شیوه وزارت بهداشت برای تعرفه گذاری خدمات پرستاری غیرقانونی است/ کارانه پزشکان را یک شبه بیش از 2 برابر افزایش دادند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با وجود این که بیش از یک سال است آیین نامه اجرایی قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری به تصویب دولت رسیده است، اما هنوز این مصوبه توسط وزارت بهداشت اجرا نشده و بنابراین هنوز پرداخت های مالی مربوط به تعرفه گذاری به کارانه پرستاران اضافه نشده است. این در حالی است که قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری در سال 86 به تصویب مجلس رسیده بود، اما 15 سال پس از تصویب این قانون، هنوز جزئیات نحوه اجرای آن به صورت شفاف اعلام نشده و روشی که اکنون وزارت بهداشت با پیشنهاد سازمان نظام پرستاری برای اجرای تعرفه گذاری در نظر دارد، مورد اعتراض پرستاران قرار گرفته است.

این نکته ای است که محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: مشکلات پرستاران عملا با سلامت تمام مردم جامعه در ارتباط است و اگر دولت می خواهد که شهروندان خدمات بهداشت و درمانی مناسبی دریافت کنند، باید در تمام بخش های نظام سلامت از جمله حوزه پرستاری، نیروی انسانی کافی، کارآمد و راضی داشته باشد و امنیت شغلی این نیروها را تضمین کند. این در حالی است که ما در ایران با بسیاری از آیتم های استاندارد نظام سلامت دنیا بخصوص در زمینه تعداد نیروی انسانی کافی فاصله داریم و طبیعی است که در چنین شرایطی، خدمات بهداشت و درمان به شکل مناسبی به مردم ارائه نمی شود.

وی افزود: مطابق استانداردهای سازمان بهداشت جهانی، به ازای هر 1000 نفر جمعیت، باید 3 پرستار وجود داشته باشد، این در حالی است که آمار تعداد پرستاران در ایران حدود نصف استاندارد جهانی است و همین مساله باعث می شود که حدودی نیمی از خدمات مورد نیاز مردم در حوزه بهداشت و درمان به دلیل کمبود پرستار روی زمین بماند و چه بسا که همین مساله، بر افزایش آمار مرگ و میر در بیمارستان ها تاثیر بگذارد. بنابراین دولت نه فقط برای رفاه حال پرستاران بلکه برای تامین سلامت مردم، حتما باید تعداد پرستاران کشور را افزایش دهد.

کمبود 100 هزار پرستار با وجود بیکاری 100 هزار فارغ التحصیل پرستاری

شریفی مقدم با اشاره به بیکاری گسترده پرستاران در ایران گفت: در حالی ایران نصف استاندارد جهانی پرستار دارد و عملا با کمبود 100 هزار پرستار مواجه هستیم که همین حالا حدود 100 هزار فارغ التحصیل پرستاری در کشورمان یا بیکار هستند یا در مشاغل غیرمرتبط با تحصیلات خود فعالیت می کنند. این در حالی است که آخرین آزمون استخدامی کارکنان نظام سلامت در بهمن 99 برگزار شده و نزدیک 2 سال است که هیچ آزمون استخدامی جدیدی برای به‌کارگیری پرستاران در بخش های دولتی و عمومی برگزار نشده است. این در حالی است که در این مدت شاهد خروجی های زیادی در حوزه پرستاری کشور بودیم و تعداد زیادی از پرستاران یا بازنشسته شدند، یا مهاجرت کردند، یا شغل خود را عوض کردند یا به روش های دیگر از نظام سلامت کشور خارج شدند.

دبیرکل خانه پرستاران ایران ادامه داد: زمانی که آزمون استخدامی سال 99 برگزار شد، قرار بود حدود 30 هزار پرستار از طریق این آزمون وارد نظام سلامت کشور شوند، اما در نهایت پس از بحث های فراوان، فقط حدود 13 هزار پرستار استخدام شدند. اما تعداد خروجی های سیستم پرستاری در این مدت، از این مقدار بیشتر بوده است و بنابراین ما همچنان با کمبود حدود 100 هزار پرستار در ایران مواجه هستیم. این در حالی است که وزارت بهداشت هنوز برنامه ای برای برگزاری آزمون استخدامی بعدی خود اعلام نکرده است.  

