رخدادهای آغازین سال قرن جدید با نوبرانه تلخ/ آنچه در 360 روز بر "ما" گذشت

رویدادهای اجتماعی سال 1401 در ایران به قدری گسترده بود که تمامی حوزه های سیاسی، فرهنگی، ورزشی و حتی اقتصادی از آن متاثر شدند. از جریان مهسا امینی که واکنش های گسترده ای را در سطح بین الملل به دنبال داشت تا مسمومیت دانش آموزان در مدارس، زلزله خوی و تولد و مرگ پیروز، همه اینها خاطرات خوب و بدی بودند که با برآمدن آفتاب 1402 آن را به تاریخ خواهیم سپرد.

روایت پیروز

تولد پیروز در 11 اردیبهشت 1401 و دو توله دیگر که در روزهای نخست تلف شدند را می توان اولین رخداد اجتماعی دانست که توانست به عنوان «گونه پرچم» به درستی نقش خود را ایفا کند و توجه جدی افکار عمومی در کشور را به خود جلب کند. پیروز که تنها بازمانده یکی از اولین مدل های جفت گیری در اسارت گونه یوز در جهان بود ماه ها در کانون توجهات مردم قرار گرفت و به نمادی از فرزند ایران تبدیل شد که با مرگ خود در روزهای پایانی سال بر بار غصه های مردم افزود و همزمان امید کارشناسان امر برای نجات این گونه در معرض خطر تهدید را کاهش داد.

روایت متروپل

فروریختن ساختمان متروپل در دوم خرداد ماه امسال اما یکی از اولین رویدادهای ناگوار سال بود که همدردی تمام مردم ایران را در پی داشت. انتشار تصاویر فروریختن این سازه غیرایمن موجی از همدری مردم کشور را با حادثه دیدگان آبادان به دنبال داشت و واکنش دیر هنگام دولت در اعلام عزای عمومی بر خشم مردم دامن زد.

جنجال بازگشایی پساکرونایی مدارس

بازگشایی مدارس در سال 1401 بعد از برگزاری آنلاین  کلاس ها در دوره کرونا به مدت چند سال از جمله رویدادهای مهم اجتماعی امسال بود که با مقاومت شدید خانواده ها روبه رو شد اما این امر با مقاومت بیشتر وزارت آموزش و پرورش همراه بود و در سال جاری شاهد بازگشت دانش آموزان به حال و هوای مدرسه بودیم که هرچند اتفاقی پرخطر اما مثبت تلقی می شد. این اتفاق در حالی رقم خورد نرم افزارهای آموزش اینترنتی که به علت نبود بسترهای آموزشی آنلاین مناسب برای کودکان ، به روز نبودن این نرم افزارها و اختلالات گسترده در آن، از سوی کارشناسان نیز مورد انتقاد جدی قرار گرفته بود و این یک تلنگر جدی بر نظام آموزشی کشور بود تا آسیب شناسی جدی در خصوص برنامه های آموزشی خود با محتواهای روز در بسترهای پرکاربرد را در دستور کار خود قرار دهد.

دختری به نام مهسا امینی

اما مهمترین و جدی ترین رویداد اجتماعی امسال از دست رفتن دختری بود به نام  « مهسا امینی » . دختری جوان که پس از انتقال به مقررگشت ارشاد دچار عارضه مغزی شد و پس از آن ایران دیگر آرام نبود. ایران پس از رفتن مهسا امینی نامی آشنا در اخبار جهان شد. این واقعه در حقیقت یک رخداد اجتماعی بود به سرعت اتمسفر سیاسی و امنیتی کشور را وارد چالش کرد و تمامی ابعاد فرهنگی، اقتصادی و سیاسی را در یک بستری پرالتهاب در خیابان و نه در پشت میزهای گفتگو دچار زخم های عمیقی کرد که اثرات آن تا سالها بر پیکره اجتماعی کشور خواهد ماند.

این واقعه سیلی از تحولات سیاسی در خارج از کشور را از اظهار نظر گرفته تا واکنش در سطح بین المللی به دنبال داشت و همزمانی که مردم در داخل پاسخ خردمندانه ای بر مساله خود نیافتند، معاندان و بدخواهان مردم ایران نیز بر آتش این رویداد دمیدند و آن را وارد پیچ های خطرناکی کردند که جامعه ایران را در آستانه یک ضربه مهلک قرار داد. هرچند بعدها دست دشمنان میهن در نوع طرح این مساله برای مردم مشخص شد اما همچنان محتوای اصلی این رویداد و سوالات پیرامون آن برای مردم بدون پاسخ باقی ماند و نشان داد که یکی از بزرگترین ضعف دولت ها در مواجهه با مردم، عدم توانایی آنها در ایجاد یک بستر آرام و منطقی برای گفتگو است.

