اتاق های عمل به دلیل نبود متخصص بیهوشی و مراقبت های ویژه خالی است/روزانه حداقل 4 تماس از استان های دیگر برای نبود متخصص بیهوشی دریافت می کنیم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، بیهوشی و مراقبت های ویژه و درد از جمله رشته های تخصصی است که در سال های اخیر با مشکلات زیادی روبرو بوده است. از مشکلات حرفه ای گرفته تا مهاجرت های بی رویه و عدم تمایل به کار حرفه ای؛ همچنین برخی معضلات مربوط به دارو و بروزرسانی تجهیرات؛ این رشته را درگیر خود کرده است.  شواهد نشان می دهد آمار مهاجرت در این رشته بالا بوده و گرایش به گرفتن تخصص در این رشته بسیار کم شده است، به طوری که گفته می شود بیش از 80 درصد صندلی های مربوط به رشته بیهوشی و مراقبت های ویژه خالی مانده است. کاهش متخصصان این رشته مانند یک بمب ساعتی نظام درمان و سلامت کشور را تهدید می کند.

دکتر افشین جعفرزاده ، استاد و پزشک متخصص بیهوشی و مراقبت های ویژه بیمارستان امام خمینی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفت و گو با رکنا، با اشاره به قدمت بیش از 50 ساله انجمن بیهوشی و مراقبت های ویژه ایران، گفت: به طور کلی وظیفه یک پزشک متخصص بیهوشی و مراقبت های ویژه مدیریت بیهوشی درون اتاق عمل، مدیریت بیماران بدحال در بخش های آی سی یو و کنترل درد حاد و مزمن بیماران است. به شکلی که می توان گفت در 90 درصد آی سی یو های کشور پزشکان بیهوشی و مراقبت های ویژه فعالیت می کنند. از سوی دیگر با توجه به اینکه اوج کار این متخصصان در همه گیری کرونا بوده است این جامعه بیشترین شهید راه خدمت را در گروه پزشکان تقدیم سلامت کشور کرده است. متخصصان  بیهوشی  و مراقبت های ویژه اقدامات بیهوشی موضعی و عمومی را در اتاق عمل انجام داده و وظایف بسیار تاثیرگذاری در اورژانس، آی سی یو، در مدیریت درد حاد و مزمن بیماران ایفا می کنند؛ همچنین در برخی مراکز نقش مهمی در فعالیت های آموزشی و پژوهشی و سیاست های بهداشتی دارند.

متخصصان بیهوشی و مراقبت های ویژه در صدر آمار مهاجرت

وی با اشاره به بی توجهی محض نهادهای تصمیم گیرنده به شرایط حرفه ای پزشکان متخصص بیهوشی و مراقبت های ویژه، گفت: پزشکان بیهوشی بخشی از جامعه پزشکی هستند که به هیچ عنوان خارج از ضابطه، قانون و تعرفه هزینه دریافت نمی کنند. به این معنا که پدیده های غیرقانونی مثل زیر میزی و سایر پدیده هایی که در برخی از گروه های پزشکی دیده می شود در میان این متخصصان وجود ندارد. پزشکان بیهوشی و مراقبت های ویژه گروهی هستند قانونمند و بر اساس تعریف های لازم در بخش های مختلف دولتی و خصوصی کار می کنند. اشکال عمده این است که نسبت به تعریف یک تعرفه واقعی و متناسب با استاندارد کشورهای پیشرفته و حتی در حال توسعه اقدامی در راستای مشوق سازی صورت نگرفته است. این امر آسیب هایی، که مهم ترین آن افزایش مهاجرت است، را به نظام درمان و سلامت جامعه وارد کرده و تبعات آن در صورت عدم اصلاح و برنامه ریزی و جبران  در آینده به صورت جدی گریبانگیر نظام سلامت کشور خواهد بود.

