ایران، در جایگاه هفتم لیست بحران غذایی جهان /مهاجران برای مواد غذایی ما سربار هستند / طرح های تخصصی در کمد نهادها خاک می خورند

به گزارش رکنا،ایران، در جایگاه هفتم لیست بحران غذایی جهان قرار دارد. تورم مواد غذایی در بسیاری از کشورها بالاست اما در ایران بنا بر آمارهای بانک جهانی به بحران امنیت غذایی رسیده است.

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، روز چهارشنبه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور گفت که بر اساس شاخص خشکسالی SPI ما از سال ۱۳۷۰ به بعد به جز سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ همواره در کشور خشکسالی داشته ایم.

او همچنین گفته است که خشکسالی پیامدهای بسیاری از جمله افزایش مهاجرت به شهرها را در پی دارد.

با همه اینها، اولین و ملموس ترین اثر خشکسالی به شکل کاهش تولید و درآمد کشاورزان پدیدار می شود که به افزایش فقر و ناامنی غذایی در مناطق روستایی و بعد شهری ختم می شود و در صورتی که برای مقابله با آن چاره اندیشی نشود، می تواند مسائل امنیتی جبران ناپذیری برای حکومت ها به وجود بیاید.

در این خصوص، عطاالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران در گفت و گو با رکنا گفت: امنیت غذایی یک مشکل جهانی است و تغییرات اقلیمی نه فقط در ایران، بلکه در همه دنیا وجود دارد. تغییرات اقلیمی موجب شده است که بحران های آبی و کاهش بارندگی ها امنیت غذایی را تهدید کنند که فقط می توان با علم و دانش با این موضوع سازش کرد.

او افزود: می دانیم این حرف ها بیش از 30 سال است که تکرار می شود. طرح های زیادی هم در برای مقابله با عدم امنیت غذایی اجرایی شده است. آخرین آنها هم سند الگوی کشت است که فراقوه ای هم است؛ اما برای اجرایی کردن هر طرحی باید الزامات آن فراهم شود. طرح های زیادی نوشته شده اند؛ اما خروجی آنها چه شده است؟ تصور کنید بهترین بنز هم زیر پایتان باشد، اگر بنزین نداشته باشد یک متر هم نمی توانید حرکت کنید. ما طرح های خوبی داشتیم که اکثرا بر پایه تجربیات دانشگاهی بوده ولی برای اجرای هیچ کدام از آنها الزامات فراهم نشده است و این طرح ها در کمدها خاک می خورند.

او تاکید کرد: کشور در این حوزه حالت سکون پیدا کرده و هیچ راهی هم نتوانسته ایم طی کنیم و سال به سال هم از این قافله عقب می مانیم.

امنیت ملی در گرو امنیت غذایی

وی گفت: امنیت ملی ما در گرو امنیت غذایی است. اگر اقتدار و امنیت غذایی هم داشته باشیم می توانیم در کنارش سایر اقتدارها و امنیت ها را داشته باشیم؛ ولی اگر نباشد، هیچ کدام از انواع امنیت ها پایدار نخواهد بود.

هاشمی تاکید کرد: در خصوص تولید محصولات اساسی کشاورزی، سالهای گذشته هدفگذاری هایی داشته ایم؛ برای غلات، دانه های روغنی و برخی محصولات اساسی کشاورزی طرح هایی داشته ایم که به خوداتکایی پایدار برسیم ولی اینها چند صباحی بیشتر دوام نیاوردند. از عواملی که موجب دوام نیافتن این طرح ها بودند می توان به فراهم نشدن الزامات، بی توجهی دولت ها، پرداخت نشدن به موقع اعتبارات اشاره کرد. 

وی با اشاره به اینکه در ایران محصول مهم تری نسبت به گندم وجود ندارد، گفت: قوت قالب ما گندم است. در سال 1401 توانستیم 54 درصد بیشتر از سال 1400، گندم بخریم و امنیت غذایی به خوبی تامین شود. علتش هم قیمت مناسب و پرداخت به موقع بود. همه هم به این نتیجه رسیدند که این دو مهم باید در نظر گرفته شود تا بتوانیم امنیت غذایی را با خرید گندم تامین کنیم؛ اما امسال، دولت نه قیمت مناسب شورای قیمت گذاری را اجرایی کرد و در پرداخت هم خیلی عقب مانده است. این وضعیت باری به هرجهت، موقت، مقطعی و عدم توجه به اهمیت امنیت غذایی در تولید سال آینده اثر نامطلوبی خواهد گذاشت و من فکر نمی کنم بتوانیم به جایی برسیم.

