آقای رئیس جمهور از "آب" چه خبر؟ / آب به طور ذاتی با امنیت ملی در ارتباط است

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، جهان قدیم و شرایط قدیم کره زمین، در گذشته مانده است.دنیا این روزها مشکلات مشترکی دارد که تنها با همراهی کشورها در کنار هم از آن می توان گذر کرد. بحران هایی که به آن تغییرات اقلیمی می گویند. نامی ناآشنا در برنامه های دولت و مجلس ایران. تغییرات اقلیمی یک جنگ بزرگ و گسترده است که محیط زیست به سوی جوامع انسانی آغاز کرده است. بزرگ ترین جنگ جهان، حمله تغییرات اقلیمی است که همه کشورها را همزمان به میدان نبرد کشیده است. در این میان کشورهایی که سلاح و ابزار مبارزه در دست ندارند و برای مجهز کردن خود آماده نیستند و تلاشی برای تجهیز شدن نمی کنند، قربانیان بی چون و چرا این جنگ هستند. حمله تغییرات اقلیمی آنقدر سریع پیشرفته و در حال پیشروی است که حتی یک روز تاخیر برای مواجهه با این حمله می تواند، خرابی هایی ایجاد کند که تا نسل ها باید تاوان آن را بدهند.

جای خالی ایران

مجمع عمومی سازمان ملل  در قطعنامه 73/226 خود تصمیم گرفت از 22 تا 24 مارس 2023 در نیویورک، ایالات متحده آمریکا، کنفرانس  فوری"آب" را برگزار کند و این روزها این کنفرانس در حال برگزاری است.

این کنفرانس برتوسعه پایدار و مدیریت یکپارچه منابع آب برای دستیابی به اهداف اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی، اجرا و ارتقای برنامه‌ها و پروژه‌های مرتبط و همچنین  پیشبرد همکاری‌ها و مشارکت‌ها در تمامی سطوح تمرکز دارد. کنفرانسی که ایران در آن حضور پررنگی ندارد.سازمان ملل از جمهوری اسلامی ایران دعوت کرده تا به عنوان رئیس شورای حکام آب به عنوان بالاترین مرجع سیاست‌گذاری آب در غرب آسیا در این اجلاس حضور داشته باشد اما از حضور وزرا و روسای سازمان هایی که باید مدیریت آب در ایران را انجام دهند در این کنفرانس خبری نیست و شاید فقط نماینده یونسکو در کنفرانس شرکت کند که سود چندانی در تغییر مسر تفکر مدیریتی آب در کشور  نخواهد داشت و جای این سوال را پررنگ می کند که از رئیس جمهوری سوال شود، آقای رئیس جمهور از آب چه خبر؟

وضعیت آب در ایران

کارشناسان می گویند در ایران با وجود آن که  کشاورزی سهمی کمتر از 11% در تولید ناخالص ملی دارد حدود 90% آب را می‌بلعد. این در حالی است که  کشاورزان جزو فقیرترین گروه های درآمدی هستند و این به این معنی است که آنها نیز نصیبی از این تولید ندارند. همینطور صنایع تبدیلی که بسیار کم تعداد هستند.

این بلعیدن آب در بخش کشاورزی در حالی شکل گرفته است که همچنین در خطر ناامنی غذایی قرارداریم. تنها 10% خاک ما قابل کشاورزی است و قابلیت تولید مواد غذایی با توجه به رشد جمعیت وجود ندارد. روش های سنتی و عدم حمایت و آموزش و توانمند کردن کشاورزان و بی‌توجهی به این موضوع  همچنان ادامه دارد.

آب یک وسیله برای اهداف توسعه پایدار، برای رسیدن به  سلامت و رفاه مردم و سیاره زمین است. اما حرکت بشر در جاده پیشرفت  به طور نگران کننده ای خارج از مسیر استفاده درست از آب است که در نهایت کل برنامه توسعه پایدار را به خطر می اندازد.

هشدار یونسکو به جهان در خصوص آب

کنفرانس آب 2023 سازمان ملل متحد دومین کنفرانس سازمان ملل است که بعد از 40 سال به آب اختصاص داده شده است سازمان ملل متحد دسترسی به آب سالم برای همه ساکنان کشورهای مختلف را موضوعی محوری در توسعه پایدار قرار داده و آن را یکی از حقوق اساسی بشر می‌داند.

در همین راستا،یونسکو نیز با دادن هشدار درباره وخیم‌تر شدن وضع کم‌آبی در جهان، پیش‌بینی کرده جمعیت شهری مواجه با کم‌آبی، با افزایش بیش از دو برابری، از ۹۳۰ میلیون نفر در سال ۲۰۱۶، به حدود دو میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۵۰ خواهد رسید.

