ساخت‌وسازها در شمال تهران باعث فرونشست در جنوب شهر است/ فرونشست زیرساخت های پایتخت را با خاک یکسان می کند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، کشور ما به دلیل سیاست های اشتباه در 3 دهه اخیر نسبت به مدیریت آب و خاک با شدت بیشتری در معرض مخاطرات طبیعی قرار دارد که فرونشست زمین از جمله مهم‌ترین و بی‌سروصداترین این مخاطرات است. سازمان زمین شناسی آمریکا در تعریفی نسبتا دقیق فرونشست زمین را نشست تدریجی یا فرو رفتن ناگهانی سطح زمین به دلیل حرکت زیرسطحی مواد زمین عنوان کرده است که از علت های اصلی آن به تراکم سیستم آبخوان ها، زهکشی خاک های آلی، استخراج معادن زیرزمینی، تراکم هیدرولیکی، تراکم طبیعی، فروچاله ها، و ذوب شدن یخ های دائمی اشاره شده است.

ایران اما به دلیل مشکلات ناشی از تحریم و راه حل مبهم، کلی و غیرکارشناسی در مواجهه با آن یعنی «خودکفایی در محصولات کشاورزی » حداقل در طول دو دهه اخیر بیشترین میزان برداشت را از آبهای زیرزمینی انجام داده و آن را با یکی از ناکارآمدترین و منسوخ ترین روشهای کشاورزی یعنی کشاورزی سنتی، تبدیل به میلیون ها تن محصول کشاورزی از جمله هندوانه و سیب و انگور و انواع سبزیجات کرده تا بتواند تنها بخشی از نیاز کشور به مواد غذایی را تامین کند و اکنون جایگاه سومین کشور پرمخاطره جهان را از نظر فرونشست زمین به خود اختصاص داده است. جایگاهی که کسب آن برای ایران 20 سال پیش امری دور از دسترس به نظر می رسید.

در این باره و خطری که به صورت ویژه استان تهران را تهدید می کند، رضا بیانی، مدیر کل منابع طبیعی استان تهران در گفتگو با خبرنگار اجتماعی رکنا بیان داشت: سازمان نقشه برداری در مورد فرونشست ها نقشه جامعی را منتشر کرده است و همین نقشه مورد وثوق شورای عالی معماری و شهرسازی است.

وی افزود: بعد از تهیه این اطلس، نقشه فرونشست تبدیل به یکی از نقشه های اصلی شد که در جلسات توسعه شهری و زیرساخت ها مورد بررسی قرار می گیرد و توجه به این مساله برای کاهش خطرات احتمالی در دستور کار شورای عالی معماری و شهرسازی قرار گرفته است.

مدیر کل منابع طبیعی استان تهران ادامه داد: بارندگی در نقاط مختلف استان تهران بسیار متفاوت است به شکلی که در مناطق جنوب استان حدود 80 میلی متر و در شمال استان نیز حدود 380 میلی متر است یعنی در حقیقت در گذشته بخشی از این بارندگی ها در شمال تهران به زمین نفوذ می کردند و دشت های جنوب تهران را تغذیه می کردند.

بیانی با اشاره به ساخت و سازهای انجام گرفته در طی سالهای اخیر در شمال شهر تهران، تاکید کرد: این ساخت و سازها در صورت ادامه دار بودن می تواند به طور کلی مانع نفوذ آب به آبخوان های شهر تهران شود و ما را در آینده با بحران های جدی روبه رو کند.

مخالف تبدیل باغات شمال تهران به مناطق مسکونی هستیم

وی با تاکید بر اینکه مخالف طرح جدید شهردای تهران در مورد تبدیل باغات شمال این شهر به مناطق مسکونی هستیم، اضافه کرد: این ساخت و سازها به دلیل اینکه فنداسیون برج های بلند در شمال تهران وارد عمق بیشتری از زمین می شود به عنوان یک مانع برای تغذیه آبخوان ها محسوب می شوند و این اقدام از نظر ما مطابق با شرایط طبیعی و زمین شناختی تهران نیست.

مدیر کل منابع طبیعی استان تهران گفت: ما عملیات تغذیه آبخوان ها را در دو مکان در شهرری انجام می دهیم و نزدیک به 25 پروژه آبخیزداری را در کل استان تهران در سالجاری انجام خواهیم داد که امیدواریم مانع فرونشست دشت تهران در سالهای آینده شود.

بیانی تصریح کرد: میزان فرونشست ها در شهر تهران نسبت به نقاط دیگر کشور کمتر است اما نباید این مساله باعث شود تا به این خطر بالقوه توجه نداشته باشیم برای همین اجازه تغییر در رژیم هیدرولوژیک تهران را نخواهیم داد و لازم است یک همبستگی در بین شهرداری های مختلف استان تهران وجود داشته و به این مجموعه ها اجازه ساخت و ساز غیرمطابق با ملاحظات زمین شناسی را در شرایط فعلی ندهند.

بیانی در حالی این مسائل را مطرح می کند که مطابق اعلام مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی کشور نقاطی مانند: فرودگاه مهرآباد، دو خط راه آهن، دو انبار مواد نفتی و سوختی و حدود 44 جایگاه پمپ‌بنزین و 15 جایگاه پمپ‌گاز، 30 کیلومتر خط لوله نفت، 70 کیلومتر خطوط فشاری قوی، 200 کیلومتر خطوط اصلی گاز، پنج منطقه شهری تهران، هشت شهر به‌همراه 99 آبادی در زون‌فرونشست در تهران قرار دارند که در صورت وقوع حادثه ای بزرگ می تواند جمعیتی نزدیک به یک میلیون و 800 هزار نفر را به صورت مستقیم و 3 میلیون و 500 هزار نفر را به صورت غیرمستقیم دچار مخاطره جدی کند.

مدیر کل منابع طبیعی استان تهران در ادامه  توضیح داد: خطوط انتقال نیرو، خطوط انتقال گاز، خطوط ریلی و حتی چندین خطوط مترو می تواند در صورت ایجاد اتفاق ناگوار دچار بحران شوند.

بیانی در پایان گفت: توصیه ما توسعه کشاورزی مدرن و قطره ای در جنوب تهران است تا بتوانیم از منابع آبی سطحی بخشی از آن را به سمت آبخوان ها هدایت کنیم و در این مورد در جلسات مشترک با سایر وزارتخانه ها بر استفاده بهتر از منابع آبی در استان تهران تاکید شده است.

به گزارش رکنا، به نظر می رسد در صورت عدم توجه مسوولان به مخاطرات طبیعی و اصرار بر توسعه بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیستی و مدیریت آب و خاک در تهران، به زودی زمین دهان باز کرده و تهران را خواهد بلعید.

خبرنگار: مسعود لاهوت