وی در ادامه تاکید کرد: وزارت بهداشت بعضا تلاش کرده است که با استخدام نیروهای شرکتی، طرحی و 89 روزه به جبران کمبود پرستار در کشورمان بپردازد، اما این استخدام های موقت نه تنها هیچ وقت نتوانسته است مساله کمبود پرستار را جبران کند، بلکه باعث کمتر شدن امنیت شغلی پرستاران کشورمان شده است، زیرا هیچ گاه وعده های مسئولان دولت برای ساماندهی این پرستاران و تبدیل وضعیت آنها به نتیجه نرسیده و بعد از دوره کرونا که نیاز دانشگاه های علوم پزشکی به نیروهای پرستاری کمتر شد، بسیاری از پرستاران دارای قرارداد موقت شغل خود را از دست دادند.

تمدید طرح دانشجویان پرستاری و استخدام 89 روزه ها در دوره کرونا

شریفی مقدم با اشاره به تمدید طرح دانشجویان پرستاری و به‌کارگیری پرستاران 89 روزه در دوره کرونا گفت: تمام دانشجویان پرستاری برای گرفتن مدرک تحصیلی خود باید دو سال طرح بگذرانند، اما در ابتدای شیوع کرونا که نظام سلامت کشورمان ناگهان با کمبود شدید پرستار مواجه شد، وزارت بهداشت ناچار شد که تعداد پرستاران را به شکل محسوسی افزایش دهد، به همین دلیل این وزارتخانه، تمام دانشجویانی را که در نوبت گذراندن طرح بودند، به کار گرفت و مدت زمان طرح همه دانشجویان پرستاری را که دوره آنها رو به اتمام بود یا به پایان رسیده بود، تمدید کرد و تا پایان دوره کرونا نیز این روند را ادامه داد.

دبیرکل خانه پرستار ایران ادامه داد: در دوره کرونا به کارگیری پرستار با تمدید دوره طرح دانشجویان پرستاری نتوانست معضل کمبود پرستار در کشور را برطرف کند و به همین دلیل، وزارت بهداشت طرح دیگری به نام پرستاران 89 روزه را نیز اجرا کرد و در همین راستا، دانشگاه های علوم پزشکی با برخی فارغ التحصیلان بیکار رشته پرستاری قرارداد موقت بستند و تا پایان کرونا این قراردادها را به صورت سه ماهه تمدید کردند. از ابتدا هدف دولت از بستن قراردادهای موقت با پرستاران 89 روزه، این بود که دستش برای کنار گذاشتن این پرستاران در پایان دوره کرونا باز باشد، اتفاقی که متاسفانه در ماه های اخیر برای بسیاری از پرستاران 89 روزه رخ داده است.

وی در ادامه اظهار داشت: ما از همان ابتدا با هر نوع استخدام موقت پرستاران چه به صورت شرکتی، چه به شکل طرحی و تمدید طرحی و چه به صورت 89 روزه مخالف بودیم و تاکید داشتیم که این شکل از استخدام پرستار در کشور، عملا باعث کاهش امنیت شغلی تمام پرستاران می شود و فارغ التحصیلانی که به شکل موقت استخدام می شوند، به هیچ وجه نمی توانند برای آینده زندگی خود برنامه ریزی کنند. همچنین وقتی امنیت شغلی یک پرستار پایین باشد، کیفیت ارائه خدمات او نیز پایین می آید و در نتیجه، سلامت عموم مردم آسیب می بیند.

