12/5 درصد خانواده های ایرانی سرپرست زن دارند / 14درصد از زنان سرپرست خانوار شاغل و 63 درصد خانه دار

عنوان سرپرست خانوار به یکی از اعضای خانوار که در خانواده با این مسئولیت شناخته می شود اطلاق می گردد. حال زنان سرپرست خانوار، زنانی هستند که این مسئولیت را به عهده دارند. آمار دقیقی از زنان سرپرست خانوار وجود ندارد. زیرا تنها بخشی از زنان سرپرست خانوار بیکار، تحت پوشش کمیته امداد هستند. بیشتر زنان سرپرست خانوار در جامعه هستند که نه تحت پوشش بهزیستی، کمیته امداد،  هستند و نه بیمه دارند و به آنها یارانه نیز تعلق نمی‌گیرد.

بر مبنای تعریف سازمان بهزیستی؛ زنان سرپرست خانوار به زنانی گفته می‌شود که عهده‌دار تامین معاش مادی و معنوی خود و اعضای خانوار هستند. مطالعات نشان می‌دهد این گروه زنان به طور عمده شامل زنان بیوه و مطلقه، همسران مردان معتاد، همسران مردان زندانی، همسران مردان مهاجر، زنان خودسرپرست و همسران مردان از کار افتاده و معلول هستند و به همین دلیل توجه مضاعف به این قشر از جامعه ضروری است.

زنان سرپرست خانوار ۱۲.۵ از سرپرستان خانوار ایرانی را تشکیل می‌دهند

زنان سرپرست خانوار ۱۲.۵ درصد از سرپرستان خانوار ایرانی را تشکیل می‌دهند که تنها ۱۴ درصد از این زنان شاغل و ۶۳ درصد خانه‌دار هستند. همچنین ۱۴ درصد از زنان دارای درآمد، فاقد کار هستند که به نظر می‌رسد درآمد آن‌ها از طریق املاک، فرزندان و یا برخی سازمان‌های حمایت کننده مانند بهزیستی و کمیته امداد تامین می‌شود.

معاون امور زنان ریاست جمهوری به فکر اجرای طرح های حمایتی

انسیه خزعلی، معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور در گفت و گو با خبرنگار رکنا، در خصوص وضعیت رسیدگی به زنان سرپرست خانوار و برنامه های دولت در این مورد اظهار داشت: دو طرح حمایتی برای زنان سرپرست خانوار داریم که تا دو هفته دیگر کلید می خورد. اساس این دو طرح ایجاد اشتغال و  توانمندسازی  برخورد با آسیب های فیزیکی و روحی و روانی برای زنان سرپرست خانوار است.

یک وزارت خانه مجزا به امور زنان سرپرست خانوار رسیدگی کند

امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس و استاد دانشگاه در خصوص افزایش زنان بیکار سرپرست خانوار گفت: در جامعه ما زن در جایگاه مقدسی قرار دارد، در گذشته حاضر نبودند زنان یا همان ناموس جامعه در بیرون از خانه کار کند چه برسد دست فروشی کند. اما حالا می بینیم زنان سرپرست خانوار، شامل زنان مطلقه، ازدواج نکرده، بیوه و زنانی که شوهر دارند اما سرپرستی شان با خودشان است به خاطر شرایط اقتصادی و وضعیت معیشتی مجبور اند کار یا حتی دستفروشی کنند.

وی با بیان اینکه آمار طلاق در کشور بالا است و همین طلاق ها باعث افزایش زنان سرپرست خانوار می شود، افزود: در چنین شرایطی باید برای زنان بی سرپرست ایجاد اشتغال کنیم چرا که اگر شغل و درآمد نداشته باشند مجبور اند در بهترین حالت کنار خیابان دست فروشی کنند. بی توجهی به امور این زنان انواع آسیب های اجتماعی را ایجاد می کند و بعد خود این افراد آسیب زا شده و سایر  زنان و دختران را به راه فساد، اعتیاد به مواد مخدر، دزدی، می کشانند.

این جامعه شناس گفت: وزارت رفاه و یا سازمان تامین اجتماعی باید با فراهم آوردن محیط و بستری امن برای این زنان ایجاد اشتغال کند. تامین اجتماعی زنان سرپرست خانوار آنقدر مهم است که باید یک وزارت خانه مجزا ایجاد شده و به امور آنها رسیدگی کند. ما پیشتر این پیشنهاد را داده ایم و حالا نیز با افزایش آمار طلاق و به تبع آن افزایش زنان سرپرست خانوار، بر این مهم تاکید می کنیم.

سازمان بهزیستی چه اقداماتی برای زنان سرپرست خانوار انجام داده است؟

همچنین دفتر توانمند سازی خانواده و زنان سازمان بهزیستی کشور در راستای حمایت و ارتقای کیفیت زندگی گروه های هدف و در نهایت توانمندسازی ( زنان سرپرست خانوار ، دختران و زنان خود سرپرست، خانواده های نیازمند و...)  اقدامات و فعالیت هایی به شرح ذیل انجام داده که بخشی از این آمار در زیر آمده است:

حمایت مستمر از خانواده های نیازمند (مستمری)؛ به منظور تأمین هزینه های اولیه زندگی افراد و خانواده های تحت پوشش ، ماهیانه مبلغ ثابتی که براساس بعد خانوار ( 5،4،3،2،1 نفره و بیشتر) تعیین شده است به خانواده های تحت پوشش  به عنوان مستمری پرداخت  می گردد. حداقل مبلغ این مستمری 000/350 تومان و حداکثر 000/100/1 تومان می باشد. تعدادخانوار تحت پوشش در سال جاری حدود 000/255 خانوار می باشد (000/240 خانوار زن سرپرست و17000 خانوار دارای فرزند چند قلو)

همچنین سازمان بهزیستی کشور اقدام به راه اندازی گروه های همیار، به منظور توان افزایی و توانمند سازی زنان سرپرست خانوار نموده است که در این راستا بیش از 1250 گروه در سراسر کشور و با عضویت 7000 زن سرپرست خانوار مشغول به فعالیت است.

