مغز از هر خاطره 3 نسخه ذخیره می کند / آیا یادآوری خاطرات پاک شده ممکن است؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، تشکیل خاطره یک فرایند پیچیده است که شامل مراحل مختلفی مانند رمزگذاری، تثبیت و بازیابی است. در مرحله رمزگذاری، اطلاعات جدید به صورت کدهای عصبی در مغز ثبت می‌شوند. در مرحله تثبیت، این کدها تقویت شده و به خاطرات پایدار تبدیل می‌شوند. در مرحله بازیابی، خاطرات از حافظه بلندمدت بازیابی می‌شوند.

خاطرات در قسمت‌های مختلفی از مغز ذخیره می‌شوند. به طور کلی می‌توان گفت که اطلاعات حسی در قسمت‌های حسی مغز، اطلاعات مربوط به حرکت در مناطق حرکتی و خاطرات پیچیده‌تر در قشر پیش پیشانی و لوب‌های گیجگاهی ذخیره می‌شوند.

بر اساس آمار ها مشکلات حافظه یک مسئله شایع هستند و می‌توانند بر بخش‌های مختلفی از جمعیت تأثیر بگذارند. وقتی صحبت از فراموشی می‌شود، معمولا به قسمت‌هایی از مغز اشاره می‌شود که نقش مهمی در تشکیل و ذخیره خاطرات دارند. این مناطق شامل هیپوکامپ، آمیگدالا و قشر پیش پیشانی هستند. آسیب به هر یک از این مناطق می‌تواند به اختلال در حافظه و فراموشی منجر شود.

هیپوکامپ نقش بسیار مهمی در تشکیل خاطرات جدید ایفا می‌کند. آسیب به هیپوکامپ می‌تواند باعث شود که فرد نتواند خاطرات جدید را به خوبی شکل دهد و به سرعت آن‌ها را فراموش کند. آمیگدالا به احساسات ما مرتبط است و در ایجاد خاطرات احساسی نقش دارد. آسیب به این قسمت می‌تواند باعث شود که فرد خاطرات احساسی را به خوبی به یاد نیاورد. قشر پیش پیشانی در برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و بازیابی اطلاعات نقش دارد. آسیب به قشر پیش پیشانی می‌تواند باعث مشکلاتی در بازیابی اطلاعات و فراموشی شود.

تحقیقات نشان می دهند که بسیاری از افراد (تقریباً ۳۰ تا ۴۰ درصد) در مقاطع مختلف زندگی خود تجربه‌های فراموشی معمولی مانند فراموش کردن نام‌ها یا جزئیات کوچک دارند. همچنین حدود ۵ تا ۱۰ درصد از افراد بالای ۶۵ سال ممکن است به نوعی اختلال حافظه  همچون زوال عقل یا آلزایمر مبتلا شوند که می تواند به فراموشی آنها منجر شود. از سوی دیگر، مشکلات حافظه در جوانان به‌ویژه به دلیل استرس و فشارهای روزمره نیز رو به افزایش است. این مشکلات ممکن است شامل فراموش کردن اطلاعات در طول امتحانات یا عدم توانایی در تمرکز باشد. افرادی که دچار اختلالات روانی مانند اضطراب یا افسردگی هستند نیز ممکن است با مشکلات حافظه مواجه شوند. این مشکلات می‌توانند به حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از افراد مبتلا به این اختلالات مربوط باشند.

فراموشی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. گاهی اوقات اطلاعات به خوبی رمزگذاری نمی‌شوند و در نتیجه به سرعت فراموش می‌شوند. در برخی موارد، اطلاعات تثبیت نشده و به حافظه بلندمدت منتقل نمی‌شوند. همچنین عوامل محیطی و روانی می‌توانند بر توانایی ما در بازیابی اطلاعات تاثیر بگذارند.

تحقیقات جدید می گویند که مغز هر خاطره را در چندین نسخه موازی ذخیره می‌کند. این نسخه‌ها ممکن است در طول زمان تغییر کنند، اصلاح شوند یا حتی پاک شوند. خاطرات در شبکه‌های عصبی گسترده‌ای در مغز ذخیره می‌شوند. به عبارت دیگر هر خاطره می‌تواند در چندین قسمت از مغز توزیع شود. این امر باعث می‌شود که مغز در برابر آسیب مقاوم‌تر باشد و حتی اگر بخشی از مغز آسیب ببیند، باز هم امکان بازیابی برخی از خاطرات وجود داشته باشد.

برای بازگرداندن خاطرات فراموش شده و یادآوری دوباره آنها روش‌های مختلفی وجود دارد. مرور اطلاعات و تجربیات قبلی می‌تواند به یادآوری کمک کند. تحریک حسی با استفاده از بو ها، صداها یا تصاویری که با آن خاطره مرتبط هستند در یادآوری خاطرات مختلف تاثیرگذار است. گفتگو درباره تجربه‌ها با دوستان یا خانواده می‌تواند به یادآوری کمک کند. نوشتن درباره تجربیات و احساسات می‌تواند به جلب خاطرات کمک کند. مشاوره و درمان‌های شناختی نیز می‌توانند مفید باشند. با این حال یادآوری خاطرات فراموش شده به سختی انجام می شود و احتمال بازگشت خاطرات بسیار کم است. بنابراین می توان از برخی روش‌ها که به بهبود حافظه کمک می کنند استفاده کرد. انجام بازی‌های فکری، حل جدول و یادگیری زبان‌های جدید می‌تواند به تقویت حافظه کمک کند. خواب کافی نقش مهمی در تثبیت خاطرات دارد. مصرف مواد غذایی مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات و ماهی‌های چرب می‌تواند به سلامت مغز کمک کند. ورزش منظم سبب افزایش جریان خون در مغز و بهبود عملکرد شناختی آن می شود و بهبود عملکرد حافظه را رقم می زند. در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی برای بهبود حافظه تجویز کند.

فراموشی یک فرآیند پیچیده است که تحت تأثیر نواحی مختلف مغز قرار دارد. با فهم بهتر نحوه عملکرد مغز در ذخیره‌سازی و یادآوری خاطرات، می‌توانیم روش‌های مؤثرتری برای مقابله با فراموشی پیدا کنیم و خاطرات مهم را دوباره زنده کنیم.