اجرای اطلس اشتغال مهاجران الزامی است/ لزوم بررسی کارآمدی سازمان ملی مهاجرت/ جمعیت اتباع در ایران در وضعیت بحران

 به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، لزوم ساماندهی به جمعیت اتباع کشور به جایی رسیده است که دولت چهاردهم باید برای شروع راهی سخت در ساماندهی ،مدیریت و انسداد مرزها باید اقدام و عمل به جا و مناسبی داشته باشد،چرا که به نظر کارشناسان اجتماعی موضوع اتباع در کشور به مرز بحران رسیده است.روند قانونی تشکیل سازمان ملی مهاجرت به پایان رسیده است و این سازمان در حالی تشکیل می شود که به اعلام وزارت کشور آمار اتباع در کشور به 5 میلیون نفر رسیده است.

وزارت مهاجرت به جای سازمان ملی مهاجرت 

کشورهای همسایه مانند عراق ،ترکیه و افغانستان با داشتن جمعیت مهاجرانی کمتر از ایران و حدود 2 الی 3 هزار نفر مهاجر سازوکار وزارتخانه ای دارند. در حالی که ایران با داشتن حدود 5 میلیون نفر اتباع که به صورت رسمی از سوی وزارت کشور اعلام شده است تا کنون مرجع رسمی برای ساماندهی مهاجرین و اتباع نداشته است و تنها یک اداره امور اتباع برای ساماندهی به وضعیت این جمعیت از مهاجران وجود داشت که با 30 نیرو قطعا نمی تواند به این اوضاع رسیدگی کند.  

اما تشکیل سازمان ملی مهاجرت در ایران لایحه تشکیل سازمان ملی مهاجرت پس از تصویب هیات وزیران که شهریور ۱۳۹۹ انجام شد، راهی مجلس شد؛ لایحه‌ای که تصویب آن حکم اساسنامه تاسیس آن را دارد،یکی از مهمترین وظایف این سازمان تدوین سیاست های مهاجرتی است.سیاست های مهاجرتی هر کشوری با کشور دیگر متفاوت است چرا که در کشور ما شرایط مهاجرت داخلی می تواند تاثیر به سزایی در سیاست مهاجرت بیرونی داشته باشد.

مهمترین ماموریت دولت؛ساماندهی اتباع

لایحه تشکیل سازمان ملی مهاجرت ،طی سه سال و نیم گذشته در کمیسیون های مجلس در رفت و آمد بود و حتی در دوره‌ای طرح تشکیل سازمان ملی اقامت از سوی برخی نمایندگان مطرح شد تا جایگزین لایحه دولت شود اما این کش و قوس‌ها هم کمکی به حل مساله که همان ورود اتباع غیرمجاز و ساماندهی اتباع مجاز بود، نکرد.

بر این اساس، تشکیل سازمان ملی مهاجرت در حالی آبان مهر ماه پارسال در قالب برنامه هفتم توسعه به تصویب مجلس رسید که همان زمان پیش بینی می شد اساسنامه آن با توجه تراکم برنامه‌های  مجلسی ها و در پیش بودن انتخابات مجلس دوازدهم، به عمر مجلس یازدهم نمی رسد مگر آنکه با قید دو فوریت به صحن مجلس بیاید.

وجود تعارضات بین دستگاهی

 تا کنون آمار متفاوتی از جمعیت اتباع در کشور منتشر شده است و سازمان های مختلف بنا به اطلاعاتی که از اتباع در دست دارند آمار متفاوتی از جمعیت اتباع می دهند .پیش از سال 97 کشور دو الی سه میلیون مهاجر داشت اما حالا با توجه به تغییراتی که کشور افغانستان در سال 1400شاهد آن بودیم، مهاجرت اتباع به کشور  با رشد بالایی  مواجه شد،اکنون آماری که از سوی وزارت کشور اعلام شده است حدود 5 میلیون نفر است.

بزرگترین مشکلی که در حوزه اتباع در کشور وجود دارد ناشی از وجود ناهماهنگی و تعارضات بین دستگاهی است. وزارت خانه‌های کشور در مواجهه با اتباع سیستم های جدا گانه ای دارند، وزارت بهداشت،وزارت آموزش و پرورش،وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی دستگاههایی هستند که برای خدمات رسانی به اتباع هر کدام سازوکار ی جدا از همدیگر برای ارائه خدمت به کار گرفته اند.

3 فرمان سازمان ملی مهاجرت

 قانون 1310 فراجا می گوید ورود و خروج اتباع زیر نظر  این ارگان انجام بگیرد.اما باید با سیاست گذاری مدون و مشخصی صورت بگیرد.اولین و اصلی ترین هدف سازمان ملی مهاجرت، ایجاد محدودیت برای اتباع جدید به کشور است.برای این سازمان 3 هدف تدوین شده است که سه ظلع   مثلث هستند،اولین ضلع  اخراج اتباع غیر قانونی، دوم ساماندهی اتباع قانونی و سوم انسداد مرز از وظایف مهم این سازمان است.

جای خالی اطلس اشتغال 

آنچه امروز برای کشور ضروری می نماید تهیه اطلس اشتغال در کشور است که می تواند به ساماندهی اتباع در کشورکمک کند،مدیریت اتباع در  15 استان مجاز است و  اتباع میتوانند در 46 ردیف شغلی مجاز نیاز کشور به کارگر در ردیف های شغلی خاص را تامین و از ورود به ردیف های شغلی خاص باز دارد،بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، آمار بیکاری در  استان هایی که  ورود اتباع در آنها مجاز بودد 1.5 درصد کمتر بوده است.

بر اساس گفته یک نماینده مجلس ؛اتباع در مشاغلی مانند طلافروشی و چرمسازی و فروشندگی دیده می شوند،این شرایط در حالی حاکم است که  سیاست ها در جامعه اجرا نمی شود .

  تعدد مدارک هویتی اتباع 

یکی دیگر از اشکالات ساماندهی اتباع تعدد مدارک هویتی و عدم کنترل هوشمند آنان است.آموزش و پرورش برای ثبت دانش آموزان،وزارت بهداشت برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی ،نیروی انتظامی برای ورود خروج و ثبت تخلفات اتباع  و ادراه اتباع هم برای ساماندهی یک سامانه جدا راه اندازی کرده اند.این اواخر هم سامانه تی تکِ غذا و دارو به سامانه اتباع متصل شده است و تبعه افغان با کد شناسایی می تواند شیر خشک دولتی یارانه ای دریافت کند.