۱۲ تا ۲۵ هزار تومان، هزینه یک شب اقامت در “بی‌آرتی‌های تهران”!

بی‌خانمان یا بی‌سرپناه به کسانی گفته می‌شود که خانه و سرپناهی دائمی برای زندگی و آسایش ندارند. افراد بی‌خانمان اغلب از داشتن و حفظ مسکن مناسب، امن، ایمن و متعارف محروم‌اند. به این افراد در جامعه ایران کارتن‌خواب نیز گفته می‌شود.[۱] تعریف قانونی بی‌خانمانی در کشورهای مختلف یا در حوزه‌های قضایی یک کشور واحد متفاوت است.[۲] واژه بی‌خانمان را می‌توان در مورد افرادی به کار برد که اقامت شبانه آن‌ها به یکی از این شکل‌هاست: پناهگاه بی‌خانمان‌ها، خانه امن در برابر خشونت خانگی، اقامت بلندمدت در مسافرخانه، خودرو، املاک تصرف‌شده، جعبه‌های مقوایی، شهرک‌های مملو از چادر، سرپناه‌های برزنتی ساخته شده از مواد دورریختنی یا هر شکل دیگری از مسکن سرهم‌بندی‌شده.

به گزارش رکنا، هر ۴۵ دقیقه باید پیاده شوند. به اتوبوس بعدی برسند. هزینه بلیت بدهند. سوار اتوبوس جدید شوند و بخوابند. سوز سرمای شب آنها را هل می‌دهد که خودشان را زودتر به اتوبوس برسانند. بی‌آرتی خوابی تنها راهی است که برایشان مانده. یک صندلی در اتوبوس برای آنها خانه‌ای است ارزان در پایتخت! اما همین خانه ارزان برایشان در ماه ۳۶۰ تا ۷۵۰ هزار تومان خرج دارد. اتوبوس‌خواب‌ها شغل و درآمد دارند، اما نه آنقدر که بتوانند رهن و اجاره یک خانه در تهران را بدهند.

صندلی آخر اتوبوس سرپناهی گرم

ساعت ۲۳:۴۵ دقیقه و دمای هوا سه درجه سانتی‌گراد است. یکی یکی به ایستگاه اتوبوس می‌آیند، پیر، جوان و حتی کودک! سامانه اتوبوس تندروی تهران هر شب میزبان آنهاست. یکی از ساعت ۱۲ شب به اتوبوس پناه می‌برد و آن یکی ساعت یک صبح. بستگی به سردی هوا دارد.

طولانی‌ترین مسیر، انتخابی هوشمندانه برای بی‌آرتی خوابی است. دو خط اتوبوسرانی خانه آنهاست؛ یکی خط آزادی-تهرانپارس و دیگری خط تجریش-راه‌آهن.

خط آزادی_تهرانپارس طولانی‌تر است. اتوبوس‌ خواب‌ها می‌توانند ۴۵ دقیقه بخوابند. پس دفعات کمتری خط عوض می‌کنند و پول کمتری می‌دهند. اما دمای هوای اتوبوس این خط فقط سه درجه است. مشابه هوای بیرون.

خط تجریش_راه‌آهن کوتاه‌تر است. حدود ۳۵ دقیقه. هم زمان خوابشان کوتاه‌تر است، هم باید دفعات بیشتری پیاده و سوار شوند. اما بی‌آرتی‌های این خط گرم است. دمای هوای آن ۲۴ درجه است. با صندلی‌های سالم و روکش‌های مخملی.

راننده بی‌آرتی هم می‌گوید: «اینجا بهتر از خط آزادی-تهرانپارس است. اتوبوس‌های آنجا به درد نخور و سرد است. همه طور آدم اینجا می‌خوابند حتی کودک ۱۲ ساله.»

مسافران خط تجریش هر کجای اتوبوس که بنشینند گرم و نرم است. اما در خط آزادی-تهرانپارس فقط صندلی آخر گرم است. موتورِ انتهای اتوبوس حکم بخاری را دارد. مسافران خواب‌آلود سرعت قدم‌هایشان را بیشتر می‌کنند تا صندلی آخر اتوبوس را بگیرند.

همه اتوبوس‌خواب‌ها معتاد نیستند

کت رنگ و رو رفته و کهنه‌ای به تن دارد. دست‌هایش تا انتهای مسیر بهم قفل است. آمده که امشب هم مثل شب‌های دیگر در اتوبوس بخوابد. می‌گوید زن و فرزندانش در خانه پدرزنش هستند اما خودش شب‌ها برای خوابیدن آواره اتوبوس‌هاست.

