مشکلات بینایی و کلسترول بالا از علائم بروز زوال عقل هستند / تا 26 سال دیگر، 153 میلیون نفر مبتلا به زوال عقل خواهند شد

زوال عقل زمانی رخ می دهد که بیماری مانند آلزایمر به سلول های عصبی مغز آسیب می رساند و منجر به سردرگمی و از دست دادن حافظه می شود؛ اما این بخشی اجتناب ناپذیر از پیری نیست. بیشتر دلایل ابتلا به زوال عقل به چیزهایی مربوط می شود که نمی توانیم کنترل کنیم، مانند ژن هایی که از والدین و پدربزرگ و مادربزرگ خود به ارث می بریم. اما به گفته کارشناسان بین المللی در این زمینه، 45 درصد از ریسک ابتلا افراد به زوال عقل قابل تغییر است و می توان آن را کاهش داد.

به گفته ی پروفسور گیل لیوینگستون، دانشگاه کالج لندن، برای وارد عمل شدن هیچوقت دیر نیست و دولت‌ها موظف هستند نابرابری‌های ریسک ابتلا را با ایجاد شیوه‌های زندگی سالم تا حد امکان برای همه کاهش دهند.

محققان فهرستی از توصیه هایی را تهیه کرده اند که کشورهای سراسر جهان باید روی آنها تمرکز کنند تا بتوانند خطر ابتلا به زوال عقل را در بین مردم کاهش دهند. به عنوان مثال در دسترس قرار دادن سمعک برای افراد کم شنوا، تضمین آموزش با کیفیت خوب برای همه مردم، تشویق جامعه به ورزش، کاهش فشار خون بالا از سن 40 سالگی، درمان کلسترول بالا از اواسط دوران زندگی، درمان چاقی در اوایل دوران زندگی، کاهش مصرف الکل و ترک سیگار از جمله برنامه هایی است که دولت ها و مسئولین در زمینه جاوگیری از افزایش زوال عقل می توانند انجام دهند.

مشارکت مردم در اجتماعات و جلوگیری از تنهایی و انزوای آنها، انجام غربالگری و معاینات چشم پزشکی و استفاده از عینک برای افراد نیازمند و کاهش مواجهه مردم با آلودگی هوا از جمله توصیه های مهمی هستند که از افزایش ابتلا مردم جامعه به زوال عقل جلوگیری می کنند.

زوال عقل چه بر سر خانواده ها می آورد؟

این بیماری تأثیر فراوانی بر خانواده اندی واتس 58 ساله گداشته است. پدر اندی در سن 64 سالگی به آلزایمر مبتلا شد و در 80 سالگی درگذشت. او در خصوص بیماری پدرش می گوید:«من دیدم پدرم به آرامی در طی سال‌ها حالش بد می‌شود. در واقع با بروز این بیماری در اطرافیان از برخی جهات قبل از اینکه واقعاً از دستشان بدهی، آنها را از دست می دهی؛ زیرا شخصیت آنها به تدریج محو می شود و این اتفاق قلب شما را به درد می آورد.»

خانواده او دارای سابقه خانوادگی طولانی زوال عقل و کلسترول بالا هستند، بنابراین او به طور منظم چک می شود. اندی قصد دارد تمام تلاشش را برای جلوگیری از بروز زوال عقل بکند و رژیم غذایی و ورزش خود را به طور منظم انجام دهد تا خطر ابتلا به زوال عقل را به حداقل برساند.

این گزارش حاکی از آن است که برخی از عوامل بیشتر از سایرین خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهند. برای مثال بر اساس تخمین ها، کاهش شنوایی و کلسترول بالا، هر کدام 7٪ مسئول بیشتر موارد زوال عقل هستند که خوشبختانه می توان از بروز و کثرت آنها پیشگیری کرد.

در اوایل دوران زندگی فقدان آموزش، و در دوره های بعدی زندگی انزوای اجتماعی و ضعف بینایی یک خطر بزرگ جهت ابتلا به زوال عقل محسوب می شود. البته برخی از کارشناسان در مورد شواهد محتاط تر هستند. مانند پروفسور تارا اسپایر-جونز، مدیر مرکز اکتشاف علوم مغز در دانشگاه ادینبورگ، که اذعان داشت که این نوع تحقیقات نمی تواند به طور قطعی هیچ یک از این عوامل را مستقیماً با زوال عقل مرتبط کند. اما می تواند اثبات کند که سبک زندگی سالم می تواند انعطاف پذیری مغز را تقویت کند و از زوال عقل جلوگیری کند.

از سوی دیگر، پروفسور چارلز مارشال از دانشگاه کوئین مری لندن می‌گوید: «ما نباید به این متکی باشیم که افراد مبتلا به زوال عقل در صورت انتخاب شیوه زندگی متفاوت، توانایی اجتناب از ابتلا به زوال عقل را داشتند.» او افزود که بیشتر خطر ابتلا به زوال عقل در افراد خارج از کنترل آنها است.

اما پژوهشگر دیگری به نام سامانتا بنهام-هرمتز، از پژوهشگاه آلزایمر انگلستان، یافته های این گزارش را «پیشگامانه» توصیف کرد و اظهار کرد که بسیاری از مردم زوال عقل را رخدادی مربوط به آینده می دانند، اما زوال عقل بخشی اجتناب ناپذیر از پیری نیست.

چگونه از دست دادن بینایی می تواند با زوال عقل مرتبط باشد؟

دانشمندان درمورد وجود رابطه بین از دست دادن بینایی و بروز زوال عقل می گویند که در زندگی بعدی ممکن است به کوچک شدن مغز منجر شود، زیرا دیگر نیازی به پردازش جنبه های خاصی از بینایی ندارد. از طرفی از دست دادن بینایی می تواند عوارض خطرناک دیگری هم برای اشخاص به همراه داشته باشد. در واقع نداشتن بینایی افراد را محدود می کند، آنها را از تعامل اجتماعی و بیرون رفتن از خانه باز می دارد، افراد را منزوی می کند و امکان یادگیری و تجربیات جدید کمتری را برای اشخاص فراهم می کند. در بسیاری از سیستم های بهداشتی مانند NHS، اختلال بینایی قابل درمان است. با این حال، این مشکل بیشتر در کشورهای کم درآمد و توسعه نیافته خود را نشان می دهد. در کشورهای با درآمد بالا زوال عقل کاهش یافته است که تصور می‌شود به دلیل تغییرات چشمگیر و مثبت در سبک زندگی است. بنابراین بر اساس اظهارات پروفسور لیوینگستون، کاهش زوال عقل در هیچ جای دنیا غیرممکن نیست.