تبعات خشکسالی، از قحطی تا موج ورشکستگی و مهاجرت/ خشکسالی در ایران ،تهدید امنیت ملی و منطقه ای

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، خشکسالی های مکرر آثار و تبعات اقتصادی و اجتماعی عمیقی خواهند داشت و می توانند منجر به قحطی ، مهاجرت های گسترده،تخریب منابع طبیعی و عملکرد ضعیف اقتصادی شوند. خشکسالی تشدید کننده تنش‌های اجتماعی و فروزان کردن شعله های نا آرامی های مدنی است.

خشکسالی و کشاورزی در دوره خشکسالی، یک خطر طبیعی ویرانگر، برای بخش قابل توجهی از جمعیت جهان، به ویژه کسانی که در مناطق نیمه خشک و خشک زندگی می کنند، است. درصد مناطق تحت تأثیر خشکسالی در 40 سال گذشته بیش از دو برابر شده است و در همان بازه زمانی خشکسالی بیش از هر خطر طبیعی دیگری مردم را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است.

تغییرات آب و هوایی در واقع خشکسالی را در بسیاری از نقاط جهان تشدید می کند و فراوانی، شدت و مدت آن را افزایش می دهد. دوره‌های خشکسالی شدید تأثیر بسزایی بر بخش اجتماعی-اقتصادی و محیط‌زیست دارد و می‌تواند منجر به قحطی‌ها و مهاجرت‌های گسترده، تخریب منابع طبیعی و عملکرد ضعیف اقتصادی شود.

افزایش ناآرامی های مدنی با خشکسالی

خشکسالی همچنین می تواند تنش های اجتماعی را تشدید کند و به ناآرامی های مدنی دامن بزند. کشاورزی بیشترین تأثیر از خشکسالی را در کشورهای در حال توسعه می بیند و تا 80 درصد از تمام تأثیرات مستقیم را جذب می کند و البته تأثیرات متعددی بر دسترسی به آب، تولیدات کشاورزی، امنیت غذایی و معیشت روستایی  هم دارد.

با توجه به اینکه نزدیک به 1.3 میلیارد نفر - 40 درصد از کل جهان - به کشاورزی به عنوان منبع اصلی درآمد متکی هستند، خشکسالی معیشت بسیاری را در معرض خطر قرار می دهد و اکثر دستاوردهای امنیت غذایی و کاهش فقر را متوقف کرده و معکوس می کند.

خشکسالی را با توجه به در دسترس بودن نوآوری های تکنولوژیکی می توان پیش بینی کرد.  به همین ترتیب، زمانی که ابزارهای  مناسب وجود داشته باشد، اثرات خشکسالی را می توان به میزان قابل توجهی کاهش داد.

نادیده گرفتن خطرناک مدیریت پیشگیری

تجربه نشان می دهد که رویکردهای مدیریت پیشگیرانه و مبتنی بر ریسک، در افزایش انعطاف پذیری جوامع و ظرفیت آنها برای مقابله با خشکسالی مؤثر است، اما علیرغم پیشرفت های صورت گرفته، مدیریت و برنامه ریزی خشکسالی اغلب تا زمانی که یک بحران آشکار شود،نادیده گرفته می شود.

دیر اقدام کردن برای پیشگیری از بحران ها، باعث رسیدن به فضای سیاست گذاری تکه تکه می شود که  استراتژی های کاهش خشکسالی را ضعیف می کنند.

ایجاد بهبود در شرایط بحران خشکسالی به آگاهی سیاستگذاران و تصمیم گیرندگان در مورد اهمیت مدیریت خطر خشکسالی برمی گردد تا دستورالعمل های متناسب با مناطق خاص مستعد خشکسالی و سایر ابزارهای فنی برای تسهیل اتخاذ سیاست های مدیریت پیشگیرانه خشکسالی در سطح کشور انجام گیرد.

توسعه ظرفیت در سیاست خشکسالی از طریق آموزش در سطح منطقه ای و کشوری در هر کشور باید صورت بگیرد. ایجاد مشارکت با سازمان‌ها و مراکز تحقیقاتی تخصصی جهان از ملزومات گذر موفق از دوره خشکسالی است.

خشکسالی در ایران و تهدید های امنیت ملی و منطقه ای

و اما مدیریت نادرست منابع آب در ایران تهدید کننده امنیت ملی و امنیت منطقه است. مدیریت نامناسب منابع آبی به برداشت های بی رویه آب های زیرزمینی ، خشکسالی بیشتر، مهاجرت های بین استانی و بین کشوری ، بیکاری ها ، فساد، خشونت ...تخریب بیشتر منابع طبیعی و ده ها آسیب دیگر ختم می شود که هر کدام برای آینده ایران همچون بمبی خطرناک است و زندگی آیندگان کشور را به خطر می اندازد. برای فردایی که کمتر دچار بحران خشکسالی باشد حتی همین الان هم دیر برای برنامه ریزی است ولی باز هم می شود به راه حلی رسید و مدیریت دولتی و مردمی داشت. این مدیریت نیاز به ایجاد اعتماد بین مردم و دولت و آگاه سازی و فرهنگسازی دارد که باید خیلی زود اقدام کرد.

آزاده مختاری