بیش از 80 درصد ظرفیت های رشته بیهوشی و مراقبت های ویژه خالی مانده است/ وضعیت قرمز رشته های بیهوشی و مراقبت های ویژه، کودکان و طب اورژانس

او با تاکید بر کمبود واضح پزشکان متخصص بیهوشی در ایران، گفت: رشته بیهوشی و مراقبت های ویژه  کاری پر استرس و دارای تئوری های پیچیده است. با این وجود پزشکی که برای دوران پزشکی عمومی و تخصص حداقل بیش از 11 سال درس خوانده است با تعرفه های نامناسب و عدم توجه به شئونات حرفه ای چه انگیزه ای برای ماندن در کشور و ارائه خدمات می تواند داشته باشد. در کنار آمار بالای مهاجرت متخصصان بیهوشی،  بروز مشکلات مالی در میان این پزشکان به ویژه در میان قشر جوان انگیزه ورود به این تخصص را برای پزشکان عمومی به میزان زیادی از بین برده است، این در حالی است که عکس آن را در کشورهای پیشرفته شاهدیم. رشته بیهوشی و دو رشته دیگر کودکان و طب اورژانس در صدر آمار مهاجرت بوده و بسیاری از مراکز درمانی و  اتاق های عمل در سراسر کشور، به ویژه شهرهای کوچک، به دلیل کمبود متخصص بیهوشی و مراقبت های ویژه خالی مانده است. از سوی دیگر به دلیل عدم توجه به وضعیت متخصصان بیهوشی، تمایل پزشکان جوان برای ورود به رشته های به غلط لوکس افزایش پیدا کرده و سه رشته در وضعیت قرمز هستند یکی این رشته ها بیهوشی و مراقبت های ویژه و دوتای دیگر رشته های کودکان و طب اورژانس است. به طور کلی می توان گفت بیش از 80 درصد  ظرفیت های در نظر گرفته شده برای دستیاران بیهوشی خالی مانده است.

روزانه حداقل 6 تماس از استان های سراسر کشور برای نبود متخصص بیهوشی دریافت می کنیم

جعفرزاده در خصوص بحران های احتمالی آینده گفت: با روند موجود، نزدیک ترین بحران؛ خالی ماندن ستون فقرات اتاق های عمل و بخش های آی سی یو است. در دوران کرونا، با توجه به همه گیری، تعداد تخت های آی سی یو چندین برابر شد و با در نظر گیری این موضوع در صورتی که در آینده همه گیری جدیدی بروز پیدا کند کمبود متخصصان بیهوشی و مراقبت های ویژه را چگونه می توان جبران کرد. برای این معضل پیشنهادات، استدلالات و مدارک زیادی طی سالیان اخیر توسط انجمن بیهوشی و مراقبت های ویژه ایران به مسئولان ارائه شده است، اما با توجه به عدم پیگیری لازم توسط نهادهای تصمیم گیرنده اکنون به نقطه ای رسیده ایم، که کمبود متخصص بیهوشی در تمام استان ها مشهود است. انجمن بیهوشی و مراقبت های ویژه روزانه حدالقل 4 الی 5 تماس از استان های سراسر کشور به دلیل نبود متخصص بیهوشی و مراقبت های ویژه دریافت می کند، اما متاسفانه با روند موجود هیچ کاری از دست ما بر نمی آید.

دسترسی به دارو های مدرن و تجهیزات پیشرفته بیهوشی در ایران کم است

او با اشاره به معضلات مربوط به دارو و تجهیزات گفت: مشکلاتی که متخصصان بیهوشی در ارائه خدمات با آن مواجه هستند متعدد است. برخی مربوط به عدم دسترسی لازم به داروهای مدرن و برخی دیگر به عدم دسترسی به تجهیزات پیشرفته پزشکی مرتبط است. در صورت عدم تأمین و توجه، سطح ارائه خدمات علمی و تخصصی این رشته با سایر کشورها، خصوصا کشورهای منطقه به شدت اختلاف پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر داروهای ایرانی در برخی مواقع کیفیت برابری با داروهای خارجی ندارند. در نتیجه نمی توان ذهنیت خودکفایی مطلق در زمینه داروهای بیهوشی در ایران را پیگیری کرد؛ چرا که بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیز نتوانسته اند در این خصوص به صورت کامل  خودکفا شوند.