80 درصد پرستاران تمدید طرحی و 89 روزه دوره کرونا بیکار شده اند

شریفی مقدم با بیان این که بخش زیادی از پرستاران تمدید طرحی و 89 روزه، در ماه های ابتدایی امسال تعدیل شدند، گفت: از بهار 1401 که میزان شیوع کرونا و بستری ناشی از این بیماری در کشورمان کاهش یافت، رفته رفته دانشگاه های علوم پزشکی که زمانی خودشان دانشجویان پرستاری را مجبور می کردند دوره طرح خود را تمدید کنند، عذر عمده این افراد را خواستند و در ادامه، بخش زیادی از پرستاران 89 روزه را نیز از کار بیکار کردند.

دبیرکل خانه پرستار ایران ادامه داد: ما همان ابتدا به وزارت بهداشت گفته بودیم که با به‌کارگیری موقت پرستاران به صورت تمدید طرح یا بستن قرارداد موقت 89 روزه مخالفیم و وزارتخانه باید شرایط را برای استخدام دائم این پرستاران فراهم کند، اما در ماه های اخیر، متاسفانه دانشگاه های علوم پزشکی، به جای استخدام کردن پرستاران دارای قرارداد موقت، آنها را کنار گذاشته و بیکار کرده اند.  

وی در ادامه تاکید کرد: مجموع تعداد پرستاران تمدید طرحی و 89 روزه که در دوره کرونا توسط دانشگاه های علوم پزشکی به کار گرفته شدند، حدود 30 هزار نفر بود که از ابتدای امسال تا کنون، بیش از 80 درصد آنها توسط دانشگاه های علوم پزشکی کنار گذاشته شده و شغل خود را از دست داده اند. یعنی وزارت بهداشت حتی حاضر نشده است پرستارانی را که دو سال در دوره کرونا مانند سربازان جان بر کف، یک تا دو سال بیش از دوره موظفی طرح دانشجویی خود در بیمارستان ها بمانند تا در شرایط بحرانی به نظام سلامت کشور کمک کنند، استخدام کند.

روش پیشنهادی نظام پرستاری برای تعرفه گذاری خدمات پرستاری غیرقانونی است

شریفی مقدم در بخش دیگری از صحبت هایش به موضوع درآمد پایین بیشتر پرستاران اشاره کرد و گفت: متاسفانه در ایران نه تنها با کمبود پرستار و عدم وجود امنیت شغلی برای بسیاری از پرستاران کشور مواجه هستیم، بلکه عمده پرستاران کشورمان از دریافتی های خود ناراضی اند. در همین راستا حدود 15 سال قبل قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری در مجلس به تصویب رسید، اما تا مرداد پارسال هنوز آیین نامه اجرایی این قانون در دولت تصویب نشده بود. اکنون هم با وجود این که بیش از یک سال از تصویب آیین نامه اجرایی تعرفه گذاری پرستاری می گذرد، هنوز جزئیات این مساله در وزارت بهداشت مشخص نشده و درآمد حاصل از تعرفه گذاری به جیب پرستاران نرفته است.

دبیرکل خانه پرستاران ایران ادامه داد: اخیرا وزارت بهداشت براساس پیشنهاد سازمان نظام پرستاری به دنبال روشی برای اجرای تعرفه گذاری رفته که نه قانونی است و نه کارشناسی و عمده کارشناسان هم با این روش مخالف هستند. زیرا طبق قانون قرار بود تعرفه گذاری به صورت بسته مشخصی از خدمات مختلف تعیین شود، اما اکنون نظام پرستاری به دنبال آن است که برای همه خدمات صرفا برحسب تعداد تخت هایی که زیر نظر هر پرستار است، تعرفه تعیین کند.

شریفی مقدم در ادامه تاکید کرد: سال هاست 10 هزار خدمت مربوط به پزشکان و سایر گروه های پزشکی براساس نوع، میزان تخصصی بودن و مدت زمان انجام هر خدمت، تعرفه گذاری شده و تمام موارد در کتاب ارزش نسبی خدمات سلامت درج شده است. مبلغ حاصل از این تعرفه ها نیز ماهانه به کارانه پزشکان و گروه های مختلف پیراپزشکی اضافه می شود، اما پرستاری تنها گروه شغلی در نظام سلامت کشور است که هنوز تعرفه خدمات مختلف آن مشخص نیست.

