دُز یادآور دیگر جوابگوی مهار کرونا نیست،"کوکتل واکسن" بسازیم / لزوم استراتژی ای شبیه واکسیناسیون آنفولانزا

به گزارش رکنا، تزریق عمومی واکسن کرونا مهمترین راهکار برای مقابله با همه گیری این ویروس محسوب می شود. با توجه به شیوع سویه های جدید کووید19 در جهان، متخصصان بهداشتی دنیا تاکید دارند که همه مردم باید برای داشتن ایمنی مناسب علیه این ویروس، علاوه بر تزریق دُز اول و دوم واکسن کرونا، حتما دُز سوم یا همان یادآور واکسن کرونا را نیز تزریق کنند. در چنین شرایطی اخیرا مسئولان بهداشتی  اروپا اعلام کرده اند که احتمالا تزریق دُزهای یادآور واکسن کرونا نخواهد توانست در بلندمدت ایمنی لازم را علیه این ویروس ایجاد کند. پرفسور علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در گفت و گو با رکنا ضمن تایید این مساله تاکید کرد که تولیدکنندگان واکسن کرونا در جهان هم اکنون باید به سمت ساخت «کوکتل واکسن» پیش بروند. او توضیحات مفصلی درباره کوکتل واکسن داد که در ادامه می خوانید.

 اروپا: استراتژی تزریق دُز یادآور باید تغییر کند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با وجود این که تزریق دُز سوم یا همان دُز تقویتی، یادآور یا بوستر از سوی مسئولان بهداشتی کشور به عنوان مهمترین راهکار برای افزایش سطح ایمنی جمعی در برابر کرونا بخصوص در برابر سویه جدید این ویروس یعنی امیکرون مطرح شده است، اما در روزهای اخیر مسئولان بهداشتی اتحادیه اروپا اعلام کرده اند که تزریق یادآور به صورت مداوم دیگر ایمنی حاصل از واکسیناسیون را مانند قبل در بدن انسان ها ایجاد نمی کند و باید استراتژی استفاده از واکسن کرونا در جهان تغییر کند و شبیه استراتژی استفاده از واکسن آنفولانزا شود.  

این نکته ای است که پرفسور علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: از زمانی که شاهد شیوع کرونای دلتا در جهان شایع شد، متخصصان باید برای تغییر ترکیب واکسن ها فکر می کردند. حالا هم متخصصان بهداشتی اتحادیه اروپا به این نتیجه رسیده اند که کرونا نیز مانند آنفولانزا قرار است دارای سویه های جدید و متفاوتی باشد و بنابراین ما باید براساس سویه های جدید کرونا، ترکیب واکسن های مورد استفاده را نیز تغییر دهیم.

وی افزود: ویروس آنفولانزا هر چند سال یک بار دچار تغییراتی می شود که این تغییرات همواره از سوی تولیدکنندگان واکسن آنفولانزا مورد پایش قرار می گیرد و بر همین اساس نیز هر سال ترکیب واکسن آنفولانزا به‌روزرسانی می شود. البته ویروس آنفولانزا حداکثر سالی یک بار جهش پیدا می کند و عمده فعالیت این ویروس نیز در فصول سرد سال است و بنابراین اگر سالی یک بار واکسن آن به‌روزرسانی شود، کافی است.

از زمان شیوع کرونای دلتا باید "کوکتل واکسن" می ساختیم

ناجی درباره نحوه به‌روزرسانی ترکیب واکسن آنفولانزا توضیح داد: تولیدکنندگان واکسن آنفولانزا معمولا در بهار هر سال که آخرین موج های شیوع این ویروس در کشورهای مختلف فروکش می کند، آخرین نمونه های دریافتی آنفولانزا از آزمایشگاه های گوناگون سطح جهان را جمع آوری می کنند و بعد هم ویروس های جمع آوری شده در آزمایشگاه های مرجع سازمان بهداشت جهانی مورد ارزیابی قرار می گیرد و در نهایت نیز این سازمان، ترکیبی مشخص را برای تولید واکسن آنفولانزا براساس جهش های احتمالی سال آینده آن مشخص می کند

این متخصص ویروس شناسی با تاکید بر این که از زمان شیوع کرونای دلتا در سطح جهان نیز باید چنین فرآیندی برای تغییر ترکیب واکسن های کرونا در کشورهای مختلف شکل می گرفت، اظهار داشت: با توجه به تغییرات سریعی که در سویه های مختلف کرونا رخ می دهد، ما باید توجه داشته باشیم که مزیت واکسن های تولیدشده با استفاده از پلتفورم MRNA این است که می توان ترکیب این واکسن ها را به سرعت به‌روزرسانی کرد. اما عجیب است که شرکت های تولیدکننده این واکسن ها در سطح جهان نیز در زمان شیوع کرونای دلتا به طور جدی مشغول تغییر ترکیب واکسن های خود نشدند.

