مراحل نقشه برداری

نقشه ‌ها به عنوان راهنمای انسان، از آغاز زندگی بشر تا کنون وجود داشته ‌اند اما علم نقشه و نقشه‌برداری پیشرفت‌های زیادی کرده است و به شیوه ابتدایی نیست و از روش‌ها و تجهیزات زیادی برای نقشه‌برداری استفاده می‌ شود. امروزه از نقشه‌ها در موارد بسیاری استفاده شده و بدون نقشه‌ها زندگی کردن سخت و دشوار می‌شود پس این دانش اهمیت زیادی برخوردار است.

همچنین علم نقشه‌‌برداری با استفاده از دانش و تجهیزات بروز انجام شده و انواع مختلفی دارد و نقشه‌برداری برای تولید نقشه‌های مختلف و  دستیابی به اهداف گوناگونی صورت می‌گیرند. باتوجه به اهمیت این موضوع در این مقاله قصد داریم به انواع نقشه‌‌ ها و مراحل نقشه ‌برداری بپردازیم و اطلاعات مفیدی را در این زمینه در اختیار شما عزیزان قرار دهیم‌.

نقشه‌ برداری چیست و چه کاربرد‌هایی دارد

نقشه‌ برداری دانشی از علم مهندسی است که برای ایجاد و تولید نقشه‌ها کاربرد دارد و در آن اطلاعات و داده‌های مختلفی از مکان جمع‌ آوری می‌ شود و بعداز تجزیه و تحلیل و برررسی اطلاعات، عملیات نقشه‌ برداری آن‌ها صورت می‌گیرد.

به عبارتی دیگر در نقشه‌ برداری اطلاعات مکانی به دست آمده را با استفاده از نماد‌ها و اشکال مختلف به صفحه‌ای صاف مانند؛ کامپیوتر و یا کاغذ انتقال داده و از نقشه‌های به دست آمده در موارد مختلفی استفاده می‌کنند. علم نقشه‌ برداری تلفیقی از علوم مختلف است که از علوم و دانش دیگری مانند؛ علم ریاضی و محاسبات، هنر، فیزیک و غیره نیز استفاده می‌شود.

نقشه‌بردار‌ها، عملیات نقشه‌برداری را با استفاده از نرم‌ افزار‌ها و سخت‌ افزار‌های مختلف انجام می‌ دهند و با توجه به این که نقشه‌ ها انواع مختلفی دارند، نقشه‌ بردار باید برای نقشه‌ برداری هر مکانی از دانش و تخصص و مهارت بالایی برخوردار باشد.

همانطور که گفته شد نقشه‌ ها در موارد زیادی استفاده می‌شوند و هر نقشه توسط نقشه‌ بردار مرتبط با آن‌ها صورت می‌ گیرد اما برای تهیه هر نقشه باید علاوه‌ بر دانش لازم، باید از تجهیزات مناسب با آن نیز استفاده کرد.

علم نقشه‌ برداری به میزانی مهم است که امروزه رشته‌ های دانشگاهی مختلفی مرتبط با نقشه و نقشه‌ برداری وجود دارند و هر ساله علاقه‌ مندان زیادی به این رشته‌ها وارد می‌ شود و علاقه مندان این رشته رو‌به افزایش هستند.

نقشه‌ برداری برای دستیابی به اهداف مختلفی صورت می‌ گیرد که برخی از کاربرد‌های نقشه‌ برداری عبارتند‌از؛ عملیات‌ های مختلف شهری و روستایی، ساختمان‌ سازی، کشتیرانی، احداث راه‌ آهن و جاده، اطلاع از تغییرات پوسته زمین، تعیین حدود املاک و اراضی مختلف، استفاده در زمینه کشاورزی، مشخص کردن عوارض زمین و غیره.

برای تهیه همه نقشه‌ های موارد ذکر شده باید از شیوه نقشه‌ برداری مختص با آن استفاده کرد و تجهیزات مناسبی را به‌کار گرفت. همچنین دانش نقشه‌ بردار نیز باید بالا بوده و با همه اصول نقشه‌برداری آشنایی داشته باشد.

انواع نقشه‌ برداری

باتوجه به تعدد نقشه‌ ها، نقشه‌ برداری نیز انواع مختلفی دارد و  هر یک از انواع نقشه‌ برداری‌ ها با استفاده از اصول و روش‌ های خاصی صورت می‌ گیرد که در این قسمت به انواع نقشه‌‌ برداری می‌ پردازیم.

