مقاومت نسبی مردم ایران در برابر زیرگونه های جدید امیکرون / چرا این روزها شاهد افزایش موارد اسهال و استفراغ در ایرانیان هستیم؟

این روزها بسیاری از مردم ایران مشتاقانه منتظر شنیدن خبر پایان همه گیری کرونا در کشورمان هستند؛ زیرا چند هفته ای است که مرگ و میر روزانه ناشی از ابتلا به کرونا در کشورمان، تک رقمی شده و در روز 12 خرداد، حتی یک مورد مرگ ناشی از کووید19 نیز در سرزمین ما ثبت نشد. در این میان اما با توجه به شیوع زیرگونه های جدید سویه امیکرون یعنی زیرشاخه های BA4 و BA5 در برخی کشورهای جهان، نگرانی هایی از احتمال گسترش مجدد کرونا در ایران وجود دارد.

زیرگونه های جدید امیکرون چه هستند؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در شرایطی که با کاهش محسوس آمار مرگ و میر و ابتلا به کرونا در هفته های اخیر، امیدواری به پایان یافتن همه گیری این ویروس در ایران بعد از حدود دو سال و سه ماه بالا رفته است، این روزها انتشار خبرهایی درباره شیوع زیرگونه های جدید سویه امیکرون در برخی کشورهای جهان، بروز نگرانی هایی را مبنی بر احتمال وقوع یک پیک جدید کرونا در ایران به همراه داشته است؛ بخصوص که فاصله زیادی از تزریق دُز دوم یا سوم واکسن کرونا یا ابتلای طبیعی ایرانیان به کووید19 می گذرد و بنابراین سطح ایمنی بسیاری از هموطنان در برابر این ویروس کاهش یافته است.

همچنین آمارهای وزارت بهداشت نشان می دهد بیش از نیمی از دریافت کنندگان دُز دوم واکسن کرونا، از دریافت دُز سوم خودداری کرده اند و روند تزریق دُز چهارم به کادر درمان، افراد بالای 70 سال و اشخاص دچار نقص ایمنی یا بیماری های زمینه ای به کندی پیش می رود. تمام این موارد به همراه کاهش چشمگیر رعایت پروتکل های بهداشتی در سطح جامعه به دلیل امیدواری به پایان یافتن کرونا در ایران، احتمال گسترش مجدد این ویروس را در کشورمان افزایش داده است.

این نکته ای است که دکتر مسعود یونسیان، متخصص اپیدمیولوژی در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: آنچه در هفته های اخیر در برخی کشورهای جهان گسترش پیدا کرده، سویه جدیدی از کرونا نیست، بلکه زیرشاخه هایی از همان سویه امیکرون است؛ یعنی چون این ویروس ها نه از نظر ساختار ژنتیکی و نه از نظر علایم و شدت بیماری زایی، اختلاف زیادی با سایر زیرگونه های امیکرون ندارند، سازمان جهانی بهداشت از واژه «امیکرون» برای تمام زیرگونه های جدید استفاده می کند.

وی افزود: مشهورترین زیرگونه های امیکرون، ویروس های BA1 و BA2 بودند که البته خود ویروس BA2 شامل زیرگونه های مختلفی می شد. اولین موج امیکرون در جهان نیز براساس شیوع BA1 ایجاد شد و بعد هم شیوع زیرگونه های BA2، بروز پیک های جدیدی از کرونا در کشورهای مختلف را به همراه داشت. اما اکنون چند هفته ای است که زیرگونه های BA4 و BA5 در آفریقای جنوبی شایع شده و به سمت سایر کشورهای جهان حرکت می کند.

مسئولان وزارت بهداشت باید گوش به زنگ باشند

یونسیان در پاسخ به این سوال که آیا زیرگونه های BA4 و BA5 می تواند منجر به شیوع پیک جدیدی از کرونا در سراسر جهان شود، توضیح داد: مطالعات جهانی نشان می دهد در کشورهایی که در ماه های قبل، سویه غالب موج امیکرون در آنها را زیرگونه BA1 تشکیل می داد، ممکن است در هفته های آینده با شیوع گسترده زیرگونه های BA4 و BA5 مواجه شوند، اما مردم کشورهایی که سویه غالب موج امیکرون در آنها زیرسویه های BA2 بود، تا حد زیادی در برابر BA4 و BA5 مقاوم هستند.