وی در ادامه تاکید کرد: اکنون زمان آن رسیده است که در سطح جهان کوکتل واکسن ها ساخته شوند؛ یعنی واکسن هایی که ترکیب آن نسبت به واکسن های قبلی موجود متفاوت باشد و بتوانند در برابر سویه های جدید کرونا نیز ایمنی بخشی مناسبی داشته باشند تا ما دیگر در سطح جهان ناچار نباشیم که برای افزایش سطح ایمنی جمعی در برابر کرونا به تزریق عمومی دُزهای سوم، چهارم و ... بپردازیم، بلکه مانند سویه آنفولانزا، در هر زمانی که لازم شد، تغییری در ترکیب کوکتل واکسن ها ایجاد کنیم و آنها را متناسب با سویه های جدید به‌روزرسانی کنیم.

فعلا چاره ای جز ادامه تزریق دُز یادآور نیست

ناجی با تاکید بر این که فعلا باید تزریق عمومی دُز یادآور واکسن کرونا در ایران نیز مانند سایر نقاط جهان ادامه یابد، گفت: با توجه به این که هنوز نه هیچ نوع کوکتل واکسنی در جهان ساخته شده است و نه ترکیب واکسن های مختلف برای اثربخشی مناسب تر در برابر سویه های جدید کرونا از جمله امیکرون به‌روزرسانی شده است، طبیعی است که بهترین راهکار موجود برای افزایش ایمنی مردم در برابر انواع جهش های کرونا، تزریق عمومی دُز یادآور واکسن محسوب می شود.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: تنها راهکاری که فعلا می تواند به دنیا برای افزایش سطح ایمنی افراد در برابر سویه امیکرون کمک کند، این است که همه ما به تزریق دُز یادآور واکسن کرونا بپردازیم، اما از همین حالا تمام دنیا باید به این فکر باشند که واکسن های نسل جدید را تولید کنند و این واکسن ها به گونه ای باشند که امکان تغییر در ترکیب آنها به راحتی وجود داشته باشد.

وی در ادامه تاکید کرد: ویروس شناسان جهان می توانند با رصد پروتئین های اسپایک موجود در ویروس کووید19، احتمال تغییرات آینده این ویروس را پیش بینی کنند و براساس آن، به ساخت واکسن هایی بپردازند که ترکیب آنها با جهش های بعدی واکسن کرونا متناسب باشد. اکنون هم ما می توانیم با توجه به سویه های موجود و احتمالاتی که درباره جهش های آینده کرونا وجود دارد، نوعی از کوکتل واکسن یا همان واکسن ترکیبی را برای کرونا بسازیم که بتواند در برابر تمام جهش های حال و آینده کرونا موثر باشد.

ساخت "کوکتل واکسن" نیاز به تزریق دُز یادآور را کاهش می دهد

ناجی با بیان این که تمام جهان به ساخت کوکتل واکسن نیاز دارد، عنوان کرد: هم اکنون واکسن سازان دنیا باید به فکر ساخت واکسن هایی با ترکیب های جدید باشند تا نیاز به تزریق دُز یادآور در سراسر جهان کمتر شود. متاسفانه در حالی که ما در ابتدای فرآیند تولید واکسن های کرونا در جهان شاهد آمدن واکسن هایی به بازار بودیم که اثربخشی آنها در برابر سویه اولیه کرونا بیش از 90 درصد بود، حالا با بروز سویه های جدید، اثربخشی واکسن ها در برابر کرونا کاهش یافته و به همین دلیل، نیاز به تزریق دُز یادآور واکسن بیشتر شده است.

این متخصص ویروس شناسی ادامه داد: متاسفانه در ماه های اخیر نه در ایران، بلکه در تمام جهان ما شاهد کاهش انتظارات از واکسن کرونا به دلیل به وجود آمدن سویه های جدید و خطرناک این ویروس بوده ایم؛ به نحوی که در ابتدا قرار بود استفاده از واکسن کرونا به طور کامل از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند، اما بعدها این انتظار به پیشگیری از ابتلا به انواع شدید کرونا کاهش یافت و حالا هم به جلوگیری از مرگ بر اثر این ویروس کاهش یافته است.

وی در پایان تصریح کرد: اگر جهانیان از همان زمانی که شاهد شیوع کرونای دلتا بودند، به سمت تولید کوکتل واکسن پیش می رفتند و واکسن هایی می ساختند که در برابر سویه های جدید موجود و سویه های احتمالی آینده کرونا اثربخشی مناسبی داشته باشند، شاید دیگر انتظارات از واکسن کرونا هم تا این حد کاهش پیدا نمی کرد. البته هنوز هم دیر نشده است و تولیدکنندگان واکسن در دنیا باید به سمت تولید کوکتل واکسن پیش بروند.