وی در ادامه اظهار داشت: اکنون تمام خدمات نظام سلامت از جمله فیزیوتراپی، رادیولوژی، آزمایشگاه، ویزیت پزشک و ... براساس ضریب استهلاک، مدت زمان، مقدار ریسک برای بیمار، میزان خطر برای عامل انجام کار، سطح تخصصی بودن و مدرک تحصیلی عامل انجام کار، تعرفه گذاری شده است، پرستاران نیز انتظار دارند خدمات آنان براساس همین معیارهای کارشناسی و مشابه موارد درج شده در کتاب ارزش نسبی خدمات سلامت، تعرفه گذاری شود، اما متاسفانه وزارت بهداشت با هدایت سازمان نظام پرستاری، تمام این موارد را کنار گذاشته و صرفا به دنبال تعرفه گذاری خدمات براساس تعداد تخت های زیر نظر هر پرستار است.  

وزارت بهداشت به 15 سال کار کارشناسی درباره تعرفه گذاری توجه نکرد

شریفی مقدم در توضیح بیشتر درباره روش پیشنهادی وزارت بهداشت برای تعرفه گذاری خدمات پرستاری توضیح داد: وزارت بهداشت با هدایت سازمان نظام پرستاری، قرار است به جای تعرفه گذاری خدمات پرستاری براساس معیارهای تخصصی، رقمی را برای مجموع کارانه پرستاری در نظر بگیرد و سپس به ازای هر بیماری که روی تخت یک بخش بستری می شود، به اندازه 6K پرستاری یعنی حدود 90 هزار تومان به پرستاران آن بخش کارانه بدهد.

دبیرکل خانه پرستار ایران ادامه داد: در حالی وزارت بهداشت به دنبال آن است که تعرفه گذاری را براساس تعداد تخت های هر بیمار انجام دهد که در قانون تاکید شده است که تعرفه گذاری خدمات پرستاری باید براساس تعریف بسته ای گوناگون از انواع خدمات این حوزه انجام شود، ولی اکنون دوستان بدون تدوین بسته مشخص، صرفا می خواهند براساس تعداد تخت های زیر نظر هر پرستار به او کارانه بدهند؛ اقدامی که هم غیرکارشناسی و هم غیرقانونی است و در نهایت، کمک محسوسی به افزایش کارانه پرستاران نخواهد کرد.

وی در ادامه اظهار داشت: ما 15 سال کار کارشناسی انجام داده بودیم و تمام خدمات پرستاری را به صورت تخصصی ارزش گذاری کرده بودیم و انتظار داشتیم تعرفه گذاری نیز بر مبنای همین ارزش‌گذاری‌ها انجام شود، ولی متاسفانه دوستان وزارت بهداشت و نظام پرستاری به تمام این کارهای کارشناسی توجه نکرده و تعرفه گذاری خدمات پرستاری را کاملا به صورت غیرکارشناسی پیش برده اند؛ به نحوی که برآوردهای ما نشان می دهد با نحوه تعرفه گذاری مد نظر وزارت بهداشت، کارانه پرستاران در بهترین حالت بین یک تا 1.5 میلیون تومان افزایش خواهد یافت و این مساله به هیچ وجه با وعده دولت سیزدهم مبنی بر اجرای عادلانه تعرفه گذاری خدمات پرستاری منطبق نیست.

