دیرگداز بر اساس شکل فیزیکی به سه دسته نسوزهای شکل‌دار، نسوزهای بی‌شکل و مواد عایق و الیافی طبقه‌بندی می‌شوند.

مواد نسوز شکل‌دار:

نسوزهای شکل‌دار بر اساس نحوه شکل دادنشان به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول توسط ماشین پرس تولید و شکل داده می‌شوند و دسته دوم مواد نسوزی هستند که توسط قالب‌گیری دستی تولید  می‌شوند. دسته دوم برخلاف دسته اول خواص هموژنی ندارند. نام دیگر نسوزهای شکل‌دار، آجر نسوز است. این آجرهای نسوز یا ابعاد استاندارد و اندازه‌های یکسان دارند و یا با اشکال خاصی تولید می‌شوند.

برای مشاهده قیمت پنبه نسوز روی لینک کلیک کنید

مواد نسوز بی‌شکل:

محصولات نسوز بی‌شکل نسبت به انواع شکل‌دار، فرآیند تولید کوتاه‌تری دارند و قیمت نهایی آنها نیز کمتر است. همچنین این مواد نسبت به انواع شکل‌دار دارای چگالی بیشتری بوده و مقاومت مکانیکی بیشتری از خود نشان می‌دهند. دیرگدازهای بی‌شکل شامل جرم‌های نسوز هستند که بر اساس روش شکل‌دهی با یکدیگر تفاوت دارند.

جرم‌های ریختنی: متشکل از دانه‌های ریز و درست و سیمان

جرم‌های ماله‌کشی: زیر مجموعه جرم‌های ریختنی هستند.

جرم‌های پلاستیک: متشکل از آب و سایر افزودنی‌ها

جرم‌های کوبیدنی: مشابه جرم‌های نسوز پلاستیک با درصد آب کمتر

جرم‌های آسترکاری: متشکل از آب و افزودنی‌های مناسب

جرم‌های پاشیدنی: متشکل از دانه‌های ریز و درشت با قابلیت پاشش

جرم‌های تزریقی: جرم‌های نسوز با قابلیت تزریق در کوره

جرم‌های لرزشی: جرم‌های نسوز با ویژگی ریختن همراه با لرزش

مواد عایق و الیافی:

این مواد، نسوزهای متخلخلی هستند که برای جلوگیری از هدر رفتن گرما استفاده می‌شوند. در واقع دلیل این کاربرد به هدایت حرارتی کم آنها مربوط می‌شود. چگالی این محصولات نسبت به سایر انواع مواد نسوز، کمتر است. نمدهای حرارتی و منسوجات نسوز جزء این دسته هستند.

پنبه نسوز

پنبه نسوز که با نام آزبست نیز شهرت دارد یک الیاف معدنی و سیلیکایی در کانسارهای طبیعی و معادن زمین‌شناسی است. در اثر تبدیل هیدروترمال مواد آتشفشانی قلیایی و فوق قلیایی به سرپانتین، آزبست تشکیل می‌شود. دو نوع آزبست سرپانتین و آمفیبولیت وجود دارد که ساختارهای متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند.

آزبست سرپانتین

این آزبست شامل آزبست کریزوتیل می‌شود که از الیاف ریز، نرم و انعطاف‌پذیری ساخته شده‌اند.

آزبست آمفیبولیت

این آزبست‌ها به دو دسته آمفیبول بدون قلیا و یا قلیادار تقسیم می‌شوند. آمفیبول بدون قلیا که ممکن است حاوی مقادیر بسیار کمی از قلیا نیز باشد، یا بدون آهک است که به آنتوفیلیت و آموزیت دسته‌بندی می‌شود و یا حاوی آهک است که به دو دسته ترمولیت و آکتینولیت تقسیم می‌شود. آمفیبول قلیادار نیز شامل کروسیدولیت است. آزبست‌های آمفیبولیت در برابر اسیدها پایداری بیشتری نسبت به انواع کریزوتیل دارند.

