ایران، شهر تاب آور در برابر زلزله ندارد / زلزله در تهران، 10 درصد جمعیت تلفات دارد

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، بعد از حادثه متروپل ، بسیاری از شهروندان تهرانی با مرور آنچه در پلاسکو رخ داد، به زلزله تهران فکر کردند که اگر رخ بدهد ممکن است چه فاجعه ای پیش بیاید. در این میان، تاب آوری از جدیدترین مباحث مهم مربوط به این حوزه است. تاب آوری با ریسک کاملا متفاوت است. یعنی وقتی می گوییم ریسک شهر تهران در برابر زلزله بالاست یعنی آسیب پذیری ساختمان ها در این شهر زیاد و خطر زلزله نیز بالاست؛ اما این به آن معنا نیست که لزوما تاب آوری نیز بالا باشد.

در واقع تاب آوری یک گام بعد از ریسک است؛ یعنی باید کاری کنیم که بعد از اینکه یک زلزله رخ داد، یک شهر دچار فروپاشی نشود و بتوان شهر را بهتر از قبل نیز ساخت. در دنیا به تاب آوری، «ساختن بهتر از قبل» نیز می گویند. 

آیا تهران در برابر زلزله تاب آور است؟

در این خصوص از کامبد امینی حسینی، مدیر پژوهشکده خطرپذیری و بحران پرسیدیم که آیا تهران یک شهر تاب آور به حساب می آید یا خیر؟ او در این خصوص گفت: شهر تاب آور چند پارامتر مهم دارد. نخست اینکه باید در برابر زلزله استحکام داشته باشد و آسیب کمتری می بیند و سریع تر به حالت اولیه خودش بر می گردد. دوم، چندگانگی یا افزونگی است؛ یعنی در یک شهر ساختارهای متفاوتی وجود داشته باشد که اگر یکی از بین رفت، دیگری جایگزین قبلی شود. سوم، غنی بودن از منابع است؛ یعنی آنقدر ظرفیت های سازمانی، انسانی و فنی در شهر کافی باشد که بتواند به تبعات مختلف سانحه پاسخ بدهد. چهارمین مورد، سرعت برگشت پذیری است؛ یعنی در بازه زمانی مناسب بتوان به شرایط قبلی بازگشت.

در ایران شهر تاب آور نداریم

امینی حسینی با تاکید بر اینکه تاب آوری بحثی نوین است که حدودا ده یا دوازده سالی می شود که در دنیا باب شده است، گفت: خیلی از شهرهای پیشرفته دنیا نیز ممکن است تاب آوری لازم را نداشته باشند. در ایران هم شهری نداریم که بتوان گفت یک شهر کاملا تاب آور است. تاب آور کردن شهرها، وظیفه شهرداری ها است. اقدامات تا کنون در حد حرف بوده و من عملی در این خصوص ندیدم. اقدامات جدی از جمله تعیین بودجه برای این مهم نداشته ایم.

مدیر پژوهشکده خطرپذیری و بحران، در ادامه افزود: در سال 1384 و بعد از زلزله بم ، اشاراتی به تاب آوری شد. در سیاست ها ذکر شد که ظرف ده سال باید بافت های فرسوده کشور اصلاح شوند؛ اما اجرایی نشد. اگر این سیاست ها اجرا می شد از سال 1394 دیگر نباید هیچ بافت فرسوده ای می داشتیم. با این وجود الان می بینیم که طبق آمار 20 میلیون نفر در بافت های ناکارآمد و خطرناک زندگی می کنند.

او با تاکید بر اینکه مردم نیز باید نسبت به ایمنی ساختمان هایشان حساس باشند و بدانند ایمنی ساختمان مهم است، گفت: البته در کشورهای اروپایی، بیشتر سیل و طوفان رخ می دهد. ما از نظر علمی چیزی کم نداریم و آنچه لازم است نتایج این دستاوردهاست که در کف جامعه و در برنامه های اجرایی دیده نمی شود. 

با زلزله در تهران، 10 درصد تلفات خواهیم داشت

کامبد امینی در پایان گفت: فکر نمی کنم نسبت به 20 سال گذشته کارهای مشخصی در تهران برای بحث تاب آوری انجام شده باشد. در بدترین سناریوهایی که برای زلزله تهران در نظر گرفته شده است، همزمان همه گسل ها فعال نمی شوند و این خیلی دور از انتظار است که دو یا چند گسل همزمان با هم فعال شوند. اگر گسل شمال تهران فعال شود، شمال تهران آسیب جدی می بیند و سایر مناطق، کمتر دچار آسیب می شوند. تلفاتی که در تهران اتفاق می افتد طبق پژوهش های همان 20 سال پیش، 10 درصد است.