پشت پرده ارزانی «دلار مشهد»/ نقش دستگاه‌های کارتخوان چیست؟

«دلار مشهد» مدت زیادی نیست که در ادبیات ارزی دلالان جا خوش کرده، اما در همین مدت کم موجب شده دلالی بی‌سابقه‌ای در مشهد رونق بگیرد.

مشاهدات میدانی در بازار Store اصلی دلالان مشهدی نشان می‌دهد شور و شوق برای خرید و فروش ارز به حدی بالا رفته که حتی آبمیوه‌فروشی‌ها و مغازه‌های اطراف آن هم به ارزفروشی رو آورده‌اند.

بازار دلالان ارز مشهد در کوچه ۲۸ خیابان امام خمینی قرار دارد؛ اینجا آنقدر شلوغ است که ناآشنا‌ها فکر می‌کردند تجمع اعتراض‌آمیز یا درگیری پراکنده‌ای است، اما فریاد دلار، دلار همه چیز را به آدم می‌فهماند. دلالان خرد حتی در خیابان از مسافران تاکسی‌های عبوری درباره اینکه آیا دلار می‌خواهند یا نه سوال می‌پرسند.

دلالان با سابقه‌تر عبارات عجیبی به کار می‌برند که فقط فعالان این حوزه معنی آن را می‌فهمند؛ یک دلال در بلندایی ایستاده و فریاد می‌زند: ۱۰ هزار تا با پوز می‌دهم ۴۰! فریاد‌های وی، معرکه‌ای به راه می‌اندازد و دور وی شلوغ می‌شود. «۱۰ هزار دلار با قیمت هر دلار ۱۰۴۰۰ تومان و انتقال پول به وسیله کارتخوان» معنای عبارت فوق می‌شود!

نخستین سوالی که به وجود می‌آید این است که چرا روی کارتخوان تاکید می‌کند؛ برای پاسخ زیاد معطل نمی‌مانم. یکی از دلالان جوان می‌گوید: «اینجا پول نقد روی قیمت دلار کاملا موثر است. هر دلار ۱۰۴۵۰ تومان فروخته می‌شود، اما اگر پول نقد داشته باشی می‌توانی هر دلار را تا ۱۰۳۵۰ تومان هم بخری!»

با توجه به محدودیت انتقال پول توسط عابربانک و حتی از طریق انتقال الکترونیکی، پول نقد ارزش پیدا می‌کند. هر کارت بانکی فقط می‌تواند ۳ میلیون تومان پول جابه‌جا کند و، چون هر کس بیش از این مبلغ خرید و فروش می‌کند پول نقد یا دستگاه کارتخوان یک مزیت غیرقابل انکار محسوب می‌شود. با اطلاع از این موضوع دیدن بسته‌های چک پول و اسکناس ۱۰ هزار تومانی دست اکثر حضار در این بازار اصلا عجیب نیست.

زمانی که دلار در مشهد حدود ۱۰۴۵۰ تومان خرید و فروش می‌شود، در تهران ۱۰۵۵۰ تا ۱۰۶۰۰ تومان معامله می‌شود. اختلاف ۱۰۰ تا ۱۵۰ تومان دلار مشهد به علت تزریق ارز توسط اهالی کشور افغانستان است. ارز در تهران کم نمی‌آید و اگر این دلال ارز نفروشد صد‌ها دلال دیگر این کار را می‌کنند. دلال اهل افغانستان نیز به وفور یافت می‌شود و جالب اینکه دلار در هرات افغانستان ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان ارزان‌تر از مشهد خرید و فروش می‌شود.

