اغتشاش طلای سیاه در کشورهای وابسته اقتصادی به نفت / کم توجهی مسئولان ایران به بحرانی خزنده

تغییرات اقلیمی / به گزارش رکنا، کارشناسان بعد از بررسی اثرات تغییرات اقلیمی اعلام کرده اند که حتی اگر انتشار گازهای گلخانه ای به صفر کاهش یابد، افزایش دما حداقل تا صد سال دیگر ادامه خواهد داشت.نتایج مدل‌سازی تغییرات اقلیمی نشان می‌دهد که اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای انسانی در دهه 2030 به اوج خود برسد و تا سال 2100 به صفر برسد - بهترین سناریو - دمای کره زمین تا سال 2500 همچنان سه درجه گرم‌تر و سطح دریا دو و نیم متر بالاتر از سال 1850 خواهد بود.

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، اگر برنامه ریزان‌ استراتژیک کشور نگاهی به بحث‌های جاری در هیئت مدیره شرکت‌های بزرگ بین المللی، موسسات مالی جهانی، اتاق‌های فکر صنعت انرژی و بحث‌های موجود در دولت‌ها در اقتصادهای بزرگ دنیا بیندازند با اندکی توجه در خواهند یافت که جهت و تمرکز موضوعات مورد بحث در صنعت انرژی تفاوت چشمگیری نسبت به چند سال پیش پیدا کرده اند. عدم آینده نگری برنامه ریزان راهبردی کشور، فقدان انضباط فکری و تشتت مراکز تصمیم گیری در کشور سبب شده است که کشور از مباحث کلیدی ای که در حال حاضر در جریان است غافل بماند.

تصمیم گیرندگان در بسیاری از کشورهای تولید کننده نفت با چالشی بی سابقه روبرو هستند. هزاران میلیارد دلار زیرساخت‌های استخراج، انتقال و تصفیه سوخت های فسیلی در آینده ای نه چندان دور باید از رده خارج شوند.

سرمایه گذاری بر روی منابع جدید سوخت فسیلی با ملاحظات اقتصادی و زیست محیطی جدی روبرو است و منابع مالی برای ساخت نیروگاه های با سوخت فسیلی با محدودیت های بی سابقه ای در کشورهای توسعه یافته روبرو هستند.

پایین آمدن هزینه نیروگاه های خورشیدی و بادی توجیه اقتصادی نیروگاه های سوخت فسیلی را زیر سوال برده است. در حالیکه در ایران تحولات بازارهای جهانی انرژی به نظر به خوبی رصد نمی شود و برخی ابعاد آن بکلی نادیده گرفته می شود، برخی از کشورهای همسایه بطور جدی واقعیت سخت قطع منابع درآمد استخراج و فروش سوخت های فسیلی را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهند.

نگرانی برای نسل آینده بخاطر وابستگی به درآمد نفتی

شاید شیخ راشد بن سعید المکتوم حاکم سابق دبی یکی از اولین حکمرانان منطقه بود که سال ها قبل نگرانی خود را از پایان دوران درآمدهای نفتی به کرات ابراز کرده بود. شیخ راشد اواخر دهه ۱۹۶۰ همزمان با شوق امارات متحده عربی از  کشف میدان های نفتی در این کشور، نگرانی خود را برای نسل های آینده کشورش که باید بدون درآمدهای نفتی زندگی کنند ابراز کرده بود. او نفت را یک اعتیاد و یک نفرین برای کشورش می دید و بسیار از وابستگی کشورش به تک محصول بودن و اتکا به نفت نگران بود. او سعی داشت دبی را از چنگال نفت برهاند. حال، بعد از سالها کار مداوم دبی دیگر از قطع درآمدهای نفتی نگرانی ندارد و سالها است که  سرعت سرمایه گذاری بر روی استخراج نفت را بشدت کند کرده است. امارات بیشتر منابع نفتی خود را مدفون در اعماق زمین حفظ خواهد کرد چرا که نیازی به درآمد آنها ندارد.

تمام کشورهای صاحب منابع سوخت های فسیلی شامل نفت ، گاز و ذغال سنگ که اقتصادشان متکی بر استخراج، تصفیه و فروش سوخت های فسیلی است با چالش قطع یا کاهش چشمگیر درآمدهای خود در آینده ای نه چندان دور مواجه هستند.

ابراز نگرانی موسسات مالی جهانی از سقوط اقتصاد کشورهای صاحب سوخت های فسیلی

موسسات مالی جهانی شامل بانک‌های بین المللی، شرکت‌های بیمه، صندوق های پول جهانی و سرمایه گذاران خصوصی نگرانی خود را از سقوط اقتصاد کشورهای صاحب سوخت های فسیلی در هر فرصتی ابراز کرده اند. بانک جهانی در سال ۲۰۱۸ با انتشار گزارشی تحلیل نگران کننده ای از آینده کشورهای صاحب منابع غنی سوخت های فسیلی منتشر کرد. با توجه به تصمیمات و روند اقتصاد و وابستگی اقتصادی کشور به منابع سوخت فسیلی، بعید به نظر می رسد که مسئولین کشور به این گزارشات و تحلیل‌ها دقت نظر ویژه داشه باشند چرا که هیچ تغییر ملموسی در راهبرد استفاده و فروش نفت و گاز کشور دیده نمی شود.

 آیا برای سومین بار در یک قرن برنامه ریزان استراتژیک کشور از مداقه در علائم خطر غفلت می کنند؟

آیا برای سومین بار در قرن بیست و یکم برنامه ریزان استراتژیک کشور از مداقه در علائم خطر غفلت می کنند؟ احتمال غفلت وجود دارد چرا که هیچ اقدام جدی ای تا بحال انجام نشده و حتی در حوزه بحث‌های برنامه ریزی کشور هم اشاره ای به این چالش نمی شود.

گزارش بانک جهانی تصریح می کند که از ۱۴۱ کشوری که از منابع سوخت فسیلی برخوردار هستند، ۲۶ کشور حداقل ۵ درصد از ثروت‌شان از سوخت های فسیلی تامین می شود و اکثر آنان بیشتر از نیمی از درآمدشان از نفت، گاز و ذغال سنگ است.

این کشورها از جمله کشورهای فقیر جهان هستند و ده کشور از آن جمع در خاورمیانه و شمال آفریقا در مناطق بحران زده با دولت‌هایی ناتوان در اداره صحیح کشورشان هستند. قطع درآمد سوخت های فسیلی برای آن کشورها و بلا استفاده ماندن سرمایه گذاری آن کشورها برای تولید و فروش سوخت های فسیلی فاجعه ای مخرب برای آن کشورها خواهد بود.

کمبود زمان برای نجات کشور از تسلط درآمدهای نفت و گاز

زمان برای نجات کشور از تسلط درآمدهای نفت و گاز بر اقتصاد کشور بسرعت سپری می شود. زمان برای گسترش سریع منابع تجدید پذیر انرژی و دسترسی به منابع انرژی مورد نیاز کشور بسیار تنگ است. اگر از اشتباهات دهه اول قرن بیست و یکم در نادیده انگاشتن علائم خطر درس گرفته باشیم جبران مافات غیر ممکن نیست. هم اکنون زنگ‌های خطر بلندتر از دفعات قبل بصدا درآمده اند. تمرکز و سرعت عمل مسئولان کشور در مقابله با این بحران خزنده، تضمین کننده آینده کشور خواهد بود. فرصت های محدود باقیمانده را از دست ندهیم.