دستمال کاغذی را نشان می‌دهد و می‌گوید: «روزی ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان از اینها می‌فروشم. متادون هم مصرف می‌کنم. این پول خرج خودم می‌شود و دیگر چیزی از آن برای اجاره نمی‌ماند. برای یک جای‌خواب حداقل باید شبی ۵۰ هزار تومان بدهم، اما نمی‌صرفد. اگر خانه داشتم این وضع و روزگارم بود؟»

آن یکی با کلاه کاسکت و لباس مرتبش شب در اتوبوس می‌خوابد. یکی دیگر کت مخمل تمیزی به تن دارد و خط تجریش-راه‌آهن را برای خواب انتخاب کرده. تمایلی به حرف زدن ندارند و ترجیح می‌دهند فقط بخوابند.

راننده می‌گوید: «روزها هر کدام جایی مشغول هستند و شب اینجا پناه می‌گیرند. فکر نکنید همه معتاد هستند. هر کدام کاری دارند.» اما انگار زورشان به اجاره‌خانه نمی‌رسد و حالا بی‌آرتی خوابی را انتخاب کرده‌اند.

زمان طلایی برای بی‌آرتی خوابی

پایانه تجریش_راه‌آهن ۴۰ ایستگاه دارد. مسیری که در روز بیش از یک ساعت طول می‌کشد اما شب‌ها فاصله اول و آخر خط فقط ۳۵ دقیقه است. ۳۵ دقیقه طلایی برای خوابیدن و رسیدن به انتهای خط و سوار اتوبوس بعدی شدن.

راننده می‌گوید: زمانی که می‌توانند بخوابند متفاوت است. «بستگی دارد چقدر توقف داشته باشیم.» اما شب است و اتوبوس در بیشتر ایستگاه‌ها توقف ندارد. اگر در این بین مسافرانی بخواهند پیاده شوند یک امتیاز برای آنهاست چون یکی یا دو دقیقه بیشتر می‌خوابند.

پایانه آزادی_تهرانپارس هم ۲۷ ایستگاه دارد و هر بار حدود ۴۵ دقیقه طول می‌کشد تا اتوبوس به انتهای خط برسد.

خواب شبانه بی‌آرتی خواب‌ها حداقل ۵ تا ۶ بار قطع می‌شود. هر بار باید پیاده و سوار اتوبوس بعدی شوند. مسافران خط تجریش-راه آهن شانس بهتری دارند. چون بعد از پنج دقیقه راه رفتن در سرما می‌توانند روی صندلی گرم بنشینند.

اما مسافران خط آزادی-تهرانپارس، این شانس را ندارند. هم بیرون سرد است و هم اتوبوسی که دوباره سوارش می‌شوند.

به انتهای خط که می‌رسند راننده صدایش را بلند می‌کند و می‌گوید: «بیدار شوید، رسیدیم.» اما گرمای اتوبوس خوابشان را عمیق کرده است، بیدار نمی‌شوند جز با سقلمه زدن راننده به پهلویشان.

راننده باید هر طور شده آنها را انتهای مسیر پیاده کند. مسافران نمی‌توانند در اتوبوس بمانند تا راننده دور بزند و آنها بیدار نشوند. راننده می‌گوید: «دوست ندارم آنها را پیاده کنم اما رئیسم گفته اگر انتهای خط یک نفر از آنها در اتوبوس باشد اخراج می‌شوی.»

اما اوضاع هم همیشه خوب پیش نمی‌رود و همین پیاده و سوار شدن آنقدر اتوبوس‌خواب‌ها را آشفته می‌کند که به گفته یکی از رانندگان کار به چاقوکشی هم رسیده که راننده آنها را پیاده نکند.

برخی تا ساعت پنج صبح حدود هفت یا هشت بار در رفت‌وآمدند. برخی هم پنج بار رفت‌وآمد دارند به این امید که بتوانند در روز بخشی از این بی‌خوابی را جبران کنند.

بلیت طلایی برای چند ساعت خواب!

بلیت اتوبوس و بی‌آرتی در روز ۱۴۰۰ تومان است و در شب سه هزار تومان. افرادی که در بی‌آرتی می‌خوابند برای مسیر تجریش-راه‌آهن دست کم باید ۱۵ هزار تومان و حداکثر ۲۴ هزار تومان پرداخت کنند.

مسیر آزادی-تهرانپارس که طولانی‌تر است و هزینه آن دست کم ۱۲ هزار تومان و حداکثر ۱۸ هزار تومان است. هزینه‌ای کم برای سرپناهی گرم در شب‌های سرد زمستانی پایتخت!/ تجارت نیوز