نقشه‌برداری ژئودزی:

در نقشه‌برداری ژئودزی با استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب، از شکل و ابعاد زمین نقشه‌ برداری می‌ شود.

نقشه‌برداری فتوگرامتری: 

در نقشه‌ برداری فتو‌گرامتری با استفاده از عکس‌برداری هوایی، زمینی و ماهواره‌ ای نقشه‌‌ هایی برای دستیابی به  اهداف مختلف صورت می‌ گیرد.

نقشه‌ برداری جی آی اس:

این نقشه‌ برداری به تولید سایر نقشه‌ها کمک زیادی می‌ کند که به آن سامانه اطلاعات جغرافیایی نیز می‌ گویند.

نقشه‌برداری آر اس (سنجش از دور):

در این نقشه‌ برداری از عوارض مختلف سطح زمین اطلاعات مفیدی جمع‌ آوری می‌ شود.

نقشه‌برداری کاداستر:

برای تعیین حقوق املاک و اماکن مختلف نقشه‌ برداری ثبتی یا کاداستر به کمک نقشه‌‌ برداری utm صورت می‌گیرد که این نقشه‌ها اهمیت زیادی دارند.

نقشه‌برداری هیدروگرافی:

برای جمع‌آوری اطلاعات مربوط به آب‌ها از نقشه‌برداری هیدروگرافی استفاده می‌شود‌.

نقشه‌برداری کارتوگرافی:

نقشه‌برداری کارتوگرافی درمورد مراحل مختلف ترسیم نقشه‌ها به نقشه‌برداران کمک می‌کند.

نقشه‌برداری توپوگرافی:

اطلاعات عوارض مختلف زمین و تعیین پستی و بلندی و ارتفاع آن‌ها با استفاده از این نقشه‌برداری صورت می‌گیرد. 

مراحل نقشه‌ برداری

همانطور که گفته‌ شد نقشه‌برداری انواع مختلفی دارد که هر کدام از این نقشه‌ برداری‌ ها به منظور دستیابی به اهداف گوناگونی صورت می‌ گیرد و مراحل و روش انجام هر یکی از نقشه‌‌ برداری‌ ها متفاوت است. بنابراین؛ در نقشه‌ برداری‌ ها با توجه به نوع نقشه و همچنین هدف از نقشه‌ برداری، مراحل انجام آن متفاوت خواهد بود.

اما به صورت کلی همه نقشه‌ ها در دو مرحله کلی جمع‌ آوری اطلاعات و ارائه نتایج صورت می‌ گیرند که به این دو مرحله می‌ پردازیم.

جمع‌ آوری اطلاعات:

اطلاعات و داده‌ های مناسب برای نقشه‌ برداری را با استفاده از روش‌های مختلفی جمع‌ آوری می‌ کنند که در این روش، اندازه‌ گیری و محاسبات زیادی با استفاده از دستگاه‌ هایی مانند؛ تئودولیت، GPS، توتال استیشن و غیره توسط نقشه‌ بردار صورت می‌گیرد  و سپس اطلاعات جمع‌آوری شده را پردازش و تجزیه‌ تحلیل می‌کنند و تنها داده‌های مفید را استخراج می‌کنند.

ارائه نتایج:

در مرحله دوم نقشه‌ برداری، اطلاعات ‌به‌دست آمده را با استفاده از نرم‌ افزار‌ها و سخت‌ افزار‌های مختلف و البته با کمک دانش نقشه‌ بردار و تجهیزات مناسب به صورت نقشه‌ آماده می‌ کنند که نقشه‌ های طراحی شده، بر روی کاغذ و یا کامپیوتر نمایش داده می‌ شوند.

نکاتی مهم در نقشه‌ برداری و تهیه نقشه

نقشه‌ برداری اهمیت زیادی در زندگی داشته و امروزه مکان‌های زیادی وجود دارند که برای عمران و آبادانی و همچنین سهولت در انجام پروژه‌ های مختلف به نقشه‌ برداری اصولی نیاز خواهند داشت. برای مثال؛ دماوند یکی از شهر‌هایی است که عوارض طبیعی و مصنوعی زیادی در آن وجود دارد و بنابراین، نقشه‌ برداری دماوند برای توسعه همه‌ جانبه این شهر ضروری است و باید به دقت انجام شود.

منبع: مجموعه نقشه برداری مهندس https://mohandesco.ir/