فارغ از این مسایل جریان مهسا این سوال بزرگ را نیز در اذهان عمومی ایجاد کرد که چرا حاکمیت برای توصیه به امری نیکو و ایجاد بازدارندگی برای فعلی ضد ارزش با محاسبه معیارهای سنتی و دینی جامعه، متوسل به اعمال زور می شود؟ این رخداد همچنین از این منظر نیز قابل روایت است که در آن نهادهای متولی رسانه در کشور و به صورت ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد و معاونت مطبوعاتی آن نهاد چرا با ایجاد ضوابطی که آینده نگری را همراه نداشت، مانع انتشار اخبار موثق از سوی رسانه های داخلی کردند که خود باعث کمک  به انتشار اخبار فیک شد!

بدحالی سریالی دانش آموزان در مدارس

در اثنای این اتفاقات اما بدحالی سریالی دانش آموزان دختر در مدارس به یک بحران جدی به ویژه در سطح مدارس دخترانه در کشور تبدیل شد. این سلسله اتفاقات که در مدارس متعددی در سطح کشور به وقوع پیوست، چند ماه پایانی سال به طول انجامید و به عنوان یکی از غیراخلاقی ترین رفتارهای سازمان یافته توسط بدخواهان مردم ایران در تاریخ ثبت شد.

آبگیری سدی به نام چمشیر و هشدارهای کارشناسان

در این میان احداث سد چمشیر به عنوان یک پروژه ضد محیط زیستی مورد انتقاد جدی کارشناسان قرار گرفت و طرح نقد این سازه انسان ساخت تا جایی پیش رفت که داد برخی از مسوولان را نیز درآورد. هرچند همین مدیران بعدها موافقت ضمنی خود را با احداث این سد اعلام کردند و چمشیر در روزهای پایانی سال به صورت رسمی آبگیری شد اما وزارت نیرو به عنوان نهاد متولی هیچگاه پاسخ روشنی به منتقدان احداث و آبگیری این سد ارایه نداد و تنها به جلسات و نشست هایی با خبرنگاران اکتفا کرد.

سیاسی ترین حضور ایران در جام جهانی

آغاز بازی های جام جهانی در این میان و ناکامی تیم ملی کشورمان در راهیابی به مرحله دوم این رقابت ها حسرت تاریخی فوتبال کشورمان را به دنبال داشت که باعث ایجاد ناامیدی در میان مردم شد این ناکامی در حالی رقم خورد که جامعه ایران همچنان درگیر مسائلی بود که از ماه های گذشته با آن درگیر شده بود و همچنان میلی به خروج از اتمسفر به جا مانده از آن را نداشت و این باعث شد تا حضور ایران در جام جهانی 2022 به عنوان سیاسی ترین حضور ایران در جام جهانی تلقی شود.

تورم تاریخی و دلاری که پرواز کرد

ابر تورم ایجاد شده در روزهای پایانی پاییز در روزهای آغازین زمستان شدت بیشتری به خود گرفت و موجی از نارضایتی به علت افت شاخصه های اقتصادی و تاثیر منفی آن بر معیشت خانواده های ایرانی را در پی داشت این اتفاق با بالا رفتن قیمت ارز و سکه باعث شد تا میزان اعتماد عمومی برسیاست های اقتصادی دولت در پایین ترین سطح خود قرار بگیرد.

سقوط آوار بر سر ساکنان خوی

زلزله خوی با شدت 5.9 دهم ریشتر اما اتفاق ناگوار بعدی بود که در روزهای میانی زمستان سرد 1401 مردم استان آذربایجان غربی را به شدت درگیر کرد و موجی از همدلی و کمک به مردم این منطقه را در پی داشت که در نوع خود بی نظیر بود. زلزله خوی باعث جمع آوری میلیاردها تومان کمک نقدی و غیرنقدی از سوی مردم شد و این اتفاق نشان داد که مردم کشور در اوج بحران های اقتصادی و بعد از گذار از رخدادهای تلخ اجتماعی همچنان در روزهای تلخ حاضر به فراموش کردن همدیگر نیستند.

رویا ماند، امید از ایران رفت

در این میان همراهی «رویا» درنای بلژیکی منتقل شده به ایران برای احیای جمعیت غربی درنای سیبری و همراهیش با «امید» خبر خوبی بود که همراهی عمومی را با این اتفاق به دنیال داشت. دیدن صحنه های آواز خواندن امید و رویا، به امید و رویای 85 میلیون ایرانی رنگ دوباره ای بخشید هرچند در روزهای بعد مرگ پیروز، فرزند ایران و عدم همراهی رویا با امید تمامی آن آرزوها را تبدیل به خاکستر کرد اما بوی بهار و نو شدن تنها دم مسیحایی بود که می توانست مردم ایران را بعد از طی 360 روز پرالتهاب به آینده ای که از آن بی خبر است امیدوار کند.

رویدادهای اجتماعی ایران در سال 1401 به قدری گسترده بود که شاید تاریخ میراث دار خوبی برای روایت آن نباشد اما این ماییم ایستاده در نقطه پایانی سال و منتظر آفتاب 1402 تا افق آینده را بشکافیم و روزها و لحظات شیرین تری را برای فرزندان خود بر جای بگذاریم.