جای خالی ایران در کنفرانس آب

در این کنفرانس که به میزبانی مشترک تاجیکستان و هلند برگزار شده است حدود ۶۵۰۰ نفر، از جمله ۱۰۰ وزیر و ده‌ها مقام ارشد کشورها،  گرد هم می‌آیند. حضور کمرنگ  ایران در این اجلاس نگران کننده است زیرا به هر دلیل سیاسی در این اجلاس ها شرکت نکردند یعنی ویرانی بیشتر خاک و سلامت و اقتصاد و گسترش آسیب های اجتماعی در کشور که به نظر باید مورد توجه مدیران استراتژیک کشور قرار می گرفت و بگیرد.

بحران آب در ایران به مشکلاتی اطلاق می شود که ناشی از کم آبی در ایران است. کمبود آب می تواند ناشی از دو مکانیسم باشد. اولی کمبود آب فیزیکی (مطلق) و دومی کمبود آب اقتصادی است.

کمبود آب فیزیکی ناشی از منابع آب طبیعی ناکافی برای تامین نیاز یک منطقه است و کمبود آب اقتصادی نتیجه مدیریت ضعیف آب است. منابع آب موجود ایران با هر دو مشکل مواجه است.

ارتباط آب با امنیت ملی

آب به طور ذاتی با امنیت ملی ایران و بقیه خاورمیانه مرتبط است. برخی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های جامعه، مانند کشاورزان معیشتی، برای امرار معاش خود به آب وابسته هستند. وقتی آب کمیاب است، کار ندارند. مهمتر از همه، کمبود آب، انگیزه مردمی را برای اعتراض و ابزار خشم از مدیریت فراهم می کند. 

مشکلات آب ایران نتیجه دهه‌ها مدیریت بد، حکمرانی ضعیف زیست‌محیطی و فقدان آینده‌نگاری است. به طور مثال در سرتاسر سالهایی که دولت ها به بتن و فولاد افتخار کردند و  پروژه های بزرگ مهندسی مانند سدها را نماد توسعه و پیشرفت دانستند و آنها را وسیله ایجاد شغل و تقویت اقتصاد می پنداشتند در حقیقت داشتند در مسیر نابودی سرمایه آب حرکت می کردند. ایران حتی در بحبوحه جنگ  با عراق و امواج تحریم، سدهای بزرگ بسیاری ساخته است. این سدسازی ها چه بلایی سر ایران آورد و همچنان می آورد ؟ رودخانه ها سد شدند و محیط زیست را تخریب کردند.سدهای زیادی در مکان‌های ضعیف ساخته شد. در نتیجه بسیاری از مردم آواره شدند و تالاب های ارزشمند و اکوسیستم آنها آسیب جدی دید.

ارتباط کم آبی با مشکلات اجتماعی ایران

استفاده بی رویه و سوء مدیریت آب باعث بیابان زایی و خشک شدن تالاب ها در ایران و سایر نقاط منطقه شده است. خاک خشک به راحتی توسط باد برداشت می شود.طوفان های گرد و غبار ناشی از آن زندگی روزمره جامعه را با اختلال مواجه می کند.  ادارات دولتی، مشاغل و مدارس را به تعطیلی می کشاند .گرد و غبار همچنین مشکلات جدی تنفسی ایجاد می کند.

فاجعه خشک شدن دریاچه ارومیه که زمانی بزرگترین دریاچه خاورمیانه بود، نقطه ای دیگر از مدیریت اشتباه آب و کشاورزی نامناسب بود. الگوی توسعه ایران اجازه کاهش فشار بر محیط زیست را نداده است این در حالی است که با اینکه گستره ویرانی مدیریت آبی در ایران برای رسیدن به توسعه و اقتصاد بیشتر گسترده است اما ایران در تنوع بخشیدن به اقتصاد خود پیشرفت اندکی داشته است.

راه حل هایی که اجرا نمی شود!

ایران می تواند با گسترش مکانیزاسیون و اجرای روش های آبیاری کارآمدتر، فشار بر منابع آبی خود را کاهش دهد. اما اقتصاد ایران که به دلیل تحریم ها تضعیف شده است و آمادگی مقابله با جابجایی نیروی کار را ندارد و مسئولان ترجیح می‌دهد مردم را در مزارع نگه دارد تا آن‌ها را به داخل شهرها سوق دهد، جایی که بیشتر بیکار می‌شوند و احتمال دارد اعتراض کنند.

 

 

 

اخبار وبگردی را در اینجا بخوانید: