سواستفاده از بیمه کارگران ساختمانی در یک استان

به گزارش خبرنگار رکنا، سازمان تامین اجتماعی مدعی‌ست بیمه کارگران ساختمانیِ واقعی قطع نشده؛ این سازمان در جوابیه‌ای در پاسخ به گزارش‌های ایلنا در مورد قطع بیمه کارگران ساختمانی به بهانه‌های مختلف، مدعی شد فقط بیمه آن‌هایی قطع شده که از سهمیه بیمه مختص کارگران ساختمانی سوءاستفاده کرده و خود را کارگر ساختمانی جا زده‌اند؛ بیمه کارگران واقعی برقرار است.

در بخشی از این جوابیه آمده است:

«متاسفانه بسیاری از افراد به علت پایین بودن حق بیمه در گذشته بصورت غیر واقعی تحت پوشش بیمه ای قانون بیمه های اجتماعی کارگران ساختمانی قرار گرفته اند و از این حیث هزینه زیادی را به سازمان تامین اجتماعی تحمیل کرده اند لذا شناسایی دقیق کارگران ساختمانی و اجراز اشتغال بکار مستقیم آنان در فعالیتهای ساختمانی و جلوگیری از استفاده من غیر حق افراد غیر شاغل در صنعت ساختمان از مزایای قانون مذکور از اهمیت ویژه ای برخوردار است».

در بخشی دیگر از متن جوابیه، تامین اجتماعی نوشته است از ظرفیت‌های آزاد شده‌ی ناشی از قطع بیمه‌ی «غیرکارگرانِ ادعایی» برای بیمه کردن کارگران واقعی استفاده شده؛ در واقع سهمیه آزاد شده و به کارگران متقاضی داده‌اند:

«سازمان تأمین اجتماعی نه تنها هیچ کارگر ساختمانی واقعی را از فهرست افراد مشمول این بیمه حذف نکرده و نمی کند و زمانی که کارگران غیر واقعی شناسایی و حذف میشوند ظرفیت جدیدی برای جایگزین نمودن کارگران واقعی به جای این افراد فراهم می‌شود».

بعد از انتشار این جوابیه، انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی با اسنادی که در اختیار داشتند، اعلام کردند که خیلی از قطع‌شدگان، غیرکارگر نبوده‌اند، فقط کارگرانِ واقعاً کارگری بودند که از بد روزگار در هفته‌های متوالی از سال، کار و پروژه به تورشان نخورده و در بازرسی‌های تامین اجتماعی انگِ «غیر شاغل در بخش ساختمان» بر پرونده‌شان خورده است.

اما سوال دیگر اینکه آیا واقعاً در عوض بیمه‌های قطع شده، سهمیه‌ی جدید داده‌اند؟ آیا کارگران ساختمانی واقعی که سال‌ها در صف بیمه، معطل التفات تامین اجتماعی بوده‌اند، به جای قطع شدگان به زیر چتر حمایت سازمان درآمده‌اند؟ پاسخ این سوال را هیچ مرجعی بهتر از انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی نمی‌تواند به درستی بدهد؛ پیش از این «حسن عزتی» رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی شهرستان بانه در استان کردستان در گفتگویی اعلام کرد: «در عرض دو سال از ۸۰۰ کارگر منتظر در صف بیمه، فقط ۱۵، ۱۶ کارگر جدید در شهرستان بانه بیمه شده‌اند......».

حالا به سراغ انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی در استان خراسان شمالی رفتیم؛ از آن‌ها پرسیدیم چند نفر اخیراً بیمه شده‌اند، آیا به جای قطع‌شدگان سهمیه جدید دادند؟

«مهدی باغ‌شیقی» رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی استان خراسان شمالی، در ابتدا در مورد تاریخچه بیمه کارگران در این استان توضیح می‌دهد: در دولت روحانی سهمیه بیمه کارگران ساختمانیِ استان ما، تقریباً ۲۳ هزار نفر بود که به سختی حدود ۱۷ هزار کارگر در آن زمان بیمه شدند. در سه سال دولت سیزدهم، تعداد بیمه‌شدگان از ۱۷ هزار نفر به حدود ۸ هزار نفر رسید یعنی بیمه ۱۰ هزار نفر قطع شد!

او اضافه می‌کند: بیمه کارگران را قطع کردند، این به کنار، بخشنامه‌ای دادند که به ازای ۲ قطعی بیمه، یک کارگر جدید بیمه شود، در خراسان شمالی به این بخشنامه هم عمل نکردند. جایگزینی انجام نشد و اگر تعداد محدودی کارگر جدید بیمه شدند، براساس لابیگری با مدیران تامین اجتماعی بوده نه براساس سامانه و صف بیمه.