این متخصص اپیدمیولوژی ادامه داد: آنالیزهای ویروس شناسی انجام شده در کشور ما حاکی از آن است که سویه غالب موج امیکرون در فصل زمستان در ایران، زیرگونه BA2 بوده است و بنابراین با توجه به مطالعات علمی جهانی، به نظر می رسد ایرانیان از ایمنی نسبی مناسبی در برابر زیرشاخه های BA4 و BA5 برخوردار باشند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: اکنون کشورهایی نظیر آمریکا، بعضی کشورهای شرق آسیا و کشورهای جنوب آفریقا با شیوع زیرگونه های BA4 و BA5 مواجه شده اند و به همین دلیل، آمارهای کرونایی آنها در هفته های گذشته رو به رشد گذاشته است. اما خوشبختانه کشور ما در حال حاضر در وضعیت نسبتا پایداری از نظر شیوع کرونا قرار دارد، ولی بازهم هنوز نمی توان در برابر آینده بلندمدت شیوع این ویروس در ایران اظهار نظر کرد.

وی با تاکید بر این که همچنان احتمال گسترش مجدد کرونا در ایران وجود دارد، عنوان کرد: با وجود این که به نظر می رسد بخش زیادی از مردم ما در برابر سویه های BA4 و BA5 ایمنی نسبتا مناسبی داشته باشند، ولی بازهم مسئولان بهداشتی کشور باید گوش به زنگ باشند تا اگر سیگنال های جدیدی از رشد مجدد آمارهای کرونایی در کشور را مشاهده کردند، اقدامات پیشگیرانه و محدودکننده لازم را انجام دهند.

آیا ریشه افزایش موارد اسهال و استفراغ در شیوع روتاویروس است؟

یونسیان در بخش دیگری از اظهاراتش درباره افزایش موارد مراجعه به بیمارستان ها به دلیل اسهال و استفراغ در هفته های اخیر توضیح داد: مسئولان بهداشتی کشور هنوز هیچ گزارش متقنی درباره عامل ویروسی جدیدی که در هفته های گذشته منجر به بروز نشانه هایی مانند اسهال و استفراغ در تعداد زیادی از مردم ایران از جمله دانشجویان مستقر در برخی خوابگاه های دانشجویی شده است، ارائه نداده اند و بنابراین نمی توان به طور قطع درباره علل افزایش بروز علایم گوارشی در میان هموطنان اظهار نظر کرد.

این متخصص اپیدمیولوژی ادامه داد: با وجود این که هنوز گزارش جامعی توسط وزارت بهداشت درباره شیوع یک عامل ویروسی جدید در کشورمان ارائه نشده است، اما گمانه زنی های متخصصان بهداشتی نشان می دهد آنچه که این روزها منجر به بروز اسهال و استفراغ در برخی هموطنان ما می شود، ویروس هایی از خانواده روتاویروس هستند. ویروس های مربوط به این خانواده نیز سال هاست که در جهان وجود دارند و اساسا یکی از عوامل بروز اسهال و استفراغ تابستانه در کودکان و بزرگسالان، شیوع روتاویروس‌ها است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: بیماری حاصل از ابتلا به روتاویروس‌ها، یک نوع بیماری خودمحدودشونده است که نیازی به درمان با استفاده از داروهای ضد ویروسی یا آنتی بیوتیک ندارد و راه حل اصلی آن جبران مایعات از دست رفته و حفظ تعادل آب و الکترولیت های بدن است. بنابراین ابتلا به روتاویرس معمولا خطری ندارد، اما بعضی علایم آن ممکن است نگران کننده باشد.

وی در پایان تصریح کرد: گسترش بروز اسهال و استفراغ در میان تعداد زیادی از ایرانیان در هفته های اخیر، ارتباط شناخته شده ای با شیوع زیرگونه های جدید امیکرون در ایران ندارد و به نظر می رسد این مساله ناشی از شیوع روتاویروس در کشورمان باشد. البته هنوز وزارت بهداشت گزارشی مکتوب ارائه نداده که شیوع ویروس های خانواده روتاویروس، عامل افزایش میزان بروز اسهال و استفراغ در هموطنان شده است، بنابراین هنوز نمی توان به صورت قطعی در این زمینه اظهار نظر کرد.