در زمان تهیه این گزارش دلار در هرات ۱۰۲۰۰ تومان خرید و فروش می‌شد. این اختلاف قیمت‌ها بازار ارز را رونق بخشیده و دلال‌ها هر روز بیش از دیروز می‌شوند. جالب اینکه برخی صرافان مشهدی نیز به راحتی به خرید و فروش ارز می‌پردازند و آن‌هایی که مثلا کمی قانونمند هستند از خریدار ارز کارت ملی طلب می‌کنند، در حالی که در تهران صرافی‌ها بدون مدرک شناسایی و اسنادی که ثابت کند فرد مسافر خارج از کشور است ارز نمی‌فروشند، البته اطلاعیه بانک مرکزی برای فروش ارز به مسافران در برخی صرافی‌ها دیده می‌شود، اما سود جذاب دلالی برخی دیگر از صرافی‌ها را قانع کرده که پا روی قانون Law بگذارند. امکان ندارد از آنجا عبور کنی و کسی دلار، دلار نگوید، حتی کسانی که آبمیوه می‌فروشند و در آن اطراف مغازه‌دار هستند.

نکته جالب در مشهد حضور بدون محدودیت دلالان است؛ در تهران تجمع بیش از چند دلال خرد را در یک جا نمی‌توان دید و دلال‌ها به اصطلاح شلوغ نمی‌کنند، اما در مشهد دلالان به شکل باورنکردنی و بدون مزاحمت تجمع دلالی به راه انداخته‌اند.

یک ساختمان بلند به نام مجتمع مرمر که هنوز برای پایان کار ساختش نیاز به زمان دارد در میان دلالان خودنمایی می‌کند و کارگران آن ساختمان از شلوغی و سر و صدای زیاد دلالان به ستوه آمده‌اند.

به یکی از نگهبانان آن مجتمع که به دلالان خیره شده می‌گویم: از سروصدای آن‌ها عاصی نشده‌ای؟ و جواب می‌شنوم: از شلوغ‌کاری این‌ها ناراحت نیستم، از اینکه اقتصاد کشورم با این دلال‌بازی‌ها در حال نابودی است دلخورم. عابربانک‌های اطراف، آنقدر شلوغ است که قابل توصیف نیست؛ اینجا پول را با پول می‌خرند و عابران پیاده، حراج «ارزش پول ملی» را نگاه می‌کنند و فریاد ریزش آن را می‌شنوند؛ فریادی که از عربده تحریم‌ها کرکننده‌تر است.

گزارشی از بازار دیروز ارز تهران؛ فردوسی آرام شد

محمد نجار صادقی: دیروز قیمت ارز‌های مختلف نسبت به روز قبل افزایش نسبی را تجربه کرد. با گشت و گذار کوتاهی در میدان فردوسی و سبزه‌میدان متوجه حضور افرادی می‌شوید که هیچ شباهتی با دلالان ارزی سنتی ندارند، اما اقدام به خرید و فروش دلار و یورو می‌کنند. به نظر می‌رسد دیگر مردم عادی با سرمایه‌های اندک چند صد دلاری یا چند میلیونی به این بازار آمده‌اند و اقدام به خرید و فروش می‌کنند.

حضور مردم در بازار باعث شده است قیمت‌ها هر روز با نوسان گزارش شود، اما نکته مثبت آن حقیقی شدن بازار و کم بودن میزان این نوسان است. حضور مردم در بازار باعث گردش هرچه بیشتر اسکناس در بازار شده که این موضوع خود در بلندمدت می‌تواند تاثیرات مثبتی داشته باشد.

نباید فراموش کرد یکی از موضوعاتی که دی ماه سال گذشته و اردیبهشت امسال باعث افزایش قیمت شد، موضوع غیرواقعی بودن بازار ارز بود، این یعنی به کلی بدون اینکه مبادله‌ای شکل بگیرد، به صورت تلفنی و سوداگری قیمت ارز لفظی افزایش پیدا می‌کرد، اما در شرایط کنونی بازار شکل واقعی به خود گرفته و تقاضا‌کننده و فروشنده در آن آشکار هستند.

بر این اساس صرافی‌ها هنوز آنطور که باید و شاید به بازار ارز اضافه نشده‌اند؛ صرافی‌ها حتی به مسافران هم ارز نمی‌دهند، طبق بررسی‌های میدانی تنها ۳ صرافی در کل میدان فردوسی ارز به مسافران می‌فروشند که آن‌ها هم از متقاضیان بلیت، پاسپورت و اسناد پرداخت عوارض خروج از کشور را می‌خواهند.