باغ‌شیقی با بیان اینکه حدود ۸ هزار کارگر در خراسان شمالی در صف بیمه هستند و در سامانه احراز شرایط شده‌اند، می‌افزاید: این ۸ هزار نفر حدود ۴ سال است که منتظر بیمه هستند و هیچ کدام‌شان موفق نشده‌اند بیمه شوند؛ ما توقع داریم قانون بیمه کارگران ساختمانی که سال ۱۳۵۲ مصوب شده و سال ۱۳۸۹ به اجرا رسیده، دچار وقفه نشود؛ کارگران ساختمانی از ساده‌ترین امکانات که داشتن یک بیمه ساده است، محروم‌اند؛ لااقل به جای آن ۱۰ هزار نفری که در استان ما بیمه‌شان قطع شده، ۵ هزار کارگر جدید را بیمه کنند.

او در پایان صحبت‌هایش خطاب به تامین اجتماعی می‌گوید: چطور ادعا می‌کنید بیمه هیچ کارگر واقعی قطع نشده و به جای قطعی‌ها ظرفیت برای بیمه کردن کارگران متقاضی ایجاد کرده‌اید؟ کجاست، با سند به ما نشان دهید؛ ۸ هزار کارگر خراسان شمالی ۴ سال است در صف منتظر بیمه ایستاده‌اند و از بیمه خبری نیست.

انتظار کارگران هنوز ادامه دارد اما تامین اجتماعی بازهم اهتمامی برای اجرای قانونی که سال ۱۳۵۲ (بیش از ۵۰ سال پیش) به تصویب رسیده ندارد؛ اقدام واقعی در حدِ صفر است و سر و ته کار را با یک جوابیه به هم می‌‌آورند!

اگر سراغ هر شهرستانی در استان خراسان شمالی برویم، وضعیت به همان ترتیبی‌ست که «مهدی باغ‌شیقی» توصیف کرده است. «مهدی حسنی» رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی جاجرم نیز می‌گوید: بیمه‌ کردن کارگران ساختمانی در شهرستان جاجرم مدت ۵ سال است که متوقف شده؛ تامین اجتماعی مدت‌هاست هیچ سهمیه‌ای برای بیمه‌ی کارگران ساختمانی این شهر اختصاص نداده است.

او اضافه می‌کند: ما در شهرستان جاجرم ۵۵۰ کارگر ساختمانی بیمه شده داشتیم؛ بیمه ۱۰۰ نفر از این کارگران در یکسال اخیر قطع شده؛ امروز فقط ۴۵۰ کارگر ساختمانی بیمه شده در این شهرستان داریم. هر بار هم که مراجعه کردیم، پاسخی نگرفتیم؛ گفتیم وقتی بیمه ۱۰۰ نفر را قطع کرده‌اید در عوض سهمیه آن را به کارگران جدید بدهید که این کار را هم نکردند. به عبارتی، قطع بیمه داشتیم و وصلی در کار نبود.

به گفته حسنی، در یکی دو سال گذشته در شهرستان جاجرم فقط ۵ یا ۶ نفر توانسته‌اند در قالب بیمه کارگران ساختمانی بیمه شوند و تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی دربیایند که اینها هم از طرف انجمن معرفی نشده بودند و آشنایان خودِ مدیران تامین اجتماعی بودند. او می‌افزاید: از آمار انجمن چیزی کم نشده، فقط بیمه تعداد زیادی از کارگران ساختمانی شهرستان به بهانه‌های مختلف قطع شده؛ همین تعداد ناچیز هم براساس رابطه بیمه شده‌اند.

در طول سه سال گذشته، بیمه ۱۰ هزار نفر فقط در یک استان قطع شده و از ۸ هزار کارگر متقاضی یک نفر هم بیمه نشده؛ تعداد معدودی با لابیگری و بدون ثبت نام در انجمن صنفی و احراز شرایط در سامانه، بیمه شده‌اند، با این حال تامین اجتماعی مدعی‌ست که به وظایفش عمل کرده؛ اما باید پرسید وقتی مظلوم‌ترین کارگران کشور که هر روز در معرض حوادث مرگبار و سقوط از بلندای ساختمان‌ها هستند، بیمه‌ی حداقلی ندارند، نهادِ تامین اجتماعی چه کارکردی دارد؛ رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی جاجرم می‌گوید «کارگران ساختمانی نان خالی در سفره ندارند، تامین جانی و ایمنی هم ندارند، تامین اجتماعی این وسط چه می‌کند؟!».