بحران آب در ایران / خطر کمبود آب برای زندگی 80 درصد ایرانیان

"آب ندارند" این جمله کوتاه دارد پسوند اسامی بسیاری از استان ها و شهرهای ایران می شود. این روزها از خوزستان آب ندارد. اصفهان آب ندارد. لرستان آب ندارد ... گفته می شود و این آب ندارد دارد به شهرهای دیگر و حتی به پایتخت کشور نیز می رسد. خشکسالی بخشی از علت رسیدن به این بحران کم آبی است ولی اکثریت کارشناسان می گویند که نبود مدیریت درست آب و نبود شناخت صحیح از موقعیت محیط زیست کشور؛ ایران را به  این بحران کم آبی و بی آبی رسانده است.

در حالی که تصور می شود خشکسالی ها نتیجه تغییرات آب و هوایی جهانی است ولی کارشناسان می گویند که این تغییرات اقلیمی از پیش اعلام شده بود و می شد که برای وضعیت آب نقاط مختلف کشور بر اساس نیاز و موقعیت اقلیمی  برنامه ریزی درستی داشت.

نبود فهم‌بوم‌شناختی در مدیریت آبی سرزمین

تقریبا نیمی از کل  جمعیت ایران دچار کم آبی هستند. مدیریت نادرست آب اگر چنین ادامه پیدا کند با برآوردهای کارشناسان 50 میلیون ایرانی یعنی 80 درصد جمعیت کشور دچار بحران بی آبی می شوند.

کارشناسان محیط زیست و اقلیم شناسان وضعیت کم آبی در ایران را به مدیریت ناصحیح و ناآگاهانه ارتباط می دهند به شکلی که محمد درویش کنشگر محیط زیست چنین می گوید:بحران آب در ایران ربطی به آسمان ندارد، مشکل پشت میزهای قدرت است. پس اگر اینک در خوزستان با رخدادی به نام شورش آبی روبرو شده‌ایم، در بروجن بیش از شصت روستا را با تانکر آبرسانی می‌کنیم و در گیلان برای جبران کمبود آب شرب مردم به قطع رویشگاه‌های جنگلی و ساخت سدهای بزرگ مخزنی روی آورده‌ایم؛ این نه به دلیل کمبود ریزش‌های آسمانی که به دلیل کمبود خرد، وجدان و فهم‌بوم‌شناختی در مدیریت آبی سرزمین است.

درویش با طرح این سوال که  هیچ از خود پرسیده‌ایم که چرا مردم در خراسان جنوبی به اندازه خوزستان از کمبود آب خشمگین نیستند؟ افزود: پاسخ این است که آنها درک می‌کنند که در خراسان آبی نیست که بخواهند توزیع کنند، اما در خوزستانی که کارون، دز، کرخه، زهره، مارون و بهمن‌شیر را دارد؛ در خوزستانی که یک‌سوم منابع آب سطحی ایران در آن جاری است، چرا باید مردم در چنین فلاکتی اسیر و گرفتار باشند؟

این کنشگر محیط زیست تاکید دارد :  وقتی که بلد نیستیم از آب موجود به درستی استفاده کنیم؛ وقتی که ضایعات در بخش کشاورزی ما چندبرابر حد استاندارد است؛ وقتی که با صادرات آب مجازی فکر می‌کنیم می‌شود پول پایدار تولید کرد؛ وقتی که عرضه ترمیم لوله‌های فرسوده شبکه شرب شهری را نداریم و سی‌درصد آب را به هدر می‌دهیم و وقتی هنوز به بیست‌درصد اهداف برنامه‌های پنج‌ساله چهارم تا ششم نرسیده و اغلب شهرهای ما فاقد تصفیه‌خانه و توان بازچرخانی آب هستند.

مشکل ما نبود عقلانیت است نه بحران آب

محمد درویش با بیان اینکه کل نیاز آب شرب تمام مردم ایران، ۸ درصد آب کشور است و حتی الان که با خشکسالی مواجه هستیم و ریزش‌های آسمانی حدود ۴۰ درصد افت داشته، به راحتی می‌توانیم آب شرب را تامین کنیم افزود :  اگر مشکل آب شرب وجود دارد به علت، ناکارآمدی مدیریتی است که با واردات هم حل نمی‌شود.

وی تاکید داشت :  تا زمانی که سیاست‌گذاران ما تصور می‌کنند باید به کشاورزی و توسعه صنایع آب‌بر در مناطق بیابانی و کویری اهمیت دهیم، مشکلاتی از این قبیل نه تنها کمتر نمی‌‌شود بلکه افزایش پیدا می‌کند.

جهان گرفتار بحران آب

شهر به شهر و استان به استان ایران در حالی درگیر بحران بی آبی و کم آبی است که  کشور ما تنها کشور دنیا نیست که این روزها با کمبود آب مواجه است .در بسیاری از کشورها با اطلاع از شرایط اقلیمی و گرما و خشکسالی ، برنامه ریزی برای این روزها شده است ولی باز هم می توان گفت که بحران نبود آب یک بحران جهانی است که به مدیریت تخصصی و آگاهانه نیاز دارد.

از هر 10 نفر یک نفر روی زمین به آب تمیز دسترسی ندارند

نبود آب به حیات میلیون ها انسان روی کره زمین حمله کرده است . به طور حیرت انگیز تقریبا 784 میلیون نفر بدون دسترسی اساسی به آب تمیز زندگی می کنند. این تقریباً از هر 10 نفر 1 نفر در زمین است.

بحران آب بزرگ است ولی بحرانی بدون راه حل نیست و با شناخت درست از اقلیم و محیط زیست و تغییرات اقلیمی و برنامه ریزی می شود که با کمترین آسیب از این دوره گذر کرد.

آزاده مختاری