گرانی درمان سرطان با تحریم ها / وزارت بهداشت نباید حق انتخاب داروهای خارجی باکیفیت را از مردم و پزشکان سلب کند

امروز در تقویم رسمی بین المللی به عنوان «روز جهانی بیمای های صعب العلاج» ذکر شده است. در همین راستا در گفت و گو با دکتر غزاله حیدری راد، متخصص درمان سرطان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به بررسی برخی معضلات مربوط به درمان سرطان در ایران بخصوص افزایش شدید هزینه داروهای شیمی درمانی و سایر موارد درمانی مربوط به انواع سرطان پرداخته ایم. 

دشوار شدن واردات داروهای شیمی درمانی با تشدید تحریم ها 

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، امروز در تقویم بین المللی به عنوان «روز جهانی بیماری های خاص و صعب العلاج» ثبت شده است؛ یعنی همان بیماری هایی که از شرایط درمانی ویژه ای برخوردارند و کمیاب بودن داروهای مورد نیاز مبتلایان به این بیماری ها و همچنین وجود درمان های دشوار و پرهزینه، منجر به افزایش هزینه های مورد نیاز برای درمان بیماران مبتلا به آنها می شود. 

در این میان اما بدون شک انواع سرطان ها از جمله شایع ترین بیماری های صعب العلاج محسوب می شوند که سالانه 110 هزار ایرانی را گرفتار می کنند. این در حالی است که با وجود بهبود روش های درمانی سرطان در کشورمان طی سال های اخیر، افزایش شدید هزینه تهیه داروهای شیمی درمانی و انجام رادیوتراپی و سایر امور درمانی مربوط به سرطان، منجر به آن شده است که بسیاری از بیماران مبتلا به انواع سرطان ها نتوانند به راحتی از پس هزینه های درمانی خود برآیند. 

این نکته ای است که دکتر غزاله حیدری راد، متخصص درمان سرطان نیز در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: متاسفانه در سال های اخیر شاهد افزایش شدید هزینه های درمان سرطان بوده ایم که بدون شک تشدید تحریم ها نقش زیادی در این مساله داشته است؛ بخصوص که قیمت بسیاری از داروهای خارجی شیمی درمانی بر اثر شرایط تحریمی افزایش یافته و همچنین هزینه های رادیوتراپی نیز در دوران تحریم به شدت بالا رفته است. 

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: با وجود این که کشورمان در سال های اخیر پیشرفت زیادی در زمینه تولید داروهای شیمی درمانی در ایران داشته است، ولی ما هنوز هم فاصله زیادی با خودکفایی در زمینه تولید داروهای مورد نیاز برای درمان سرطان داریم. البته خوشبختانه داروهای ایرانی شیمی درمانی تحت پوشش بیمه قرار می گیرند و بیماران سرطانی کشورمان عمدتا در زمینه خرید داروهای خارجی باکیفیت و موثر در درمان سرطان دچار مشکل می شوند. 

وی بیان این که تشدید تحریم ها نقش زیادی در دشوار شدن واردات برخی داروهای شیمی درمانی به ایران داشته است، اظهار داشت: با وجود این که برخی کشورهای اروپایی و آمریکایی تاکید دارند که تحریم ها ربطی به مسائل بهداشتی و درمانی ندارد، اما عملا شاهد آن هستیم که با توجه به دشوار شدن مبادلات بانکی بین ایران و بسیاری از کشورهای جهان، ما نه تنها در سال های اخیر در واردات بعضی داروهای شیمی درمانی دچار مشکل شده ایم، بلکه حتی در واردات بانداژهای مورد نیاز جهت لنف درمانی هم مشکل داریم و اکنون پزشکان ناچارند از مشابه داخلی این بانداژها استفاده کنند که بعضا کارآیی لازم را ندارد. 

مردم کمک های خود را فقط به بخش های مددکاری بیمارستان ها و خیریه های معتبر بدهند 

مساله دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که در ماه های اخیر با افزایش روزافزون هزینه های درمان سرطان، بیش از پیش شاهد انتشار مطالبی در فضای مجازی هستیم که در آن افراد مختلف یا خودشان را به عنوان بیماران سرطانی و صعب العلاج محروم معرفی می کنند و از مردم طلب کمک می کنند یا این که خودشان را به جای خیرانی جا می زنند که برای درمان بیماران سرطانی و صعب العلاج کم درآمد از مردم پول جمع می کنند.

در چنین شرایطی سوال مهم این است که اساسا نقش سازمان های بیمه گر، وزارت بهداشت، خیریه های رسمی و نهادهای مددکاری بیمارستان ها در نظام درمانی کشور چیست که نمی توانند بار هزینه های درمان سرطان و سایر بیماری های صعب العلاج را از روی دوش مردم کم کنند تا این چنین در فضای مجازی یا حقیقی شاهد رشد روزافزون آگهی های مربوط به جمع کردن پول برای درمان بیماران سرطانی و صعب العلاج نباشیم؟ 

حیدری راد در پاسخ به این سوال گفت: داروهای ایرانی شیمی درمانی همگی تحت پوشش بیمه قرار دارند و بسیاری از داروهای شیمی درمانی خارجی هم که مشابه داخلی ندارند، تحت پوشش بیمه هستند؛ اما نکته قابل توجه این است که افزایش قیمت دارو در ماه های اخیر منجر به آن شده که حتی پرداخت هزینه داروهای تحت پوشش بیمه نیز برای بسیاری از اقشار کم درآمد دشوار باشد و بنابراین طبیعی است که اقشار ضعیف جامعه در صورت ابتلا به سرطان نیاز به دریافت کمک داشته باشند. 