طرحی نیز وجود دارد به نام تأمین مالی خرد با رویکرد توانمندسازی گروهی و فردی که اجرای این برنامه با همکاری موسسه  بین المللی تاک و بانک کشاورزی از سال 1386 در دستور کار است و آمار عملکرد این برنامه تا پایان سال99  به این شرح بوده است: تشکیل و توانمندسازی بیش از 4400  گروه خودیار با میانگین 16 نفر در هر گروه در سطح 1508 روستا ( در  112 شهرستان 21 استان کشور )، عضویت بیش از 60000 نفر از زنان و جوانان کم درآمد مناطق روستایی در برنامه (93 درصد زنان)، جمع آوری و انباشت 221 میلیارد ریال پس اندازهای خرد، پرداخت 79 هزار فقره وام داخلی توسط گروه ها به مبلغ 453 میلیارد ریال، پرداخت 3535 فقره وام به مبلغ 1030 میلیارد ریال توسط بانک عامل به گروه ها.

پروژه ای تحت عنوان طرح مددکاری جامعه ای با رویکرد کاهش فقر قابلیتی با هدف توانمندسازی جوامع محلی در جهت شناسایی، ارزیابی نیازهای پیرامون خود ، توانایی برنامه ریزی و انجام اقدامات لازم در راستای پاسخگویی به این مسایل و رفع نیازها به صورت پایدار و همچنین کنترل و کاهش آسیب و افزایش سرمایه اجتماعی در کشور، با همکاری بخش غیردولتی آموزش دیده از جمله کلینیک های مددکاری اجتماعی در 103 محله کشور اجرا می شود .

یکی از اقدامات مهم و بنیادی بیمه اجتماعی زنان و دختران روستایی و عشایری است که در سال جاری تعداد  51500 نفراز زنان و دختران روستایی، تحت پوشش این نوع بیمه قرار گرفتند.

بیمه تأمین اجتماعی زنان سرپرست خانوار شهری تحت پوشش در سال جاری تعداد 49500 نفراز زنان شهری جامعه  18 تا 50 سال تحت پوشش این نوع بیمه قرار گرفتند .

همچنین آماده سازی شغلی و پرداخت سرمایه کار ( جامعه هدف حوزه امور اجتماعی، که فرایندی است که طی آن مددجویان جویای کار  با توجه به شرایط اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی خود جهت ورود به شغل و حرفه مورد نظر آموزش های لازم را کسب کنند. از طرفی درسال 99 بیش از 6500 نفر از زنان خانواده های تحت پوشش ازاین آموزشها بهره مند شده وآماده به کار شدند.

سازمان بهزیستس کشور با هدف تقویت خانواده ها، ارتقای سلامت اجتماعی ، تلاش برای ماندگاری زندگی زوج ها و مدیریت و کاهش آسیب ها در خانواده های تحت پوشش،  اقدام به طراحی و اجرای طرح مداخلات مددکاری اجتماعی درمراقبت از خانواده با رویکرد مدیریت مورد کرده است که درسال 99 تعداد 2840 نفر از خانواده های تحت پوشش از مزایای طرح مذکور بهره مند شده اند. مورد دیگر کمک به پرداخت ودیعه مسکن که درسال بیش از 3400 خانوار  از خانواده های تحت پوشش کمک هزینه ودیعه مسکن دریافت کرده اند .

 از سال79 بخشی ازشهریه تحصیل فرزندان دانشجوی این خانواده ها، توسط سازمان بهزیستی پرداخت می شود. حدود 12000 دانشجو عضو خانواده های تحت پوشش از کمک هزینه پرداخت شهریه دانشگاه  وحمایت های لازم بهره مند شده اند.

ماهیانه مبلغی تحت عنوان کمک هزینه تحصیلی به منظور جلوگیری از ترک تحصیل و افت تحصیلی فرزندان این خانواده ها پرداخت می شود که درسال گذشته حدود 82.000 دانش آموز در خانواده های تحت پوشش از این خدمات استفاده می کنند. حدود  32000 خانوار تحت پوشش بوده که از این تعداد 17000 خانوار دارای فرزند چند 3 قلو وبالاتر و ودوقلوی دهک 1-3  ماهیانه مستمری دریافت می کنند.

آموزش مهارت های زندگی ویژه زنان سرپرست خانوار، بهبود تغذیه خانواده های تحت پوشش، غربالگری جسمی زنان سرپرست خانوار، تأمین لوازم ضروری خانواده های تحت پوشش، مانند؛ یخچال ، تلویزیون و...، تدوین و اجرای طرح تعیین سطوح توانمندی سرپرستان خانوار و طرح توسعه و تقویت کلینیکهای مددکاری اجتماعی از جمله اقدامات مهم و موثر سازمان بهزیستی کشور است.