آیا فروش اسپرم جرم است؟

اسپرم یاخته جنسی جنس نر است. در بدن یک مرد بالغ در هر ثانیه حدود 1500 اسپرم تولید می‌شود. اسپرم برای باروری و تولد نوزاد ضروری است. برخی افراد به خرید و فروش اسپرم می پردازند اما آیا فروش اسپرم جرم است؟

به گزارش رکنا ، خرید و فروش اسپرم مدل‌ها، ورزشکاران و ...به زوج‌های نابارور با قیمت‌های میلیونی این روزها به بازاری برای سودجویی برخی از افراد تبدیل شده است.  استفتاء از ۴ مرجع عالیقدر تقلید از حیث شرعی این موضوع را بررسی می کنیم.

یکی از مشکلاتی که برخی از زوجین پس از ازدواج و با گذشتن چند سال از زندگی مشترکشان دچار آن می‌شوند موضوع ناباروری است. این مشکل زمانی حاد می‌شود که بنیان رابطه زناشویی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و کم نیستند زوج‌هایی که به دلیل این بحران در زندگی خود از هم جدا شده‌اند. راهکارهای متفاوتی برای غلبه بر این مشکل از قدیم وجود داشته است مانند اینکه برخی خانم‌های نابارور برای حفظ زندگی خود داشتن هوو را می‌پذیرفتند.

عده‌ای دیگر راهکار انسانی فرزندخواندگی را به عنوان راه حل این بحران در زندگی خود در نظر می‌گرفتند و از این حیث که هم مشکل خود را حل کنند و هم در کار ثوابی که سرپرستی یک کودک یتیم را می‌پذیرفتند شرکت می‌کردند. در سال های اخیر و با پیشرفت‌های پزشکی در کشورمان راهکارهای علمی برای حل معضل ناباروری در کشور به وجود آمده  که پژوهشکده رویان در صدر این پیشرفت‌ها قرار دارد. در این سال‌ها تعداد بسیاری از زوج های نابارور با استفاده از روش‌های پزشکی مورد تایید شرع و قانون توانستند فرزند آوری کنند.

شغلی به نام خرید و فروش اسپرم

اما راهکاری که مدتی است سر از آگهی‌ها و تبلیغات در آورده خرید و فروش اسپرم است تا زوج‌ها علاوه بر حل مشکل ناباروری خود به ادعای این افراد سودجو مشخصات مطلوب فرزند آینده خود را از لحاظ ظاهری و ژنتیکی به دست بیاورند. خرید و فروش اسپرم در برخی از کیلینیک‌های پزشکی در مناطق متمول تهران متاسفانه به یک شغل پر درآمد تبدیل شده است. 

پژوهشکده رویان نیز که به عنوان بزرگترین مرکز علمی در ایران در زمینه ناباروی فعالیت می‌کند خرید و فروش اسپرم در این پژوهشکده را تکذیب می‌کند. رضا سامانی دبیر کمیته اخلاق پزشکی پژوهشکده رویان در ارتباط با خبری مبنی بر فروش و اهدای اسپرم در پژوهشگاه رویان گفته بود: در پژوهشگاه رویان به‌ هیچ‌ عنوان اهدا و خرید و فروش اسپرم انجام نمی‌شود.

فروش اسپرم از 25 میلیون تا صد میلیون تومان

کلینیک‌های ناباروری خاصی در تهران در این زمینه مشغول به کار شده‌اند و برای مشتریان خاص خود در این زمینه قیمت‌های خاصی ارائه می‌کنند. به عنوان مثال اگر اهدا کننده اسپرم مدل، ورزشکار و یا یک بازیگر خوشتیپ باشد اسپرم‌های آنها از 25 میلیون تا صد میلیون تومان به فروش می‌رود. در این بین اسپرم افراد با ضریب هوش بالا هم تا 25 میلیون تومان به فروش رسیده تا شاید نوزادی که از این طریق پا به عرصه حیات می‌گذارد در آینده دانشمند بزرگی شود!

این موضوع جنبه‌های بسیاری از لحاظ پزشکی، حقوقی و شرعی دارد. در ادامه این موضوع را از لحاظ شرعی مورد بررسی قرار دادیم. در ادامه سوال های "نسیم آنلاین" و پاسخ مراجع معظم تقلید برای هر چه روشن‌تر شدن اذهان مخاطبان درج می‌شود.

باسمه تعالی

 با سلام و عرض تحیات وافره و آرزوی طول عمر برای آن مرجع بزرگوار

اخیرا مشاهده شده است که عده ای با قبح زدایی و سوء استفاده از موضوع اهدای اسپرم به دنبال ایجاد مراکز داد و ستد اسپرم با مبالغ سنگین هستند. این افراد که با راه اندازی دفاتری در تهران به دنبال کسب درامدهای هنگفت از این کار هستند برای جذب زوج‌های جوان و پر کردن جیب شان از اهدای اسپرم آقای بازیگر، اهدای تخمک خانم ورزشکار یا فروش اسپرم یک فوتبالیست با قیمت میلیونی می‌پردازند. سوالی که در این بین به وجود می‌آید این است که:

 1. از نظر شرع مقدس چنین کاری مجاز است؟

 2. با توجه به اینکه بین اهدا کننده اسپرم و دریافت کننده ازدواجی صورت نگرفته و از طرفی عمل زنا هم صورت نگرفته حکم فقهی چیست؟ اولا حلال زاده یا حرام زاده بودن بچه‌ای که به دنیا می‌آید؟ ثانیا محرمیت و ارث بین اهدا کننده اسپرم و فرزند چگونه خواهد بود؟

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای

تلقیح زن از طریق نطفه مرد نامحرم فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی باید از مقدّمات حرام مثل لمس ونگاه حرام اجتناب شود. به حال چنانچه از این طریق فرزندی به دنیا بیاید، ملحق به شوهر زن نمی شود؛ بلکه ملحق به صاحب اسپرم وتخمک است و در احکام نسب رعایت احتیاط شود.

حضرت آیت الله العظمی سیستانی

اگر اسپرم مردى دیگر وارد رحم زن کنند که قطعا جایز نیست ولى اگر تخمک زن را در خارج از رحم با اسپرم مردى دیگر بارور کنند ودر رحم او جاى دهند از این جهت حرام نیست گرچه خلاف احتیاط است ولى چون این امر مستلزم کشف عورت مى شود از این جهت در غیر حال ضرورت جایز نیست و ضرورت بر فرض که باشد با یک فرزند برطرف مى شود ودر هر حال این بچه فرزند شوهر نیست وجایز نیست اورا به نام خود ثبت کند و او را فرزند خود بداند یا بخواند.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

پاسخ: اسپرم به معنای اسپرمی که در منی غرق است نجس است و اگر منافع مشروعی داشته باشد مالیت داشته و قابل خرید و فروش است. البته توجه داشته باشید تلقیح نطفه بیگانه، شرعا حرام است و فرزند حاصل نامشروع خواهد بود. تنها راه برای استفاده از نطفه مرد بیگانه این است که مرد موقتا همسر خود را طلاق دهد و آن زن پس از عده به عقد موقت مرد مورد نظر درآید(هر چند اصلا همدیگر را نبینند) سپس نطفه آن مرد را برداشته و در زمان عقد با تخمک زن ترکیب کنند و پس از بخشش باقیمانده مدت عقد موقت و تجدید عقد دایم با شوهر سابق، نطفه ترکیب شده را در رحم او بکارند. فرزندی که متولد می شود بر آن مرد و زن محرم است، ولی تنها از آن زن و صاحب نطفه ارث می برد.