سیمان نسوز

سیمان نسوز به انواع خاصی از سیمان گفته می‌شود که در برابر درجه حرارت بالا از خود مقاومت زیادی نشان می‌دهند. این سیمان‌ها که حاوی مواد دیرگداز هستند در مقابل فرسایش و خوردگی نیز پایدارند.

اصلی‌ترین ترکیب سیمان نسوز شامل آهک آلومینا می‌باشد. ترکیب شیمیایی این سیمان باعث شده تا در تماس با هوا و آب، مقاومت بیشتری پیدا کند. سیمان نسوز مقاومت فشاری بالایی دارد و سرعت یخ‌زدگی را نیز کاهش می‌دهد. از این سیمان‌های دیرگداز در ساخت دیواره‌ها و کف کوره استفاده می‌شود که لازم است مقاومت بالایی در برابر حرارت از خود نشان دهند. همچنین در ساخت انواع دودکش، تجهیزات زباله‌سوز و کوره‌های تونلی نیز از سیمان نسوز استفاده می‌شود.

برای مشاهده قیمت خاک نسوز روی لینک کلیک کنید

خاک نسوز

خاک نسوز یک ماده معدنی بسیار با ارزش است و برای تهیه آجرهای نسوز کاربرد دارد. به طور معمول می‌توان خاک نسوز را در زیر لایه‌های زغال‌سنگ پیدا کرد. سیلیس و آلومینا ترکیبات اصلی این خاک هستند و اکسیدهای دیگری مانند اکسید سیلیسیم، پتاسیم، آهن و تیتانیوم نیز در ترکیب خاک نسوز وجود دارند. آجرهای نسوز تهیه شده از این خاک، به رنگ‌های مختلفی یافت می‌شوند زیرا درصد مواد معدنی موجود در خاک متغیر است. در مناطق مرکزی ایران منابع زیادی از خاک نسوز وجود دارد.

این خاک بر اساس میزان مقاومت در برابر حرارت به سه دسته دما بالا، دما متوسط و دما پایین تقسیم می‌شود. خاک نسوز بر اساس مواد تشکیل‌دهنده نیز به دو دسته آلومینی و آلومینو سیلیکاتی تقسیم می‌شود.

از خاک نسوز می‌توان در صنعت ذوب آهن، ساخت سرامیک، ساخت کوره‌های آجرپزی، ساخت دیگ بخار و سایر انواع کوره‌های الکتریکی، ساخت شومینه، تولید انواع چینی و سرامیک و صنایع ذوب فلزات استفاده کرد. این خاک‌ها به صورت تک کانی هستند و کائولینیت مهم‌ترین کانی آنها به حساب می‌آید.

کاربرد مواد نسوز

مواد نسوز کاربردهای مختلفی در صنعت و تولید دارند. از جمله موارد استفاده نسوزها می‌توان به صنایع فلزات غیرآهنی، صنعت فولاد، صنعت پتروشیمی، صنعت پالایشگاهی، صنایع آهک و سیمان، صنایع آلومینیوم و شیشه، نیروگاه‌های هسته‌ای و رآکتورها، توربین‌های گازی و کوره‌های صنایع سرامیک اشاره کرد.

استفاده از مواد نسوز در ساخت کوره‌ها، مهم‌ترین کاربرد آنهاست. از این کوره‌ها علاوه بر ذوب فلزات می‌توان به منظور ساخت شیشه و تولید سرامیک و سایر عملیات‌های حرارتی نیز استفاده کرد.

سخن پایانی

در این مقاله تلاش کردیم شما را با انواع مواد نسوز و کاربرد آنها و همچنین پنبه نسوز، سیمان نسوز و خاک نسوز آشنا کنیم. شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر به سایت تجارتگرام مراجعه کنید و جهت اطلاع از قیمت‌های روز و یا مشاوره با متخصصین ما در ارتباط باشید.