کارانه پزشکان را یک شبه بیش از 2 برابر افزایش دادند

شریفی مقدم در بخش دیگری از صحبت هایش به افزایش محسوس کارانه پزشکان در هفته های اخیر اشاره کرد و گفت: در حالی که تا همین اواخر سقف کارانه پزشکان، ماهیانه 60 میلیون تومان بود، در میانه شهریور 1401، وزارت بهداشت تصویب کرد که سقف کارانه پزشکان در دانشگاه های علوم پزشکی در مناطق عادی از جمله تهران ماهانه 120 میلیون تومان باشد که با مجوز رئیس بیمارستان تا 20 درصد هم قابل افزایش است. همچنین با نظر وزارت بهداشت، سقف کارانه وزارت بهداشت در مناطق کم برخوردار مثل سیستان و بلوچستان حذف شده و آن طور که ما برآورد کرده ایم، برحسب تعرفه گذاری هایی که برای ارائه خدمات پزشکی در مناطق محروم کشور انجام شده است، اکنون پزشکان مناطق محروم ماهیانه می توانند تا 700 میلیون تومان به عنوان کارانه دریافت کنند.

وی در ادامه تاکید کرد: در حالی سقف کارانه پزشکان در همین یک ماه و نیم پیش، یک شبه بیش از دو برابر شد که سال هاست مطالبه پرستاران برای برقراری فوق العاده خاص و تعرفه گذاری خدمات پرستاری به بهانه کمبود منابع مالی اجرا نشده است. اما سوال این است که اگر دولت با کمبود بودجه مواجه است، چرا کارانه یک گروه از کادر درمان باید یک شبه از 60 میلیون به حدود 140 میلیون در مناطق عادی افزایش یابد، ولی سال ها مطالبات مالی پرستاران روی زمین بماند و همین حالا هم که قرار شده تعرفه گذاری بعد از 15 سال اجرایی شود، بازهم روش مناسبی برای اجرای این قانون در نظر گرفته نشده است؟

اعتراض گسترده پرستاران در صورت اجرای شیوه غیرکارشناسی تعرفه گذاری  

شریفی مقدم با انتقاد از رویکرد تبعیض آمیز وزارت بهداشت در افزایش کارانه پزشکان در عین عدم اجرای مناسب قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری گفت: هدف اصلی از تصویب قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری در سال 86، این بود که اختلاف بین میزان پرداختی به پزشکان و پرستاران تا حدودی اصلاح شود. در آن زمان ما برآورد کرده بودیم که میزان پرداختی پزشکان در بخش های دولتی و عمومی حدود 30 برابر پرستاران است، آن هم در شرایطی که نُرم جهانی این است که پرداختی پزشکان حداکثر سه برابر پرستاران باشد.

دبیرکل خانه پرستار ایران ادامه داد: اگر شیوه غیرکارشناسی مد نظر وزارت بهداشت درباره تعرفه گذاری خدمات پرستاری اجرایی شود، کارانه پرستاران بین یک تا 1.5 میلیون تومان در ماه خواهد شد و این در حالی است که همین حالا پزشکان می توانند در مناطق عادی، ماهانه تا 140 میلیون تومان کارانه بگیرند. یعنی با اجرای شیوه نامناسب تعرفه گذاری، با توجه به افزایش محسوس کارانه پزشکان در ماه شهریور، عملا کارانه پرستاران نزدیک 100 برابر کمتر از کارانه پزشکان خواهد شد.

شریفی مقدم در ادامه تاکید کرد: مجموع رویکردی که وزارت بهداشت در ماه های گذشته برای افزایش ناگهانی سقف کارانه پزشکان و روش نامناسب تعرفه گذاری خدمات پرستاری در پیش گرفته است، نشان می دهد که همچنان نگاه پزشک سالار در این وزارتخانه رواج دارد و متاسفانه چون اکثر قانون گذاران، تصمیم گیران و مجریان قانون در نظام سلامت کشور، متعلق به گروه خاصی از پزشکان هستند، تعارض منافع مانع از تصویب و اجرای قوانین به نفع پرستاران می شود.

وی در پایان تصریح کرد: شیوه ای که اکنون وزارت بهداشت با مداخله نظام پرستاری برای اجرای تعرفه گذاری خدمات پرستاری در نظر گرفته است، عملا تعرفه گذاری را از هدف قانونی و مسیر کارشناسی آن دور کرده و اگر تعرفه گذاری با همین شیوه اجرا شود، قطعا وزارت بهداشت با اعتراض گسترده پرستاران مواجه خواهد شد.