بیماری های قلبی و تنفسی در کمین مردم استان های آلوده / گرد و غبار و گاز های سمی کشور را احاطه کرده اند

گاز ازن (O₃) یک مولکول شامل سه اتم اکسیژن است و به دو شکل در جو وجود دارد. یکی از آنها ازن استراتوسفری است. این شکل لایه‌ای از ازن است که در ارتفاعات بالا (10 تا 30 کیلومتر بالای سطح زمین) قرار دارد و نقش حفاظتی در برابر اشعه‌های مضر فرابنفش خورشید ایفا می‌کند. شکل دوم ازن، ازن تروپوسفری نام دارد. این نوع از ازن در سطح زمین قرار دارد که به عنوان آلاینده هوا شناخته می‌شود و می‌تواند برای سلامت انسان‌ها و محیط زیست مضر باشد.

ازن تروپوسفری از طریق واکنش‌های شیمیایی بین اکسیدهای نیتروژن (NOₓ) و ترکیبات آلی فرار (VOC) در حضور نور خورشید تولید می‌شود. این واکنش‌ها عمدتاً در مناطق شهری و صنعتی با ترافیک سنگین و انتشار زیاد آلودگی رخ می‌دهند. منابع اصلی انتشار NOₓ و VOC شامل چند منبع مختلف می شود. خودروها و وسایل نقلیه موتوری، صنایع و کارخانجات، فعالیت‌های کشاورزی و تولید برق از سوخت‌های فسیلی از جمله منشا های منتشر کننده ی اکسید های نیتروژن و ترکیبات آلی هستند.

ازن سطح زمین یک آلاینده خطرناک است که می‌تواند تأثیرات  مخرب بسیاری بر سلامت انسان‌ها بگذارد. ازن می‌تواند باعث تحریک و التهاب راه‌های هوایی، تنگی نفس، سرفه و تشدید بیماری‌های ریوی مانند آسم و برونشیت شود. همچنین این گاز ممکن است باعث افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب و تشدید بیماری‌های قلبی-عروقی شود که آمار مرگ و میر بر اثر این نوع بیماری ها را به شدت بالا می برد. گاز ازن به سرعت سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند و منجر به افزایش حساسیت به عفونت‌های تنفسی می شود.از سوی دیگر، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض ازن می‌تواند به کاهش عملکرد ریه‌ها و افزایش خطر مرگ زودرس منجر شود.

افزایش غلظت ازن در جو عوارض و آسیب‌های فراوانی را برای مردم جامعه به وجود می آورد که جامعه را آهسته آهسته به فروپاشی و نابودی نزدیک می کند. افزایش غلظت ازن در جو، افزایش نرخ بستری های بیمارستانی را با خود به همراه می آورد؛ یعنی تعداد افرادی که به دلیل مشکلات تنفسی و قلبی-عروقی به بستری شدن در بیمارستان ها نیازمند هستند بالا می رود و از کنترل خارج می شود.  متعاقب افزایش بستری ها، هزینه‌های درمانی و مراقبتی برای افراد مبتلا به بیماری‌های ناشی از ازن نیز افزایش می یابد و معضلات اقتصادی و معیشتی برای مردم ایجاد می کند. این مسئله سبب کاهش کیفیت زندگی به دلیل بروز مشکلات متعدد تنفسی و قلبی می شود و افراد را از انجام فعالیت های روزانه و ورزشی باز می دارد. از جمله عوارض ناگوار دیگر این گاز آسیب به گیاهان است که باعث کاهش تولید محصولات کشاورزی می شود.

گاز ازن تروپوسفری یک آلاینده خطرناک است که می‌تواند تأثیرات جدی بر سلامت انسان‌ها و محیط زیست داشته باشد. کنترل و کاهش انتشار NOₓ و VOC از طریق بهبود کیفیت سوخت، کاهش استفاده از خودروهای شخصی، توسعه حمل و نقل عمومی و استفاده از تکنولوژی‌های پاک می‌تواند به کاهش غلظت ازن و بهبود کیفیت هوای مناطق شهری و صنعتی کمک کند. آگاهی‌بخشی عمومی و سیاست‌های محکم در زمینه محیط زیست نیز نقش مهمی در مدیریت این آلودگی خواهند داشت.