توانایی تولید بیشتر از 13 میلیون تن گندم در کشور را داریم ولی بشرطها!

رئیس بنیاد ملی گندمکاران گفت: تولید گندم در کشور نسبت به سال گذشته بیشتر است ولی تولیدی که در اختیار برای امنیت غذایی باشد با خرید کمتر گندم، نخواهیم داشت. امسال اگر قیمت مناسب و پرداخت به موقع داشته باشیم سال آینده می توانیم بالاتر از 13 میلیون تن گندم تولید کنیم؛ ولی اگر نباشد، کشاورزان رغبت کم می شوند.

مهاجران برای مواد غذایی ما سربار هستند و بار تامین امنیت غذایی را سنگین تر می کنند

او تاکید کرد: ما برنامه تامین غذایی را برای 85 میلیون نفر از جمعیت ایران طراحی می کنیم؛ ولی جمعیت مهاجران برای مواد غذایی ما سربار هستند. اگر طبق سرشماری آماری خودمان بخواهیم برنامه طراحی کنیم، می بینیم افراد دیگری هم سر این سفره موادغذایی هر روز می نشینند که بار تامین امنیت غذایی ما را سنگین تر می کند.

هاشمی افزود: تغییرات اقلیمی بیشتر روی مسائل آبی است که در دو حالت می توان آن را بررسی کرد. نخست کم شدن منابع آبی زیرزمینی و بعد میزان بارش ها. البته این میزان بارش ها در هر سال متفاوت است. منابع آبی در برخی استانها تقلیل یافته و این متضمن این است که از منابع آبی زیرزمینی محافظت شود. این در حالی است که بحران آبی کل کشور را فرا گرفته است.

رئیس بنیاد ملی گندمکاران گفت: باید سعی کنیم تولید محصولات پرآب بر را در کشور یا محدود و مابقی نیاز را با واردات تامین کنیم یا اینکه فقط به اندازه نیاز کشور تولید داشته باشیم و صادر نکنیم. در خصوص صادرات باید سراغ محصولاتی برویم که مزیت نسبی داشته باشند؛ چه از نظر تولید و چه از نظر رقابت با سایر محصولات در بازارهای جهانی. کیوی، زعفران و پسته مزیت نسبی دارند و می شود با بازار جهانی رقابت کرد. با همه اینها باید بتوانیم هم از آب و هم از خاک محافظت کنیم چراکه در بسیاری موارد ما حتی از خاک هم به خوبی محافظت نکردیم. 

گفتنی است، پیش از این بارها کارشناسان نسبت به خطر سوءتغذیه برای ایرانیان با توجه به شرایط اقتصادی کشور هشدار داده بودند.

اخیرا نیز دبیر علمی هجدهمین همایش اورژانس‌ها و بیماری‌های شایع طب کودکان از شیوع کمبود آهن و ویتامین «آ» در کودکان و زنان باردار خبر داد.

به گفته او سوءتغذیه در استان‌های محروم ایران نگران‌کننده است. ضمن این‌که در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان و ایلام کم وزنی، کوتاهی قد و لاغری شیوع بالایی دارد که ناشی از سوءتغذیه است.

پیش‌تر نیز مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت گفت که ۳۰ درصد از خانوارهای کشور با کمبود دریافت انرژی روزانه مواجه هستند و با اوضاع اقتصادی کنونی، این وضع به وخامت می‌رود.

زهرا عبداللهی گفت: «منابع پروتئینی مخصوصا پروتئین‌های حیوانی مثل گوشت، مرغ، تخم مرغ و لبنیات افزایش قیمت زیادی داشته است.»

او ادامه داد: «این باعث می‌شود دسترسی خانوار به این موادغذایی، رفته رفته تا جایی کم شود که از سفره خانوار نیز حذف شود. در حال حاضر، دهک‌های با درآمد پایین، با مشکل مواجه هستند.»