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: با وجود این که سرطان بیماری پرهزینه‌ای محسوب می شود و بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری نیاز به دریافت کمک های مالی دارند، ولی بازهم مردم نباید به هر کسی اعتماد کنند، زیرا قطعا سودجویان بسیاری هستند که بهانه جمع کردن کمک برای درمان بیماران سرطانی، از شهروندان کلاهبرداری می کنند. 

وی در ادامه تاکید کرد: بهترین مراکزی که مردم می توانند برای کمک به بیماران سرطانی، مبالغ خود را به آن واریز کنند، بخش های مددکاری بیمارستان ها و خیریه های معتبری هستند که در مراکز درمانی کشور فعالیت می کنند. خوشبختانه در بسیاری از بیمارستان های مرجع درمان سرطان نیز نمایندگی های خیریه های رسمی فعال هستند که می توانند با بررسی دقیق مشکلات نیازمندان مبتلا به سرطان، به رفع مشکلات آنها کمک کنند. 

وزارت بهداشت نباید حق انتخاب داروهای خارجی باکیفیت را از مردم و پزشکان سلب کند 

موضوع دیگری که درباره درمان سرطان در ایران باید به آن توجه داشت، این است که اساسا وزارت بهداشت از پزشکان می خواهد برای انجام شیمی درمانی و سایر امور مربوط به درمان سرطان، در صورت وجود مشابه داخلی یک داروی خارجی، از تجویز نمونه خارجی خودداری کنند. این در حالی است که در بسیاری از موارد، داروهای مشابه داخلی نتوانسته اند نظر بیماران و حتی پزشکان را جلب کنند و به شکل درست یا نادرست، این تفکر در ذهن عموم مردم وجود دارد که داروهای خارجی عمدتا کیفیت بالاتری از داروهای داخلی دارند. 

همین مساله نیز باعث می شود که در بسیاری از موارد، یا خود پزشکان بدون توجه به توصیه های وزارت بهداشت به تجویز داروهای خارجی دارای مشابه داخلی بپردازند، یا بیماران از پزشکان درخواست کنند که چنین داروهایی را برایشان تجویز کنند. این در حالی است که وزارت بهداشت، عمدتا داروهای خارجی را که مشابه داخلی آنها موجود است، از پوشش بیمه خارج کرده و این مساله نیز باعث می شود که بیماران سرطانی ناچار باشند برای خرید داروهای باکیفیت خارجی مبالغ بالایی را هزینه کنند. 

در چنین شرایطی با توجه به این که وزارت بهداشت در عمده موارد واردات داروهای خارجی دارای مشابه داخلی را ممنوع کرده است، بنابراین بیماران سرطانی ناچار می شوند داروهای خارجی باکیفیتی را که پزشکان برایشان تجویز می کنند، از بازار سیاه دارویی تهیه کنند. در واقع، عدم تعامل مناسب میان وزارت بهداشت، پزشکان و بیماران در زمینه تجویز داروهای باکیفیت خارجی باعث می شود که توزیع این داروها اغلب به دست فعالان بازار سیاه دارویی کشور بیفتد.

این نکته ای است که حیدری راد نیز به آن اشاره کرد و گفت: به صورت کلی ایران در سال های اخیر پیشرفت های زیادی در زمینه تولید داروهای شیمی درمانی داشته است، ولی بازهم نمی توان انکار کرد که برخی داروهای خارجی همچنان کیفیت بهتری از داروهای ما دارند و در درمان سرطان موثرتر هستند. در چنین شرایطی بهتر است وزارت بهداشت شرایطی را فراهم کند که بیماران حق انتخاب داشته باشند و بتوانند در صورت نیاز، بین داروهای خارجی و مشابه داخلی آنها، هرکدام را که خودشان خواستند انتخاب کنند و به شکل رسمی و قانونی از داروخانه ها بخرند. 

این متخصص درمان سرطان ادامه داد: بهترین راهکار برای جلوگیری از سودجویی دلالان بازار سیاه دارو این است که وزارت بهداشت اجازه واردات داروهای خارجی درمان سرطان و سایر بیماری های صعب العلاج را حتی اگر مشابه داخلی این داروها موجود است، بدهد و با جلوگیری از واردات این داروها، دست مافیای دارو را برای قاچاق و فروش آنها به چند برابر نرخ واقعی در بازار سیاه باز نگذارد؛ زیرا وزارت بهداشت نمی تواند پزشکان را مجبور کند که صرفا داروهای مشابه داخلی را تجویز کنند، چون درمانگران سرطان این حق را دارند که برحسب اطلاعات خود از علم روز جهان، داروهای خارجی را برای بیماران خود تجویز کنند، حتی اگر این داروها مشابه داخلی کم‌کیفیت‌تر داشته باشند.  

وی در پایان تصریح کرد: اگر یک داروی خارجی کیفیت بالاتری از مشابه داخلی خود دارد، هم بیماران حق دارند که از آن دارو استفاده کنند و هم پزشکان حق دارند که آن را تجویز کنند. بنابراین وزارت بهداشت نباید به بهانه حمایت از تولید داخلی، جلوی واردات داروهای خارجی را که کیفیت بالاتری از مشابه داخلی خود دارند، بگیرد؛ زیرا در این صورت هم حق انتخاب از بیماران و پزشکان سلب خواهد شد و هم خانواده های بیماران سرطانی و دیگر بیماری های صعب العلاج ناچار می شوند چند برابر نرخ واقعی برای تهیه داروهای مورد نیاز بیماران خود هزینه کنند. بنابراین وزارت بهداشت قطعا باید اجازه واردات داروهای خارجی باکیفیت‌تر از مشابه داخلی آنها را بخصوص در حوزه داروهای مورد نیاز برای درمان سرطان و سایر بیماری های صعب العلاج بدهد.